Dagblaðið Vísir - DV - 12.01.2007, Qupperneq 18

Fremst kvenna
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir lögfræðingur tók við varafor-
mannsembætti Sjálfstæðisflokksins á landsfundi árið 2005, sama
landsfundi og Geir var kjörinn formaður á. Þorgerður Katrín er
ung að árum, fædd 4. október árið 1965, en hefur engu að síð-
ur langa reynslu af stjórnmálum. Hún sat meðal annars í stjórn
Stefnis, félags ungra sjálfstæðismanna í Hafnarfirði, og var vara-
formaður stjórnar fulltrúaráðs Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði
1993–4. Hún var kjörin á Alþingi árið 1999 og árið 2003 bauðst
henni embætti menntamálaráðherra þegar Björn Bjarnason lét
af því starfi. Hún tók þó ekki við embættinu fyrr en í byrjun árs
2004 þar sem hún var nýbúin að eignast barn, en Tómas Ingi
Olrich gegndi embættinu í millitíðinni. Þorgerður Katrín hef-
ur setið í fjölmörgum nefndum Alþingis og í prófkjöri flokksins í
haust hlaut hún frábæra kosningu.
Ósvikið sjarmatröll
Sjálfstæðismönnum sem DV ræddi við um Þorgerði Katrínu
bar saman um að persónutöfrar hennar væru mikið verðmæti
fyrir flokkinn og að hún væri sannkallað sjarmatröll sem heillaði
fólk upp úr skónum. Hún hefði einlægan og ósvikinn áhuga á fólki
og væri daðrari af guðs náð. Þetta hefði styrkt hana sem stjórn-
málamann. Hún hefði líka náð undraverðu öryggi í sínum mála-
flokki. Það hefði þó hugsanlega háð henni eitthvað að vera ung
kona með lítið barn, það hefði reynst henni erfitt til að byrja með.
Hún hefði þó náð að forgangsraða og staðið sig vel í því. Stund-
um væri reyndar erfitt að ná í hana og þar stæðist hún auðvitað
ekki samanburð við Björn Bjarnason í menntamálaráðuneytinu,
sem hafi verið ofvirkur í meira lagi þannig að aldrei mynduðust
biðlistar í hans embættistíð. Hún bæri hins vegar mikla ábyrgð,
meðal annars á innra starfi flokksins, og þar hefði hún staðið sig
afburðavel.
Stóð af sér aðför andstæðinga
Einn viðmælenda sagði Þorgerði Katrínu ekkert minna en
hvalreka fyrir Sjálfstæðisflokkinn og það dyldist engum, ekki
heldur andstæðingum flokksins sem hefðu markvisst reynt að
grafa undan henni skömmu eftir að hún varð varaformaður. Þrátt
fyrir að andstæðingar hennar hefðu gert mjög ákveðna aðför að
henni með því að tala stöðugt um að staða hennar væri veik og
hún væri óvinsæl innan flokksins, hefði hún staðið það af sér með
glæsibrag. Þeir sem hefðu efast um hana gerðu það sannarlega
ekki lengur.
Annar viðmælandi tók svo djúpt í árinni að segja að engin
kona í stjórnmálum stæði henni jafnfætis.
Þá benti einn viðmælenda á að hún væri mjög áhugasöm um
menningu og menntamál en alls ekki áhugasöm um einkavæð-
ingu og einkarekstur í þeim geira eins og sumir innan flokksins.
Einhverjir væru óánægðir með það og notuðu það gegn henni,
en það væri mjög fámennur hópur. Hann taldi þó ástæðu fyrir
Þorgerði Katrínu að vera meðvituð um þetta.
Enn einn viðmælandi taldi það ótvíræðan styrk hversu hratt
Þorgerður Katrín náði árangri, frá því að vera í ungliðahreyfing-
unni upp í að verða varaformaður og ráðherra. Það þýddi að hún
tengdist flokknum í öllum aldurshópum og í allri sinni breidd.
