Læknablaðið - 15.05.1984, Blaðsíða 51

LÆK.NABLAÐIÐ
147
þriðjungi tímabilsins, tvö á öðrum þriðjungi og
þrjú tilfelli á síðasta þriðjungnum sem næst
liggur okkur í tíma, en greiningaárin eru sýnd í
töflu I.
Ef teknar eru tölur frá Bretlandseyjum til
hliðsjónar hefði mátt búast við 9.3 tilfellum af
mesótelíóma á íslandi á tímbilinu. Ef á hinn
bóginn er miðað við tíðni illkynja mesótelí-
óma í Norður-Ameríku (Bandaríkjunum og
Kanada) (2) kemur í ljós að búast má við 3.56
tilfellum karla og 0.89 tilfellum kvenna á
umræddu tímabili eins og sýnt er í töflu II.
Asbestmengun var talin hafa fylgt störfum
níu einstaklinga (samanber dálka fjögur og
fimm í töflu III.). Þau störf sem hér voru talin
fela í sér asbestmengun samkvæmt áðurnefnd-
um lista (2, 26) voru störf vélstjóra, vélgæslu-
manna, kyndara, vinna við skiþaviðgerðir og
húsasmíðar. 1 fjórum tilvikum var talið að
asbestmengun hefði átt sér stað annarsstaðar
en í vinnu. Tveir af þessum einstaklingun voru
einnig taldir hafa orðið fyrir mengun í vinnu
sinni (dálkar fimm og sex í töflu III). Fimm
einstaklingar af sex með mesótelíóma voru
taldir hafa orðið fyrir asbestmengun, en sex af
tólf í viðmiðunarhópnum (dálkar eitt og tvö í
töflu III). Samanburður milli tilfella og við-
miða var gerður í mátuðum þríundum (tafla
IV). Munurinn er tölfræðilega marktækur á
5 % stigi.
UMRÆÐA
Greining mesótelíóma byggist á vefjarann-
sókn, sem er ýmsum annmörkum háð (5). Víða
erlendis er talið að hún verði ekki áreiðanleg
fyrr en um 1960 þar eð þekking á æxlinu hafi
ekki verið næg meðal meinafræðinga fyrir
þann tíma (28). Ætla má að þessar forsendur
greiningar mesótelíóma hafi orðið til hér á
landi um svipað leyti.
Almennt er álitið að greining og skráning
illkynja mesótelíóma sé þannig háð nokkurri
óvissu sem veldur því að færri tilfelli finnast en
í raun koma fyrir (8). Því má líta á þann fjölda
tilfella, sem hér er sagt frá, sem lág-
marksfjölda.
Svo virðist sem tíðni illkynja mesótelíóma
hafi aukist á síðustu árum hér á landi. Á næstu
árum mun koma í ljós hvort unnt verður að
sannreyna þá aukningu sem virðist vera á tíðni
sjúkdómsins upp á síðkastið. Erlendis, svo sem
í Kanada og Skotlandi, hefur reynslan verið sú
að nýgengi mesótelíóma hefur aukist ár frá ári,
Tafla II. Fjöldi einstakiinga sem greindir voru með
illkynja mesótelíóma á tslandi 1965-1982 og fjöidi
einstakiinga sem búast mætti við að finna ef tíðni
þessa krabbameins væri söm hér á landi og í
Norður-Ameríku (Bandaríkjunum og Kanada).
Miðað er við alla 15 ára og eldri.
Fjöldi einstaklinga sem
greindir voru með Áætlaður fjöldi
mesótelíóma á fslandi miðað við tíðni
1965-1982 I Norður Ameríku
Karlar .... 4 3.56
Konur ..... 2 0.89
Tafla III. Asbestmengun 6 einstaklinga með illkynja
mesótelíóma greindra á tímabilinu 1965-1982 og 12
annarra einstaklinga sem teknir voru til viðmiðunar.
Taldir hafa orðið
Fjöldi ein- stakl- Ekki taldir hafa orð- ið fyrir asbest- mengun (2) fyrir asbestmengun
í vinnu
inga í könnun- inni 0) Alls (3) 1 vinnu w og utan vinnu (5) Utan vinnu (6)
Tilfelli ... . 6 1 5 4 — i.
Viðmið .. . 12 6 6 3 2 i
Tafla IV. Asbestmengun tilfella og viðmiða ímátuð-
um þríundum (matched triþlets).
Asbestmengun 1 vinnu og utan vinnu
Viðmið
Töluröð Kyn Tilfelli 1 2
1 ........... kona — — —
2 .......... kona + — —
3 .......... karl + + —
4 .......... karl + + —
5 ............ karl + + +
6 .......... karl + + +
sérstaklega hjá körlum (2, 9), í kjölfar aukinnar
asbestnotkunar. Asbestnotkun hér á landi
hefur aukist árlega. Samkvæmt verslunar-
skýrslum hafa á árunum 1976-1981 verið
fluttar til íslands »vörur úr asbestsementi og
fleiru til bygginga« eins og hér segir (29);
Árið 1976
Árið 1977
Árið 1978
Árið 1979
Árið 1980
Árið 1981