Læknablaðið - 01.02.1977, Blaðsíða 20

LÆKNABLAÐIÐ
annarra náinna samskipta varðandi smit-
un, bendir margt til þess að kynmök geti
verið veigamikill þáttur í smitun hepatitis-
B. Þessu til stuðnings má nefna nýlegar
rannsóknir á þeim, sem nákomnir eru
HBAg-berum:i8 (HBAg carriers) og að há
tíðni hefur fundizt hjá vændiskonum,r'8
kynvilltum körlum og sjúklingum með
kynsjúkdóma.-7
Svo virðist sem heilbrigðir HBAg-berar
séu sjaldnar valdir að smitun en þeir
sem jafnframt eru taldir hafa lifrarsjúk-
dóm. Ástæður þessa eru ekki þekktar. Gott
dæmi um vandamálið varðandi heilbrigða
HBAg-bera kemur fram í áðurnefndri
grein,88 þar sem karlmaður (heilbrigður
HBAg-beri) virtist hafa smitað 4 konur
(„sexual contacts“) á tveimur árum og
undirstrikar einnig hve brýnt er að finna
nákvæmlega hvernig þessi smitun fer
fram. Þótt blóðgjafir virðist ekki eiga
mikinn þátt í útbreiðslu hepatitis-B al-
mennt, er þar þó víða við mikinn vanda
að etja. Áður en farið var að rannsaka
alla blóðgjafa fyrir HBAg var áætlað að
árlega mætti rekja a. m. k. 30 þúsund
tilfelli af hepatitis í Bandaríkjunum til
blóðgjafa og af þeim dæju 1500-3000.
Markverður árangur virðist hafa náðst
með HBAg rannsóknum, en ekki má
gleyma, að jafnvel næmustu aðferðirnar
greina ekki alla HBAg smitbera og að
ekki virðast allir blóðgjafarhepatitar or-
sakast af HBV.
ANTIGENAEMIA HJÁ
SJÚKUM OG HEILBRIGÐUM
Áhrif og afleiðingar „snertingar“ við
HBAg eru mismunandi (mynd II). Sumir
fá ekki hepatitis og HBAg finnst ekki, en
einnig getur antigenið fundizt og haldizt
hjá heilbrigðum HBAg-berum (carriers),
án þess að sjúkdóms verði vart hjá þeim.
Aðrir fá bráðan hepatitis, mismunandi al-
varlegan og oft dulinn, án gulu (subclin-
iskan). Eftir bráðan hepatitis-B hverfur
HBAg venjulega úr blóðinu innan nokk-
ura vikna og lifrin nær sér, þó stundum
með nokkrum örvef, en í sumum tilfell-
um helzt HBAg og viðkomandi verður
einkennalaus HBAg-beri eða með langvar-
andi HBAg-jákvæðan lifrarsjúkdóm. Hvað
úr verður í hverju tilfelli veltur á ýmsu
H.A.A.
N0 HEPATITIS ACUTE HEPATITIS
1
r NORMAL \ r CARRIER CHR0 IIC 1 NORMAL
LIVER
DISEASE
Fig. II. The effects of exposure to HAA
(hepatitis-associated) Australia antigen
(Dudley et al., 1971).
þar á meðal magni smitefnis, virulence,
smitleið og ekki sízt immunologisku ástandi
sjúklingsins.
Einkennalausir smitberar
(carriers)
Flestir, sem fá HBAg-jákvæðan bráðan
hepatitis (hepatitis-B) verða HBAg-
neikvæðir innan 4 vikna frá byrjun veik-
inda. Langvarandi antigenaemia getur
hins vegar myndazt án þess að hepatitis
hafi greinzt. Rannsóknir benda til þess
að hærra hlutfall þeirra, sem hafa fengið
vægan hepatitis-B eða alls ekki orðið sjúk-
dómsins varir, verði langvarandi HBAg-
berar heldur en hinna, sem veikari hafa
orðið.81 Svo virðist, að í hinum bráðari
tilfellum fáist nægjanleg immunologisk
svörun og losni sjúklingurinn því við anti-
genið. Samkvæmt skilgreiningu flestra nú
kallast þeir HBAg-berar, sem fundizt hef-
ur hjá HBAg við endurteknar rannsóknii
í 3 mánuði eða lengur. Samfara slíku
ástandi geta fundizt merki um lifrar-
skemmdir, þótt viðkomandi sé einkenna-
laus.
Fjöldarannsóknir á blóðgjöfum og far-
aldsfræðilegar athuganir hafa sýnt mjög
TABLE 2. — Frequency of HBAg among
volunteer blood donors.
(Chalmers 1973).
Grcup Total Positive Percent
Rochester, Minn. 8,816 5 0.06
Australia 56,140 63 0.11
England 19,524 23 0.12
Bethesda, Md. 13,995 17 0.12
Yugoslavia 14,379 330 2.3
Turkey 1,594 49 3.0
Kenya 200 12 6.0