Læknablaðið - 15.10.1993, Blaðsíða 31

LÆKNABLAÐIÐ 1993; 79; 321-6
321
Helga Hannesdóttir
RÁÐGJÖF BARNAGEÐLÆKNA
INNGANGUR
Samkvæmt breskum rannsóknum þjást um
10-20% barna af sállíkamlegum sjúkdómum.
Með sállíkamlegum sjúkdómum er átt við
sjúkdóma sem rekja má til margvíslegra
áfalla, líkamlegra og sálfrœðilegra, á
þroskaferli barns. Jafnframt gœtir áhrifa frá
fjölskyldu og félagslegum aðstæðum (1).
1 læknisfræði hefur til allmargra ára verið
lögð vaxandi áhersla á tengsl líkamlegra og
geðrænna kvilla (2,3). Rannsóknir hafa gefið
til kynna að samfara auknum líkamlegum
sjúkdómseinkennum vaxi kvíði og þunglyndi
(4). Algengt er að hjá börnum og unglingum
ineð áberandi geðræn vandamál sé einnig
líkamleg sjúkdómseinkenni að finna (1).
Nýlegar rannsóknir frá Bretlandi og Noregi
á tíðni geðrænna vandamála hjá sjúklingum
sem liggja á barnadeildum hafa sýnt, að
allt að 45% bama á barnadeildum hafi
sállíkamlega sjúkdóma (1,5). A barnadeildum
háskólasjúkrahúsa í nágrannalöndum okkar
er reynt að taka tillit til þess samspils líkama
og sálar, sem ekki verður séð með augum, og
litið er á það sem fyrirbyggjandi aðgerð að
kalla á barnageðlækni til samstarfs, jafnvel
þótt sjúklingar á barnadeildum liggi í stuttan
tíma (5-7). Við mat á sjúkdómsgreiningu
og í meðferð er gætt að hvoru tveggja og
barninu veitt alhliða læknisþjónusta. Hugað
er að barninu sjálfu og sjúkdómi þess, en auk
þess að fjölskyldu og fjölskyldusamskiptum,
heimili og félagsaðstæðum og upplýsingum
er safnað frá skóla barnsins. Þverfagleg
teymisvinna margra sérfræðinga, þar á
meðal lækna, sálfræðinga, félagsráðgjafa
og hjúkrunarfræðinga, er nauðsynleg til
að veita bömum þá bestu læknisfræðilegu
þjónustu sem völ er á (6,7). Við tvær
stærstu barnadeildir Oslóborgar (Ulleval
og Rikshospitalet) eru barnageðlæknar
Frá barna- og unglingageðdeild Landspítalans, Dalbraut 12,
105 Reykjavík.
í fullu starfi. Á flestum bamadeildum
háskólasjúkrahúsa í nágrannalöndum
okkar eru barnageðlæknar starfandi í
fullu eða hlutastarfi. I Japan er óheimilt
samkvæmt heilbrigðislögum í landinu að reka
barnaspítala án þess að hafa barnageðlækni
í fullu starfi ásamt bamalæknum og öðru
sérhæfðu starfsfólki barnadeilda. Hér á
landi skortir þverfaglega teymisvinnu innan
barnadeilda, en hvorki barnageðlæknar né
sálfræðingar hafa unnið í hlutastarfi eða fullu
starfi á þeim þremur barnadeildum sem reknar
eru í landinu. Barnageðlæknar hafa einungis
verið kallaðir til af barnalæknum eftir þörfum
í ráðgefandi skyni en greint verður frá þeim
samskiptum nánar í eftirfarandi könnun.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
1 könnun þessari var farið yfir sjúkraskrár
þeirra barna og unglinga sem barnageðlæknar,
starfandi á barna- og unglingageðdeild
Landspítalans, höfðu verið kvaddir til
samráðs um á árunum 1977-1985. Formleg
skráning ráðgjafarbeiðna hófst árið 1977,
eða sjö árum eftir að deildarstarf hófst. Auk
almennra upplýsinga um kyn, aldur og á
hvaða stofnun viðkomandi barn dvaldist, var
gerð sjúkdómsgreining samkvæmt álitsgerð
barnageðlækna og eftir öðrum upplýsingum
sem skráðar voru í sjúkraskrár. Sjúkdómar
voru flokkaðir eftir sjúkdómsgreiningarkerfi
ICD-9 (8).
I nokkrum tilvikum höfðu sjúkdómsgreiningar
ekki verið skráðar en þar var fyllsta tillit tekið
til allra upplýsinga og greinarhöfundur gerði
þá sjúkdómsgreiningu til frekara samræmis
við niðurstöður könnunar. Jafnframt var reynt
að flokka ráðleggingar varðandi meðferð og
kannað var hversu margir sjúklingar hefðu
leitað meðferðar á barna- og unglingageðdeild
Landspítalans í framhaldi af ráðgjöf og hversu
margir einstaklingar hefðu verið í meðferð á
barna- og unglingageðdeild Landspítalans áður
en til ráðgjafar kom.