Læknablaðið - 15.10.1993, Blaðsíða 27

LÆKNABLAÐIÐ
319
öndunarfæra- og meltingarfærasjúkdóma.
Heildarniðurstaðan er góð miðað við aðrar
rannsóknir, sem skýrist að hluta til af því
hve stór hluti rannsóknarhópsins voru
krabbameinssjúklingar.
Þegar litið er á einstök krabbamein í töflu IV
var talsvert misræmi hjá einstaklingum sem
létust úr krabbameinum í meltingarvegi og
lungum. Dánarvottorðin misstu til dæmis af
stórum hluta briskrabbameina, þar var næmið
aðeins tæp 70%. Fyrir brjóstakrabbamein voru
bæði næmi og jákvætt spágildi 100%.
I rannsóknarhópi B, þar sem 75% dauðsfalla
orsökuðust af brjóstakrabbameinum, var
nákvæmni dánarvottorðanna mun meiri.
Heildarmisræmi var þar aðeins 8%. Næmi
var 93% fyrir brjóstakrabbameinum og jákvætt
spágildi 97%.
I þessari rannsókn var litið svo á að
upplýsingar á krufningarskýrslunr gæfu rétta
mynd af dánarorsök. Sjálfgefið er að ekki
má búast við að svo sé í öllum tilvikum.
Sanrt er talið líklegt að bestu heimildirnar um
raunverulega dánarorsök séu niðurstöður þær
sem meinafræðingur kemst að við krufningu,
þar sem hann hefur einnig upplýsingar um
gang sjúkdóms og niðurstöður rannsókna, þar
sem það á við (2,6). Hins vegar er sá galli á
þessari aðferð að ekki er víst að niðurstöður
um áreiðanleika dánarvottorða gildi um þá
sem ekki voru krufnir. Niðurstöður verða
bjagaðar (biased) ef það val sem ræður því
hverjir verða krufnir tengist líkindum á því að
dánarvottorðið gefi til kynna rétta eða ranga
dánarorsök.
Ekki þurfti að taka úrtak í þessari rannsókn.
Þannig er oft um rannsóknir sem byggjast
á okkar mannfáa þýði. Það er styrkleiki
og eykur alhæfingargildi rannsóknarinnar.
Þess ber þó að gæta að niðurstöðurnar eru
líklega háðar þeim tíma sem rannsóknin
nær til. Líklegt er að tilfærslur verði milli
ofgreindra og vangreindra sjúkdóma á
dánarvottorðum, eftir því sem þekking
lækna breytist. Hugsanlega hefur til dæmis
næmi dánarvottorða aukist hvað varðar
lungnakrabbamein á síðustu árum, því læknir
sem fyllir út dánarvottorð í dag gerir frekar
ráð fyrir lungnakrabbameini sem dánarorsök
þar sem nýgengið hefur aukist.
Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess
að dánarvottorð séu nokkuð góð heimild sem
endapunktur í rannsóknum á afdrifum kvenna
með brjóstakrabbamein. Hins vegar virðast
þau vera síður áreiðanleg heimild ef skoða
á krabbamein sem eru minna aðgengileg
til greiningar, og sama virðist gilda urn
blóðrásarsjúkdóma og öndunarfærasjúkdóma.
ÞAKKIR
Við þökkurn Jóni Má Björnssyni líffræðingi
fyrir vinnuframlag til rannsóknarinnar,
sem var liður í námi Jóns Más og Helga
Birgissonar í faraldsfræði krabbameina við
Norræna sumarháskólann sumarið 1991.
Stærsti hluti rannsóknarvinnunnar var
unninn af Helga, sem fjórða árs verkefni við
læknadeild HÍ. Við þökkum Hagstofu íslands
fyrir veittar upplýsingar og Krabbameinsfélagi
Islands fyrir að fjármagna verkefnið.
SUMMARY
Research has indicated low accuracy of information
on the underlying cause of death, recorded on
death certificates. When compared to autopsy data,
discrepancy has been reported for between 25%
and 56% of cases. An Icelandic study reported
around 33% discrepancy.
Here we report an investigation on the accuracy
of information on the underlying cause of death
on death certificates of Icelandic cancer patients.
The aim was to look for differences in accuracy
according to various causes of death, specifically
between various cancer groups.
Death certificates were compared to autopsy reports
for those patients from the following two study
groups, who had been autopsied. A: All cancer
patients diagnosed in 1971 to 1973 (n=326). B: All
women diagnosed with breast cancer in 1974 to
1984 (n=l 18).
In group A we found 25% discrepancy. For cancer
deaths the discrepancy was 18%, for circulatory
diseases it was 42% and for respiratory diseases
73%. Among cancer deaths, breast cancer had
high accuracy, whereas it was low in cancers of
the digestive tract. For group B, where three fourth
of deaths were caused by breast cancer, the total
discrepancy was around 9%. Sensitivity of the
death certificates for breast cancer was 93% and
the positive predictive value 97%.
We conclude that the accuracy of death certificates
depends on the cause of death and that for breast
cancer in Iceland, the accuracy is satisfactory.