Fréttatíminn - 22.10.2010, Blaðsíða 46

Við lifum heldur undarlega tíma. Í land-
inu og í höfuðborginni, stærsta sveitar-
félaginu, eru við stjórn flokkar sem eru
vinstra megin við miðjuna. Þeirra megin-
hlutverk um þessar mundir er að ná tök-
um á fjármálunum. Til að svo megi verða
er aðeins einn kostur í stöðunni: niður-
skurður á útgjöldum, og það stórtækari
en dæmi eru um í sögu landsins.
Í forystu fyrir stjórnarandstöðunni,
bæði á Alþingi og í Ráðhúsi Reykjavíkur,
er hins vegar eini hægri flokkur landsins,
Sjálfstæðisflokkurinn, sem einmitt ber
höfuðábyrgð á því að umfang ríkisrekst-
ursins jókst um tugi prósentna á tiltölu-
lega fáum árum. Fólkið
sem sagðist vilja báknið
burt, var sem sagt á sama
tíma að blása það stórkost-
lega út þegar það stýrði
landinu.
Sú öfugsnúna, og
allt að því súrrealíska,
staða er því komin upp
að fólkið sem er hlynnt
meiri ríkisrekstri, í vinstri
flokkunum, er að skera hann niður, undir
háværum gagnrýnisröddum þeirra sem
þó vilja umfang ríkisins minna.
Svona er þetta í landsmálunum, en í
borginni eru málin örlítið flóknari. Þar
eiga gömlu fjórflokkarnir allir sinn hlut
í hversu kostnaður við rekstur borgar-
innar, og umfram allt fyrirtækja í hennar
eigu, óx ört. Þar er hins vegar sama uppi
á teningnum þegar kemur að því að skera
niður. Fulltrúar hægri flokksins virðast
standa í þeirri trú að fjárhagsvandi borg-
arinnar sé tímabundið ástand, eitthvað
sem hægt er að bíða af sér um stund, og
halda svo áfram sama gullslegna veginn
og var markaður fyrir kreppu. Tæplega
er hægt að komast að annarri niðurstöðu,
sé horft til viðbragða þar á bæ, til dæmis
við sparnaðaraðgerðum hjá Orkuveitu
Reykjavíkur.
Hugmyndir í ætt við þær að lækka
starfshlutfall, og aðrar sem ganga út á að
komast hjá uppsögnum, lýsa ekki öðru en
tilhneigingu til að fresta því að takast á
við við vandann. Það þarf að minnka um-
fang Orkuveitunnar hratt og til frambúð-
ar. Sú aðgerð er sársaukafull og ömurleg
fyrir þá sem fá uppsögn, en það þarf að
framkvæma hana. Eigendur fyrirtækisins
hafa ekki efni á að reka fyrirtækið með
sama hætti og fjórflokkurinn hefur leyft
sér hingað til.
Í fjármálum ríkisins er ástandið enn
svartara. Á ársfundi Alþýðusambands Ís-
lands í gær sagði Guðbjartur Hannesson,
félags- og tryggingamálaráðherra, að
ríkið tapaði 270 milljónum króna á dag.
Það hlýtur að vera sameiginleg vinna
allra flokka á Alþingi að stoppa í þetta gat
eins fljótt og auðið er.
Þú getur nálgast Fréttatímann frítt á
þjónustustöðvum N1 um land allt
HELGARBLAÐ
46 viðhorf Helgin 22.-24. október 2010
Öfugsnúin tilvera
Báknið skorið niður
Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jón Kaldal kaldal@frettatiminn.is Framkvæmdastjóri:
Teitur Jónasson teitur@frettatiminn.is Fréttastjóri: Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is Ritstjórnarfulltrúi: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.
is. Auglýsingastjóri: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is. Fréttatíminn er gefinn út af Miðopnu ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.
Jón Kaldal
kaldal@frettatiminn.is
Sérhvern dag í meira en tvö ár hafa neikvæðar
fréttir glumið í eyr-
um okkar. Ekkert lát
virðist á frásögnum
af skuldum, skatta-
hækkunum, gjald-
þrotum, atvinnuleysi
og nauðungarsölum.
Sem betur fer er veru-
leikinn þó ekki svo
einhliða. Þótt það fari
ekki hátt er fjölmargt
í íslensku atvinnulífi
sem gefur tilefni til
bjartsýni. Fyrirtæki
víða um land og í fjöl-
breyttum greinum
eru að laga sig að sí-
breytilegum og erfið-
um aðstæðum, breyta
ógnunum í tækifæri
og stunda nýsköpun
í stóru og smáu.
