Læknablaðið - 15.12.1993, Blaðsíða 5

LÆKNABLAÐIÐ 1993; 79: 377-381
377
Þóröur Harðarson
TÍÐKANLEG MEÐFERÐ HJARTAKVEISU
ÁGRIP
Tilgangur rannsóknarinnar var að
kanna hvernig meðferð hjartakveisu
er háttað á Islandi um þessar mundir.
Rannsóknarþýði var 150 sjúklingar sem
komu til kransæðaþræðingar árin 1983, 1988
og 1992, 50 sjúklingar hvert ár. Notkun
betablokka minnkaði úr 83% í 60% á
þessu árabili. Engin breyting varð á notkun
langvirkra nítrata, en notkun kalsíumblokka
jókst úr 14% í 52%. Einungis 2% sjúklinga
tóku aspirín árið 1983, en 78% árið 1992.
Árið 1983 tóku 36% sjúklinga betablokka og
langverkandi nítröt saman og fáir sjúklingar
tóku samtímis betablokka og kalsíumblokka.
Árið 1992 var hið síðarnefnda algengt.
Meðaldagskammtur atenólóls minnkaði úr 128
mg á dag 1983 í 47 mg á dag árið 1992, en á
sama tíma jókst meðaldagskammtur diltíazems
úr 118 mg í 178 mg. Af betablokkum er
atenólól langmest notað og diltíazem af
kalsíumblokkum. Lyfjasölutölur sýna vaxandi
sölu kalsíumblokka og hægt minnkandi sölu
betablokka. íslendingar eru í fararbroddi í
Evrópu hvað snertir tíðni kransæðarannsókna,
kransæðaaðgerða og útvíkkunaraðgerða.
INNGANGUR
Áður hafa verið leidd að því rök að breytt
og aukin læknismeðferð eigi talsverðan
þátt í minnkandi dánartíðni af völdum
kransæðasjúkdóms hér á landi (1). Sitt hvað
ber til, bætt lyíjameðferð við háþrýstingi og
mikilli blóðfitu, segaleysandi meðferð við
hjartadrepi, aukinn árangur við endurlífgun,
skurðaðgerðir og útvíkkunaraðgerðir á
kransæðunr, bætt lyfjameðferð hjartakveisu
og fleira.
Upplýsingar um fjölda kransæðaaðgerða eru
auðfengnar og nú liggur fyrir samanburður
flestra Evrópulanda sem gerður hefur verið
Frá lyflækningadeild Landspítalans, Háskóla íslands,
101 Reykjavík.
á þessu sviði og gefinn út (2) á vegum
vísindasamtaka Evrópuríkja (European
Academy of Sciences and Arts). Vitneskja
um lyfjameðferð hjartakveisu er ekki jafn
handbær. Nokkrum lyfjum, sérstaklega
nítrötum, er að vísu nær eingöngu beitt gegn
hjartakveisu, en önnur helstu hjartakveisulyf,
einkum betablokkar og kalsíumblokkar, eiga
sér margar aðrar ábendingai', einkanlega
háþrýsting. Sölutölur einar segja því ekki alla
sögu.
Tilgangurinn með þessari rannsókn var að
kanna læknismeðferð sjúklinga með hjartaöng
um þessar mundir og undanfarin ár og fá
þannig vitneskju um venjur nútímans á þessu
sviði og þróun síðustu ára. Jafnframt var
kostur að bera niðurstöðurnar saman við
söluþróun helstu hjartakveisulyfja síðustu árin.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Tekið var úrtak 150 sjúklinga sem komu til
kransæðaþræðingar fyrstu mánuði áranna
1983, 1988 og 1992, 50 hvert ár, samtals 20
kvenna og 130 karla. Meðalaldur þeirra var
57 ár og var ekki marktækur munur milli
ára. Allir voru þeir taldir hafa hjartaöng
og voru heimildir fyrir hendi um lyQatöku
allra þeirra við henni. í öðru lagi fengust
upplýsingar innflytjenda og lyfjaframleiðanda
hjartakveisulyfja um sölu þeirra á íslandi
árin 1990 og 1992. Þá var leitað upplýsinga
hjá vísindasamtökum Evrópu (European
Academy of Sciences and Arts) varðandi
tíðni hjartaþræðinga, græðlingsaðgerða og
útvíkkunaraðgerða á Islandi í samanburði við
nágrannalöndin í Evrópu.
NIÐURSTÖÐUR
Mynd 1 sýnir notkun úrtökuhópanna á
helstu lyfjafiokkunum fjórum sem notaðir
eru við hjartaöng. Dregið hefur úr notkun
betablokka frá 1983, er 83% sjúklinga tóku
þá, til ársins 1992 er 60% notuðu betablokka.
Árið 1983 tóku 16 sjúklingar metóprólol,