Læknablaðið - 15.03.1993, Síða 36

124
LÆKNABLAÐIÐ
Stungustaður var valinn á miðhandkrikadýpi (mid
axillary) og miðað við lifrarportæð. PTC nál (Percutan
Transhepatic Cholangiography, COOK Cat no. DPLTH-
5.0-27-P) var noluð til ástungu á portagrein. Slanga var
síðan þrædd út í miltisbláæð og sýni tekin þaðan.
Niðurstaða mælinganna benti til æxlisvaxtar í brisskottinu.
Um miðjan febrúar var brisskott og milta fjarlægt með
skurðaðgerð. I brisskottinu fannst 1,3 cm insúh'næxli
og mátti grilla í það með berum augum við aðgerðina.
Sjúklingi heilsaðist vel eftir aðgerð og útskrifaðist á 10.
degi og hefur blóðsykur verið eðlilegur síðan.
Þrátt fyrir að PTP sé tímafrek rannsókn, er okkar
ályktun sú, að hún á rétt á sér eftir að aðrar algengari
og auðveldari aðferðir fyrir sjúklinginn hafa reynst
árangurslausar til þess að staðsetja æxlið.
LIFRARHÖGG Á BORGARSPÍTALANUM,
SKURÐAÐGERÐIR MEÐ HL.JÓÐBYLGJUHNÍF
(CUSA)
Höfimdur: Jónas Magnússon, Borgarspílala.
Inngangur: Lifrarhögg er tæknilega fremur erfið. Helstu
ástæðurnar eru að tvöfalt blóðflæði er til lifrarinnar, lítill
stoðvefur, venjulega grannir gallgangar, blóðflæði er
gegnum stuttar lifrarbláæðar, sem ganga beint inn í v.
cava. Blæðing verður því alltaf meiri eða minni þegar
skipta þarf lifrinni. Lifrinni má skipta með eftirtöldum
aðferðum: I. Lifrin er klipin sundur með fingurgómum.
2. Laser. 3. Hljóðbylgjuhníf (CUSA). Hann veldur því
að lifrarvefurinn sundrasl en æðar og gangar standast
hljóðbylgjumar og er hægt að brenna fyrir þær fyrir
skiptingu. Blæðingu er þannig haldið í skefjum á meðan
lifrinni er skipt. CUSA tæki er til á Borgarspítalanum og
hefur verið notað við lifraraðgerðir. Tilgangur þessarar
rannsóknar var að gera grein fyrir árangri og reynslu af
notkun hljóðbylgjuhnífs (CUSA) við lifrarhögg og einnig
að gera grein fyrir árangri við meðferð á meinvörpum í
lifur með skurðaðgerð.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturvirk yfir árin
1986-1991. Athugaðar sjúkraskrár sjúklinga, sem á þessu
árabili gengust undir lifrarhögg. Greining var klínísk
ásamt ómskoðun af kviðarholi, tölvusneiðmyndarannsókn
eða æðarannsókn (angiography). Skráð var greining,
aðgerðartegund, aðgerðartími, blæðing í aðgerð, blóðgjöf,
fylgikvillar, legutími. Frá 1986-1991 voru 12 sjúklingar
skornir með lifrarhöggi á skurðdeild Borgarspítala. Sex
karlar og sex konur, en ein kvennanna var skorin tvisvar,
miðtala aldurs var 60,5 ár (28-77). Lifun var metin með
líftöflu að hætti Kaplan-Meyer.
Niðurstöður: Þrettán aðgerðir vora gerðar. Átta sjúklingar
höfðu 2° æxli, þrír 1° og einn intrahep. abscess.
Fylgikvillar reyndust fimm og fjórar enduraðgerðir þurfti
að framkvæma. Sex hægri- og sex vinstri-lifrarhögg voru
framkvæmd og einn fleygskurður. Miðtala blæðinga var
1715 ml (350 til 5000). Miðtala legudaga eftir aðgerð
var 18,5 (8 til 103). Lifun fyrir sjúklinga, sem höfðu
meinvörp, virðist verða 50%.
Umrœða: Þrátt fyrir fáa sjúklinga er mögulegt að
framkvæma lifrarhögg með allgóðu öryggi. Eg tel að
notkun CUSA sé mjög hjálpleg við að skipta lifrinni, en
blæðing var undir tveim lítrum (miðtala). Lifrarhögg við
2° lifraræxlum er vel hugsanleg meðferð í vel völdum
tilfellum sérlega ef um er að ræða meinvörp frá ristil- eða
endaþarmskrabba.
