Læknablaðið - 01.06.1976, Blaðsíða 65

LÆKNABLAÐIÐ
117
Guðmundur Jóhannesson, Jón Hilmar Alfreðsson, Kristján Sigurjónsson
KRABBAMEIN I EGGJASTOKKUM
YFIRLIT UM GREININGU, ME.ÐFERÐ OG BATAHORFUR
Yfirlitsgrein þessi um krabbamein í
eggjastokkum hefur þann tilgamg helztan
að gera grein fyrir flokkun og meðferð og
stuðla að samræmingu á því sviði. Hins
vegar verður aðeins lauslega getið tíðni,
einkenna og greiningar.
FLOKKUN
Æxlisvöxtur í eggjastokkum er sérlega
margbreytilegur og hefur reynzt erfitt að
gera viðhlítandi heildarflokkun. Henni
verða ekki gerð skil hér, en vikið að
krabbameinum — illkynja æxlum af þekju-
vefsuppruna. Það er mikilvægt að skýr
afmörkun sé gerð frá öðrum illkynja æxl-
um, svo sem granulosa og theca cellu tu-
morum, þar eð batahorfur eru allt aðrar
og betri hjá þeim síðarnefndu.
Krabbameinin greinast innbyrðis í 5
flokka eftir vefjafræðilegum einkennum
(Tafla 1). Líkur þykja benda til að þessir
undirflokkar séu hver öðrum frábrugðnir
í víðari, líffræðilegum skilningi, m. a. er
geislanæmi þeirra talin mismunandi. Þess
ber þó að geta, að ekki eru allir á einu
máli og þekkingu virðist ennþá ábótavant.
Ofannefndar 5 tegundir krabbameina
eiga sér, með einni undantekningu, hlið-
stæður í góðkynja æxlum, en á milli má
jafnan greina lítinn flokk æxla, þar sem
gráða illkynjunar er byrjandi eða vafasöm.
Þau einkennir tíð frumudeiling og kjarna-
óregla, en hvergi gætir ífarandi vaxtar.
Þessum vafaæxlum ber einnig að halda til
haga í sér flokki. Enda þótt meðferðin
mundi að jafnaði verða hin sama og við
augljósan krabba, er árangur allur annar.
Loks þarf við flokkun á krabbameinum
að gera grein fyrir stigaskiptingu, en hún
lýtur að útbreiðslu þeirra, er til meðferðar
kemur.
Varðandi ofangreind 4 atriði, aðgrein-
ingu frá öðrum illkynja æxlum, undirflokk-
un, gráðu illkynjunar og stigaskiptingu,
þarf almennt samkomulag, svo að umræða
og þá einkanlega úttekt á árangri með-
ferðar verði gerleg. Á síðastliðnum áratug
hefur slíkt samkomulag — upphaflega til
orðið innan tveggja alþjóðasamtaka, FIGO
(kvensjúkdómalækna) og WHO — og náð
vaxandi viðurkenningu. TNM kerfið hefur
enn ekki verið tekið upp við skráningu á
ovarial cancer.
Tafla 1 sýnir hinar 5 tegundir þekju-
vefsæxla í eggjastokkum og skiptingu
þeirra í góðkynja og illkynja mein. í sviga
eru hlutfallstölur flokkanna í stóru upp-
gjöri (7).
TAFLA 1
HISTOLOGICAL CLASSIFICATION OF PRIMARY, EPITHELIAL
OVARIAN TUMOURS.
A. B. C.
Histological type Benign Borderline type Obviously
of tumours tumours of tumours malignant tumours
1. Serous....................... X X (7,5%) X (28,6%)
2. Mucinous..................... X X (8,1%) X(12,4%)
3. Endometrioid................. X X(0,7%) X (20,8%)
4. Mesonephric.................. X X(3,5%) X( 2,7%)
5. Mixed and undiff......... X (15,7%)