Öðrum þykir Þorgerður Katrín hafa forframast helst til hratt
og skorta reynslu eldri stjórnmálamanna. Þó virðast flokksmenn
stoltir af henni og hafa tröllatrú á að með lipurð, gleði og einlæg-
um áhuga á því sem hún tekur sér fyrir hendur sé framtíð hennar
björt innan flokksins. EJ
föstudagur 12. janúar 200718 Fréttir DV
Í skugga Davíðs
Niðurstöður kosninganna 2003 voru langt því frá hagstæð-
ar fyrir Sjálfstæðisflokkinn. Eftir tólf ára valdasetu, þar af átta ár
með Framsóknarflokknum, tapaði flokkurinn miklu fylgi. Fyr-
ir þessu eru ýmsar ástæður. Í fyrsta lagi leiðir löng valdaseta til
þreytu meðal kjósenda, enda eiga valdamenn það til að ein-
angrast og missa tengslin við kjósendur. Í öðru lagi má ætla að
stefna flokksins hafi fyrir kosningarnar færst of langt til hægri
með einhliða áherslum á skattalækkanir og áframhaldandi
einkavæðingu. Miðjufylgið, sem flokknum er nauðsynlegt, var
því laustengdara honum en oft áður. Í þriðja lagi var stjórnun-
arstíll Davíðs Oddssonar mjög í sviðsljósinu. Sem forsætisráð-
herra var Davíð ófeiminn við átök sem iðulega settu samfélag-
ið allt á annan endann. Hér má sérstaklega nefna deilur hans
við kaupsýslumenn á borð við Jón Ólafsson og Baugsfeðga, en
í kosningabaráttunni sakaði Davíð Jón Ásgeir Jóhannesson, for-
stjóra Baugs, um að hafa gert tilraun til að múta sér. Hinn af-
gerandi stíll Davíðs, sem áður hafði yfir sér svipmót ákveðni og
stefnufestu, virkaði nú á sífellt fleiri sem ofríki og vanstilling.
Að afloknum kosningum tók ekki betra við. Samstarfið við
Framsóknarflokkinn hélt áfram, en með þeim formerkjum að
Halldór Ásgrímsson tæki við stjórnartaumunum. Þetta veikti
ríkisstjórnina og forystuhlutverk Sjálfstæðisflokksins. Davíð var
áfram fyrirferðarmikill, meðal annars vegna deilna við forseta
lýðveldisins út af heimastjórnarafmælinu. Deilur Davíðs við
Baug héldu áfram og náðu hámarki með fjölmiðlafrumvarpinu
sumarið 2004. Framganga Davíðs og fylgispekt þingflokksins við
hann í málinu bar vott um alvarlegan pólitískan dómgreindar-
brest. Stuðningur Íslands við stríðið í Írak varð sífellt vandræða-
legri eftir því sem á kjörtímabilið leið, sérstaklega þegar einbeitt-
ur vilji Bandaríkjamanna til að loka herstöðinni á Miðnesheiði
varð almenningi ljósari.
Á fyrri hluta kjörtímabilsins var fylgi Sjálfstæðiflokksins í
mikilli lægð, þrátt fyrir uppgang í efnahagslífinu. Undir eðlileg-
um kringumstæðum hefði fylgið átt að vera yfir 40% í skoðana-
könnunum en hélst þess í stað á svipuðum slóðum og niður-
stöður kosninganna. Þetta breyttist ekki fyrr en Davíð lét af
embætti formanns og þá sýndu skoðanakannanir aftur
„eðlilegt“ fylgi. Hin lágstemmdi og lítt áberandi
formannsstíll Geirs H. Haarde losaði flokk-
inn úr þessum fjötrum, hans helsti kostur
virtist einfaldlega að vera ekki Davíð
Oddsson.
Birgir Hermannsson
Flekklaus ferill
Geir Hilmar Haarde
tók við formennsku Sjálf-
stæðisflokksins af Davíð
Oddssyni á landsfundi
flokksins í október árið
2005. Miklar vonir voru
bundnar við Geir sem
tók við erfiðu hlutverki
þar sem forveri hans var
maður sem gustaði af
og hafði haldið fast um
stjórnartaumana. Margir
sjálfstæðismenn voru þó
þreyttir á ofríki Davíðs og
bjuggust við að Geir næði
betra sambandi við hinn
almenna flokksmann,
sem að sögn flokksbræðra
hans hefur gengið eftir.
Geir tók svo við forsæt-
isráðherraembætti í júní
2006 þegar Halldór Ás-
grímsson dró sig í hlé frá
stjórnmálum. Áður hafði
Geir verið utanríkisráð-
herra í stjórn Halldórs. Geir hefur setið á Alþingi fyrir Reykvík-
inga frá árinu 1987 og hefur því langa reynslu af stjórnmálum.
