Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.2007, Blaðsíða 10

föstudagur 2. febrúar 200710 Fréttir DV
erlendarFréttir
ritstjorn@dv.is
Markos Kyprianou, fram-
kvæmdastjóri heilbrigðismála hjá
Evrópusambandinu, lagði fram
grænbók, tillögu að stefnumót-
un, þar sem lagt er til að reykingar
verði bannaðar á opinberum stöð-
um í löndum Evrópusambandsins.
Rökin fyrir tillögunni koma eng-
um á óvart, heilsa Evrópubúa mun
batna í framhaldi af reykingabanni
og formúur sparast í heilbrigðis-
kerfinu. Hann bendir einnig á að í
langflestum Evrópulöndum styðji
meirihluti þjóðarinnar reykinga-
bann.
Strompar í austri
Reykingabann er þegar til stað-
ar að einhverju marki í allnokkr-
um löndum í Vestur-Evrópu. Írland
reið á vaðið, Noregur fylgdi fljót-
lega í kjölfarið og svo hvert landið
á fætur öðru. Frakkland bannaði
reykingar á þriðjudaginn og Danir
fá ekki lengur að reykja á opinber-
um stöðum eftir 1. apríl. Litháen er
hins vegar það eina af nýjum aðild-
arlöndum ESB sem hefur samþykkt
reykingabann. Mestu reykinga-
mennirnir eru í Mið- og Austur-Evr-
ópu, Grikkir og Austurríkismenn
eru liðtækastir í sígarettureykingum
en á hæla þeirra fylgja sex af nýju
aðildarlöndunum í röð. Þó er þar
víða talsverður stuðningur við reyk-
ingabann, nema í Tékklandi, þar
sem meirihluti er andvígur banni.
Styðja tóbaksiðnaðinn
Vöflur komu hins vegar á fram-
kvæmdastjórann þegar spurt var
hvort ekki væri í rökréttu samhengi
við reykingabannsstefnu ESB að
hætta stuðningi við tóbaksrækt í
Suður-Evrópu. Jótlandspósturinn
hefur það eftir honum að styrkir til
tóbaksræktar séu hluti af æðiflókn-
um landbúnaðarstyrkjum ESB og
því ekki hlaupið að slíkum breyt-
ingum.
Framkvæmdastjóri heilbrigðismála hjá ESB:
Á móti reykingum en styður tóbaksrækt
Reykingar Í grænbókinni svokölluðu, sem
framkvæmdastjóri heilbrigðismála hjá
evrópusambandinu hefur sett fram, er lagt
til að reykingar verði bannaðar á opinberum
stöðum í löndum evrópusambandsins.
Foreldrar dansks hermanns sem lét lífið í Íraksstríðinu eru á meðal þeirra sem hafa stefnt
forsætisráðherranum Anders Fogh Rasmussen. Stefnendur segja Rasmussen hafa brotið
gegn stjórnarskrá og alþjóðasáttmálum þegar hann sendi danska hermenn í stríð til Íraks.
26 Danir hafa stefnt forsætisráð-
herranum Anders Fogh Rasmussen
fyrir stjórnarskrárbrot og brot á al-
þjóðasáttmálum þegar hann sendi
danska hermenn í stríð til Íraks. Með-
al stefnenda eru foreldrar dansks her-
manns sem lét lífið í Írksstríðinu.
Aðalrök stefnenda eru á þá leið að
alþjóðasáttmálar sem Danmörk er að-
ili að banni að stjórnvöld leggi í árás-
arstríð. Einu skiptin sem beiting her-
valds er leyfileg samkvæmt þessum
samningum er þegar um er að ræða
vörn eða hluta af íhlutunaraðgerðum
sem Sameinuðu þjóðirnar hafa sam-
þykkt. Því var ekki að heilsa árið 2003,
þar sem öryggisráð Sameinuðu þjóð-
anna lagði ekki blessun sína yfir inn-
rásina í Írak, vegna andstöðu Frakka,
Rússa og Kínverja.
Undir erlendri herstjórn
Stefnendur benda einnig á að
danskir hermenn hafi verið og séu
enn undir stjórn bandarískra herfor-
ingja í Írak. Þetta brýtur í bága við 20.
grein stjórnarskrárinnar, sem bannar
að herstjórn sé falin nokkrum öðrum
en dönskum herforingjum, nema það
sé undir stjórn Atlantshafsbandalags-
ins eða annarra ámóta alþjóðastofn-
ana. Þar að auki þurfi fimm af hverj-
um sex þingmönnum að samþykkja
slíkt framsal valdsins en innrásin í
Írak var samþykkt í danska þinginu
með einföldum meirihluta: 61 þing-
maður með en 50 á móti. 68 þing-
menn sátu hjá við afgreiðsluna.
Stríðið breytti lífinu
Þess er krafist að Anders Fogh
Rasmussen mæti fyrir rétt og geri
sjálfur grein fyrir máli sínu. Lögmað-
ur hans dregur hins vegar í efa að
stefnendurnir séu réttmætir lögsókn-
araðilar, þar eð þeir hafi ekki per-
sónulegra hagsmuna að gæta. Þetta
er efni fyrsta hluta réttarhaldanna;
þar munu stefnendur gera grein fyr-
ir máli sínu hver af öðrum og lýsa á
hvern hátt Íraksstríðið hafi haft áhrif
á líf þeirra og einkahagsmuni. Sterk-
ustu rökin hafa Kirkmand-hjónin
sem misstu son sinn í október 2005.
