Læknablaðið - 15.05.1984, Blaðsíða 41

LÆKNABLADID 1984;70:141-4
141
Árni Kristinsson, Sigurður B. Porsteinsson, Tómas Helgason
RÁÐSTEFNA UM NOTKUN SÝKLALYFJA OG
GEÐLYFJA Á N ORÐURLÖNDUM
Norræna lyfjanefndin var sett á stofn að
tilhlutan Norðurlandaráðs 1975. í henni eiga
sæti tveir fulltrúar frá hverju Norðurlandanna.
Eitt af fyrstu verkefnum nefndarinnar var að
safna upplýsingum um lyfjanotkun á Norður-
löndum. Hefur nefndin gefið út 5 bækur um
þetta efni og fást þær endurgjaldslaust í
Heilbrigðisráðuneytinu. Til að auðvelda sam-
anburð lyfja og lyfjablanda var nauðsynlegt að
hafa sömu flokkun á lyfjum og ákveða ein-
hverja sameiginlega stærðareiningu. Þannig
urðu til ATC flokkun og DDD stærðareining.
Hefur Alþjóðaheilbrigðisstofnunin (WHO)
samþykkt þessi hugtök til notkunar í öðrum
löndum.
A TC flokkun lyfja. ATC er skammstöfun fyrir
anatomical, therapeutical, chemical flokkun
lyfja. Aðalflokkar eru 14, táknaðir með bók-
stöfum, t.d. A = alimentary tract, meltingar-
færalyf, B = blood and blood forming organs,
blóðlyf o.s.frv. Undirflokkar eru ýmist táknaðir
með tölum eða bókstöfum. Tökum íslenska
sérlyfið járntartrat frangula sem dæmi. Pað
heitir B 03 A A 08.
B = blóðlyf, 03 = blóðskortslyf, A = járn, A =
tvígilt, 08 = þetta lyf.
DDD (defined daily dosis). Táknar meðaldag-
skammt lyfs. Þessi stærð er ákveðin í eitt skipti
fyrir öll í samráði við sérfróða lækna. DDD er
ákveðin tala til notkunar í samanburðarrann-
sóknum en ekki alltaf sá dagskammtur lyfs,
sem notaður er við öllum sjúkdómum.
Mismunur á lyfjanotkun á Norðurlöndum
Norræna lyfjanefndin hefur gefið út töflur og
línurit um notkun lyfja á Norðurlöndum árin
1975-1980. Kom fram töluverður munur milli
þjóðanna á lyfjanotkuninni, en mest áberandi
er munurinn á sýklalyfjahópnum og einnig að
nokkru í notkun geðlyfja. í norrænu lyfjanefnd-
inni eiga sæti tveir lyflæknar og áttu þeir frum-
kvæði að því, að haldin var ráðstefna í
Sigtúnum í Svíþjóð 20.-21. september s.l.
Þangað komu tæplega 30 sérfræðingar frá
Norðurlöndum í geðsjúkdómum, smitsjúkdóm-
um og rannsóknum á lyfjanotkun auk heimil-
islækna og fulltrúa frá norrænu lyfjanefndinni.
Tilgangur ráðstefnunnar var að ræða hugsan-
Iegar orsakir mismunandi notkunar lyfja í
þessum tveimur lyfjaflokkum, afleiðingar of-
eða vannotkunar og hvort hægt væri að efna
til samnorrænnar rannsóknar til glöggvunar á
þessum spurningum. Af íslands hálfu sóttu
höfundar fundinn.
Sýklalyf. Fyrsta mynd sýnir að íslendingar
hafa þann vafasama heiður að nota langmest
af sýklalyfjum á Norðurlöndum miðað við
fólksfjölda. Við notuðum t.d. liðlega helmingi
meira en Danir og Norðmenn og talsvert
meira en bæði Finnar og Svíar. íslendingar
nota meira af nánast öllum sýklalyfjum en
hinir Norðurlandabúarnir, en mestur er munur-
inn á notkun ampicillins og skyldra lyfja svo
og lyfjablöndunnar trimethoprin/sulfametho-
xazol. (Myndir 1 og 2).
Hverjar eru líklegar skýringar á þessum
mikla mun?
DDD/1.000 inh/day
16
76 78 80 76 78 80 76 78 80 76 78 80 76 78 80
Denmark Finland lceland Norway Sweden
^ Others
||| Penicillins
^ Ampicillins
Tetracyclines
Mynd. 1. Notkun penisillíns, ampicillins og tetracy-
clina á Nordurlöndum 1976, 1978 og 1980.