Geir ekki enn farinn að sýna fullan styrk
Sjálfstæðismenn sem DV ræddi við virðast almennt ánægð-
ir með Geir þótt sumum finnist eins og hann lumi enn á ásum
uppi í erminni. Þeir telja það þó ekki veikleika þar sem Geir sé
einkar lagið að koma skemmtilega á óvart og eigi örugglega eftir
að koma sterkari inn þó að sumir hefðu reyndar viljað sjá þann
styrkleika miklu fyrr.
Aldrei fallið blettur á stjórnmálaferil Geirs
Einn flokksbróðir sem blaðið ræddi við sagði Geir búa yfir
mörgum kostum og að styrkur hans fælist einmitt í því hversu
alþýðlegur hann væri og vinsæll meðal þjóðarinnar. Þrátt fyrir
mjög langan tíma í stjórnmálum hefði aldrei fallið blettur á feril
hans sem væri meira en hægt væri að segja um marga sem hefðu
verið mun skemur í pólitík. Honum væri líka að takast það sem
margir töldu að honum myndi ekki auðnast, að halda flokkn-
um saman þó að það væri með öðrum hætti en Davíð gerði. Þeir
væru af sama skóla, sama vinahópi og með sömu hugsjónir í
pólitíkinni þrátt fyrir hversu ólíkir þeir væru.
Ótrúlegur límheili
Kona í Sjálfstæðisflokknum taldi einmitt að styrkur Geirs lægi
í því hversu auðvelt væri að láta sér líka vel við hann, hann talaði
mannamál og næði beint til fólks. Þekking hans og yfirsýn væru
ótrúleg og sjaldgæft að hitta fyrir mann með annan eins lím-
heila. Það gerði honum kleift að setja alla hluti í sögulegt sam-
hengi. Hann væri allt öðruvísi leiðtogi en Davíð, meiri liðsmað-
ur og virkjaði fleiri. Honum þætti eðlilegt að ráðherrar í hverjum
málaflokki svöruðu fyrir sín mál, en hugsanlega væri það líka
veikleiki að hlusta á of mörg sjónarmið og velta upp of mörgum
hliðum í stað þess að taka af skarið. Tilfinning flokksmanna fyrir
formanni sínum væri þó sú að hann gæfi öllum tækifæri og það
félli fólki vel í geð.
Mun leiða flokkinn til sigurs
Karlmaður í flokknum segist mjög bjartsýnn og
handviss um að Geir muni leiða flokkinn til sigurs í
næstu kosningum. Geir eigi enn mikið inni og þessi mað-
ur spáir að minnsta kosti fimm mönnum inn í hvoru Reykja-
víkurkjördæmanna. Það sé hins vegar ekki eftir neinu að bíða
fyrir Geir, nú verði hann að sýna styrk sinn allan og sanna hvers
hann sé megnugur. EJ
barátta eftir 16 ára stjórnarsetu
fiJÓ‹VAKI
fylgisþróun og kynjahlutföll sjálfstæðisflokksins í alþingiskosningum frá 1995
1995: 37,1% - 25 þingsæti - 4 þingkonur
1999: 40,7% - 26 þingsæti - 6 þingkonur
erfið mál fyrir sjálfstæðisflokkinn á tímabilinu:
Fjölmiðlafrumvarpið olli miklu fjaðrafoki árið 2004. Forseti
Íslands synjaði lögunum staðfestingar og vísaði þeim til þjóð-
aratkvæðagreiðslu, en þau voru dregin til baka í kjölfarið.
Stuðningur ríkisstjórnarinnar við Íraksstríðið mætti miklum mótbyr.
Davíð og Halldór voru harðlega gagnrýndir fyrir að hafa tekið ákvörð-
unina einir og óstuddir. Framsóknarmenn eru heldur farnir að snúast í
afstöðu sinni, en Sjálfstæðisflokkurinn virðist sitja fastur við sinn keip.
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir segir forsendurnar þegar ákvörðunin
var tekin vera allt aðrar en þær sem nú liggi fyrir.
Samskipti Davíðs Oddssonar
og Jóns Ólafssonar viðskipta-
jöfurs hafa verið stirð og hef-
ur persónuleg óvild Davíðs í
garð Jóns verið nefnd sem ein
ástæða deilnanna.
NútíðiN
NútíðiN