Þessi kæra var lögð fram nokkrum
dögum seinna. Aðrir munu benda á
aukna hryðjuverkaógn og fordóma
gagnvart Dönum í arabaheiminum.
Auk 26 stefnenda hafa 3.400 manns
skráð sig sem stuðningsmenn eða
meðstefnendur.
Gæti dregist á langinn
Málinu svipar til annars dóms-
máls þar sem tíu Danir stefndu þá-
verandi forsætisráðherra, Poul Nyr-
up Rasmussen, á þeim forsendum
að Evrópusambandsaðild Danmerk-
ur samræmdist ekki stjórnar-
skránni. Þá hafnaði landsrétt-
ur því að þeir gætu sótt málið
en þeir áfrýjuðu til hæstarétt-
ar. Það var ekki fyrr en þrem-
ur árum seinna að máls-
meðferðin sjálf gat loks
hafist. Forsætisráðherr-
ann var síðan sýknaður
af kröfum stefnenda á
öllum stigum dóms-
kerfisins. Þetta dóms-
mál hefst með tólf daga yfirheyrsl-
um í landsrétti. Þann 15. febrúar fæst
úr því skorið hvort stefnendurnir 26
mega sækja málið en þeim úrskurði
verður líklegast áfrýjað til hæstarétt-
ar, á hvorn veginn sem hann fer. Því
gæti vel farið svo að botn fáist ekki í
málið fyrr en eftir nokkur ár og breyt-
ir þá engu hvort ríkisstjórnarskipti
verða með næstu kosningum og And-
ers Fogh Rasmuss-
en verði löngu
hættur sem
forsætisráð-
herra þegar
lokahögg
dómara-
hamars-
ins kveður
við.
Eystri landsréttur Danmerkur mun um miðjan febrúar taka af-
stöðu til þess hvort 26 einstaklingar megi höfða mál á hendur
Anders Fogh Ramussen, forsætisráðherra Dana, vegna þátttöku
Dana í Íraksstríðinu. Verði málið ekki slegið út af borðinu strax í
byrjun gæti stefnt í áralangt dómsmál. Það gæti þar að auki haft
víðtækar afleiðingar á alþjóðavísu og fordæmisgildi.
Þess er krafist að and-
ers Fogh rasmussen
mæti fyrir rétt og geri
sjálfur grein fyrir máli
sínu.
Forsætisráðherra
Fyrir rétti
Líklega brot á
vopnalögum
Bandaríska utanríkisráðu-
neytið skilaði bráðabirgða-
skýrslu til þingsins á mánudag
um notkun Ísraela á bandarísk-
um klasasprengjum í stríðinu
við Hisbollah síðastliðið sumar.
Talsmaður ráðuneytisins segir
að „líklega“ hafi verið um brot
á bandarískum vopnalögum að
ræða. Ísraelar dreifðu klasa-
sprengjum meðal annars um
íbúasvæði og saklausir borgar-
ar hafa látist af völdum þeirra.
Nú ræður Bandaríkjaþing hvort
klasasprengjunotkun Ísraela
verður rannsökuð frekar og kærð
í framhaldinu.
Í bobba vegna
barneignarvéla
Stjórnarand-
staðan í Japan
krefst þess að heil-
brigðisráðherrann
Hakuo Yanagis-
awa segi af sér
embætti. Honum
varð það á um síð-
ustu helgi að kalla
konur því sem
gæti útlagst „barneignarvélar“
á íslensku. Þingmenn stjórnar-
andstöðunnar sætta sig ekki við
afsökunarbeiðni og iðrun ráð-
herrans og hóta að sniðganga
fjárlagaumræðu nema hann víki.
ekki eyða
olíugróðanum
OECD varar Norðmenn við
því að eyða of miklu af olíusjóð-
um undanfarinna áratuga ein-
mitt núna. Stofnunin bendir á
í nýrri skýrslu að hagvöxtur sé
í hámarki í landinu, atvinnu-
leysi og verðbólga í lágmarki. Því
verði Norðmenn nú að minnka
eyðsluna úr olíusjóðnum. Þá er
bent á að eftirlaunakerfið þarfn-
ist endurbóta en varað við því að
olíupeningum sé hellt í skyndi-
umbætur þar frekar en annars
staðar.
Nærföt í stað
altarisklæða
Neyðin hefur kennt pólskum
konum að nýta blúndurnar á
ábótasamari vegu en áður hefur
verið. Konurnar í Koniakow sem
áður föndruðu altarisklæði fyrir
Vatíkanið hafa nú miklu meira
upp úr því að selja g-strengi á
netinu. Strangkaþólskir þorps-
búar eru ekki á eitt sáttir enda
staðurinn virt blúnduþorp. Kon-
urnar una hins vegar sáttar við
sitt enda meira upp úr því að
hafa að föndra á berar konur en
íburðarmikil ölturu.
Írak eystri landsréttur danmerkur
tekur afstöðu til þess um miðjan
febrúar hvort höfða má mál á
hendur ráðherranum vegna
Íraksstríðsins.
Anders Fogh Rasmussen danir sendu um
500 hermenn í Íraksstríðið. 26 manns hafa
nú stefnt danska forsætisráðherranum fyrir
meint brot á alþjóðasáttmálum og
stjórnarskrá danmerkur og 3.400 hafa skráð
sig sem stuðningsmenn eða meðstefnendur.