Læknablaðið - 15.04.1988, Blaðsíða 30

140
LÆKNABLAÐIÐ
samkvæmt niðurstöðum þessara tveggja kannana
meðal þeirra, sem eru á aldrinum 20-59 ára og
kemur þá í ljós að hann er mjög svipaður eða
85-87% af fólkinu.
í töflu III er borin saman aldursdreifing
áfengisneytenda 1984 og 1985 og er hún mjög
svipuð.
í báðum könnunum var á sama hátt spurt um
tíðni áfengisneyslu og er dreifingin sýnd á töflu
IV. Þar kemur í ljós að samkvæmt
símakönnuninni eru hlutfallslega fleiri, sem telja
sig neyta áfengis einu sinni í mánuði heldur en
samkvæmt póstkönnuninni, og á móti telja
hlutfallslega færri sig neyta áfengis sjaldnar en
einu sinni í mánuði 1985 en 1984. Munurinn á
svörunum við þessum tveimur liðum skýrir hinn
tölfræðilega mun sem er á dreifingunni.
Á töflu V er sýnd dreifing áfengisneytenda á
aldrinum 20-59 ára eftir því hversu mikils magns
þeir neyta í hvert skipti samkvæmt könnunum
1984 og 1985. Á þessari töflu sést að hlutfallslega
færri eru í hópi þeirra, sem drekka minna en tólf
Tafla III. Aldursdreifing áfengisneytenda l hundraös-
hlutum árin 1984 og 1985.
Póstkönnum Símakönnum
Aldur 1984 1985
20-29 ára 34,0 33,8
30-39 ára 31,8 32,3
40-49 ára 19,3 18,9
50-59 ára 14,9 15,0
Samtals 100% 100%
Samtals fjöldi svara 2.253 539
II © V| df = 3 p = 0,85
Tafla IV. Hlutfallsdreifing áfengisneytenda á aldrinum 20-59 ára eftir tlðni neyslu árin 1984 og 1985 og 95 %
vikmörk.
Tíöni Póstkönnun 1984 Símakönnun 1985
Nokkrum sinnum i viku 3,4 (2,4-4,4) 3,0 (1,2-4,8)
Einu sinni í viku... Nokkrum sinnum í 8,9 (7,3-10,5) 8,4 (2,0-14,7)
mánuði 25,2 (22,7-27,7) 26,3 (21,4-31,2)
Einu sinni í mánuði 16,4 (14,3-18,5) 24,0 (19,3-28,7)
Sjaldnar 46,1 (43,3-48,9) 38,4 (33,3-43,8)
Samtals 100,0 100,1
Samtals fjöldi svara 2.050 537
X2 = 20,075 df = 4 ps0,001
Tafla V. Hlutfallsdreifing áfengisneytenda 20-59 ára
eftir hve mikið (fjölda skammta) þeir drekka venjulega I
einu og 95% vikmörk.
Skammtar Póstkönnun 1984 Símakönnun 1985
1-4 45,2(42,4-48,0) 38,0 (32,5-43,5)
5-11 38,6 (35,9-41,3) 33,7 (28,4-39,0)
12-23 , 12,4(10,6-14,2) 20,9 (16,3-25,5)
24+ 3,8 (2,7-4,9) 7,3 (4,4-10,2)
Samtals 100,0 100,1
Fjöldi svara , 2.037 492
Meðalfjöldi
skammta , 6,9 8,5
Staðalvilla
meðaltals , 0,14 0,37
Miðgildi skammta . 5,5 7,0
X2 = 38,67 df = 3 p<0,001
Tafla VI. Reiknuð meðalársneysla þeirra sem drekka á
aldrinum 20-59 ára I lítrum etanóls árin 1984 og 1985
miðað við að hver áfengisskammtur sé 12-16 ml af
etanóli svarandi til 30-40 ml skammta af sterku áfengi
og skráð sala áfengis hjá ÁTVR á ári á mann 15 ára og
eldri.
Skráö
Karlar Konur Samt. sala
Póstkönnun 1984 . 3,4-4,5 1,0-1,3 2,2-3,0 4,49
Símakönnun 1985 . 4,1-5,5 1,3-1,7 2,8-3,8 4,34
skammta í hvert skipti 1985, en fleiri í hópnum
sem drekkur tólf skammta og meira í hvert skipti.
Meðalskammtafjöldinn í hvert skipti er greinilega
hærri 1985 en 1984, svo að munurinn er
tölfræðilega marktækur. Miðgildið er einnig
hærra 1985 en 1984, þó að það sé ekki eins
viðkvæmt og meðalgildið fyrir ýkjum. Svarendur
virðast gera misjafnlega úr neyslu sinni eftir því
hvort spurt er persónulega eða bréflega.
Tafla VI sýnir reiknaða meðalársneyslu af
hreinum vínanda á mann eftir kyni miðað við 30
eða 40 ml skammta af sterku áfengi og sölu
Áfengis- og tóbaksverslunar ríkisins á íbúa á ári.
Samkvæmt báðum könnununum er ársneysla
karla þrisvar sinnum meiri en ársneysla kvenna.
Samkvæmt símakönnuninni er ársneyslan á mann
fjórðungi meiri en samkvæmt póstkönnuninni og
mun nær því sem söluskýrslur Áfengis- og
tóbaksverslunar rikisins gefa til kynna. Miðað við
fjölda áfengisneytenda gefur fólk upp 43-58% af
ársneyslunni í póstkönnuninni en 55-74% í
símakönnuninni, sem er heldur hærra hlutfall en
upp var gefið i norrænu áfengiskönnuninni 1979
(8).