ER SAMBAND MILLI HLUTFALLS
SÁRI.ENGDAR/SAUMLENGDAR OG GRÓNINGAR
Á MIÐLÍNU MAGÁLSSKURÐUM SAUMUÐUM
MEÐ SAMFELLUSAUMI?
Höfundar: Þorvaidur Jónsson, Leif Israelsson,
Borgarspítala og Sundsvall, Svíþjóð.
Miðlínu magálsskurðir eru oft saumaðir með
samfellusaumi. Tilraunir hafa gefið til kynna að hlutfallið
milli lengdar á sári og lengdar á saumi sem notaður
er til þess að loka sárinu (wound length/suture length
ratio) geti haft áhrif á gróningu sára sem saumuð eru
með samfellusaumi. Gerð var framskyggn rannsókn
til að kanna hugsanlegt samband þessa hlutfalls við
gróningu á miðlínu magálsskurðum. Allir sjúklingar,
sem skomir voru upp gegnum miðlínuskurð voru tækir
í rannsóknina nema fyrir Iægi örkviðslit eftir fyrri
miðínuaðgerð. Magáll var saumaður með einföldum
samfellusaumi úr 0 PDS eða 0 nylon. Skráðar voru
breytumar aldur, kyn, fyrri miðlínuaðgerðir, lengd sárs,
bráð/valin aðgerð, og mengunarstig aðgerðar. Sársýkingar
og sárrof voru skráð, og allir sjúklingar sem voru á lífi
12 mánuðum eflir aðgerð voru skoðaðir sérstaklega með
tilliti til kviðslits í örinu. Á tímabilinu ágúst 1989 til aprfl
1991 voru alls 400 sjúklingar teknir inn í rannsóknina.
Skurðsárið sýktist hjá 8,4%, og þrír sjúklingar (0,8%)
fengu sárrof, sem krafðist aðgerðar. Tólf mánuðum
eftir aðgerð voru 315 sjúklingar á lífi og náðust allir
til endurskoðunar. Örkviðslit fannst hjá 19% sjúklinga.
Marktæk fylgni var milli hlutfalls sárlengd/saumlengd
og tíðni kviðslits, sem var 9% ef hlutfallið var lægra en
0,26, en 23% (p<0,01) ef hlutfall var hærra eða sama
sem 0,26. Allar aðrar breylur voru sambærilegar milli
þessara tveggja sjúklingahópa. Þannig virðist sem hlutfall
sárlengdar/saumlengdar við samfellusaum á miðlínu
magálsskurðum hafi áhrif á gróningu þessara sára, að
minnsta kosti hvað varðar líkur á örkviðsliti.
BLÖÐRUVÍKKUN Á ÞRENGSLUM í NEÐRA
MAGAOPI EFTIR ÆTISÁR
Höfundar: Þorvaldur Jónsson, Hans Högström,
Borgarspítala og Málmey, Svíþjóð.
Fjallað er um 29 sjúklinga, sem lögðust inn á
skurðlækningadeild Malmösjúkrahúss á sex ára tímabilinu
1984-1989 vegna tæmingarhindrunar á maga eftir
ætisár (ulcus pepticum). Sjúklingamir voru 33-86 ára,
miðaldur 65 ár, karlar voru 15 og konur 14. Allir höfðu
langa sögu um ætisár, og fjórir höfðu verið skomir
upp vegna sprungins skeifugamarsárs. Megineinkenni
við innlögn vom uppköst hjá 24 sjúklingum, en
fimm höfðu ósértæk einkcnni frá meltingarfæmm.
Við magaspeglun var afrás maga minni en 9 mm í
þvermál hjá öllum sjúklingum, meðalþvermál 4,8 mm.
Þrengslin vom staðselt í neðra magaopi hjá 15, neðan
við það hjá 13, og ofan við hjá einum. Blöðmvíkkun
var beitt sem fyrslu meðferð hjá öllum sjúklingum.
Leiðari var þræddur um magaspeglunartæki og gegnum
þrengslin í röntgenskyggningu, og yfir leiðarann þræddur
blöðmvi'kkari með þvermál 15-20 mm. Víkkun var
framkvæmd í skyggningu og árangur staðfestur með
speglun. Fjórtán sjúklingar þurftu aðeins eina meðferð til
þess að verða einkennalausir, og haldast einkennalausir
á rannsóknartímabilinu (fylgitími 8-68 mán, miðgildi
27 mán), 10 sjúklingar þurftu aðra víkkun þremur-
sex vikum eftir fyrstu meðferð, en fimm sjúklingar