Össur, Actavis og
Marel eru dæmi um
stórfyrirtæki á ís-
lenska vísu, sem öll
eru á fleygiferð. Sum
fyrirtæki í líftækni,
umhverfistækni,
upplýsingatækni og
hönnun tölvuleikja
búa við það velmeg-
unarvandamál að ná
vart að ráða til starfa
fólkið sem það þarfn-
ast. En nýsköpun á
sér ekki bara stað í
sprotafyrirtækjum,
þótt þar sé hún aug-
ljóslega lífsspursmál.
Nýsköpun er einnig
samkeppnisvopn í
ráðsettari greinum,
s.s. matvælaiðnaði,
stóriðju, heilsurækt,
húsgagnahönnun,
hljóðverum, mann-
virkjagreinum, plastiðnaði og þjón-
ustu við orkuiðnað og sjávarútveg.
Nýsköpun er því ekki einhvers kon-
ar galdur sem eingöngu tölvufræð-
ingar eða hátæknifyrirtæki stunda,
heldur sífellt viðfangsefni, eins kon-
ar lífsstíll fjölmargra fyrirtækja. Af-
raksturinn getur verið nýjar vörur,
viðskiptaferli, framleiðsluaðferðir,
gæðastjórnun, fjármögnun, umhverf-
ismál, starfsmannastjórnun eða ör-
yggisatriði. Finna má urmul dæma
úr íslensku atvinnulífi sem gefa góð
fyrirheit um sköpun fleiri starfa og
aukin varanleg verðmæti.
Samtök iðnaðarins ætla, ásamt
félagsmönnum sínum og fjölmörg-
um samstarfsaðilum, að efna til
átaks sem kallast Ár nýsköpunar og
mun það standa í heilt
ár frá upphafi nóvem-
ber 2010. Markmið
verkefnisins er að
efla nýsköpun sem
leið til endurreisnar
í íslensku atvinnulífi,
að kynna það sem vel
er gert og hvetja sem
flesta til dáða í verð-
mætasköpun. Þannig
viljum við m.a. efla
útflutning íslenskra
fyrirtækja og festa
í sessi samstarf um
þróunarstarf á lykil-
sviðum. Þetta gerist
m.a. í formi svokall-
aðra klasa og þróun
lausna fyrir opinbera
innkaupaaðila. Þá vilj-
um við auka framboð
á fólki til nýsköpunar-
starfa í fyrirtækjum
til langs tíma, treysta
mennta- og þekking-
arstig í atvinnulífinu.
Við viljum vinna með
fjármálastofnunum
í að leiðrétta ranga
efnahagsreikninga í
hagkerfinu og með
Seðlabankanum, eins
og okkur er fært, í af-
námi gjaldeyrishafta.
Við viljum aðstoða
fyrirtæki í að finna
tækifæri í hinu alþjóð-
lega viðskipta- og fjár-
mögnunarumhverfi.
Grundvallaratriði er
enn fremur að innlent
stoðkerfi atvinnulífs-
ins, skattkerfið og um-
hverfi fjárfestinga sé
aðgengilegt, skýrt og
traustvekjandi.
Átakið Ár nýsköp-
unar mun eiga sér stað
í formi opinna funda,
með kynningu á félagsmönnum SI
og þeim leiðum sem þeir hafa valið
til að halda starfsemi sinni í framþró-
un. Það verða haldnar ráðstefnur og
efnt til fjölmiðlaumfjöllunar. Unnið
verður með hinu opinbera og að til-
lögugerð handan opinberrar umfjöll-
unar. Efnt verður til langtímaverk-
efna og eins sett minni aðgengilegri
markmið til skemmri tíma.
Nú er lag að auka skilning á því
hvernig framfarir verða til og hvern-
ig verðmæti eru sköpuð.
Það þarf að halda áfram og leysa
miklu meiri kraft úr læðingi og þá
þarf umhverfi atvinnurekstrar og
nýsköpunar að vera hagfellt og fyrir-
sjáanlegt.
Frumkvæði, fjárfesting, farsæld
Ár nýsköpunar
Orri Hauksson
framkvæmdastjóri Samantaka
iðnaðarins
F yrir skemmstu ritaði ég grein hér í Fréttatímann sem fjallaði um mikilvægi þess að þing-
menn mörkuðu framtíðarsýn í stað
þess að takast á um skammtímaað-
gerðir og sérhagsmuni. En hvað er
framtíðarsýn og hvers vegna er hún
mikilvæg?
Framtíðarsýn er í raun það sama og
langtímamarkmið. Langtímamarkmið
allra þeirra sem búa á Íslandi hlýtur
að vera að hér verði mögulegt að búa
áfram. Hlutverk Alþingis er að leggja
línurnar og skapa skilyrði og umhverfi
til að svo megi verða.
Innan þessa mikilvæga langtíma-
markmiðs, að hér verði áfram byggi-
legt, eru svo fjölmargir málaflokkar.
Fyrir hvern málaflokk þarf að skil-
greina langtímamarkmið. Það er því
hlutverk Alþingis að setja stefnu um
hina ýmsu þætti. Sem dæmi um þá má
nefna: 1) Hvernig samskiptum við aðr-
ar þjóðir skuli háttað. 2) Hver stefnan
skuli vera í uppbyggingu atvinnuvega.
3) Hvernig tryggja skuli efnahagsstöð-
ugleika þannig að raunhæft sé að reka
hér fyrirtæki og heimili. 4) Hversu um-
fangsmikil starfsemi ríkisins skuli vera
og hvernig skattaumhverfi við viljum
búa við. 5) Hvernig tryggja skuli að við
búum við menntakerfi sem byggir upp mannauð sem
getur skapað verðmæti. 6) Hver markmið okkar eru í
eflingu heilbrigðis þjóðarinnar og hvaða verðmætum
þau eiga að skila. 7) Hvernig náttúruauðlindir skuli
nýttar og varðveittar. 8) Hvernig eigi að tryggja að
einstaklingar njóti mannréttinda. Langtímamarkmið
allra málaflokka þurfa síðan að vera í takt við þá stefnu
að á Íslandi verði áfram hægt að búa.
Í dag er því miður afar óskýrt hver
langtímamarkmið innan flestra þess-
ara málaflokka eru. Við eigum til að
mynda hvorki atvinnustefnu né stefnu
um að viðhalda efnahagsstöðugleika.
Afleiðingin er sú að allar ákvarðanir
sem teknar eru verða ómarkvissar
og allt eins líklegar til að skapa fleiri
vandamál en þau leysa, hvort sem
um er að ræða fjárlög næsta árs eða
skuldavanda heimilanna. Skamm-
tímamarkmið og tafarlausar úrlausn-
ir þess vanda sem við búum við verða
að taka mið af langtímamarkmiðum.
Þegar langtímamarkmið eru óskýr
eða hafa ekki verið skilgreind er óger-
legt að setja fram skynsamleg skamm-
tímamarkmið. Ef langtímamarkmið
skortir geta þingmenn varið mánuðum
og árum í að karpa um ráðagerðir og
úrlausnir í austur og vestur án þess að
nokkrar úrbætur fáist. Því höfum við
ekki efni á.
Máltækið segir að ágreiningur snú-
ist gjarna um leiðir frekar en markmið.
Þó að stjórnmálaflokkar telji sig standa
fyrir mismunandi stefnur og hagsmuni
hljóta þeir að geta sameinast um þá
stefnu að hér verði áfram hægt að búa.
Að því búnu mætti taka upp umræður
um hverjir lykilþættir helstu málaflokka eru og þá er
mun líklegra að átök um leiðir byggist á málefnalegum
umræðum sem skili sér í framförum.
Ég bið þingmenn vinsamlega að snúa sér að aðalat-
riðum sem allra fyrst og leggja línur um hvernig við
tryggjum að hér verði áfram hægt að búa. Það eru
hagsmunir okkar allra.
Hlutverk Alþingis
Langtímamarkmið óskast
Þóranna Jónsdóttir
framkvæmdastjóri samskipta og
viðskiptaþróunar Auðar Capital
Nýsköpun er því
ekki einhvers
konar galdur
sem eingöngu
tölvufræðingar
eða hátæknifyr-
irtæki stunda,
heldur sífellt
viðfangsefni,
eins konar lífs-
stíll fjölmargra
fyrirtækja.
Ég bið þingmenn
vinsamlega að snúa
sér að aðalatriðum
sem allra fyrst.
Sú allt að því súrrealíska staða er komin upp að fólkið
sem er hlynnt meiri ríkisrekstri, í vinstri flokkunum, er
að skera hann niður, undir háværum gagnrýnisröddum
þeirra sem þó vilja umfang ríkisins minna.
V