Læknablaðið - 15.12.1993, Blaðsíða 18

390
LÆKNABLAÐIÐ
meðan þau lágu á deild með öðrum nýburum,
sem þegar höfðu fengið þarmadrepsbólgu.
Vissulega gefur þetta grun um einhvers konar
smitun, þótt ekki tækist að tengja ákveðnar
bakteríutegundir við þarmadrepsbólguna,
hvorki fyrir faraldurinn né meðan á honum
stóð. Veirurannsókriir voru hins vegar ekki
gerðar hjá sjúklingum okkar á sínum tíma, en
komið hefur í ljós að rótaveirusýking finnst
hjá sumum sjúklingum með þarmadrepsbólgu
(17).
Orsakir þarmadrepsbólgu hjá nýburum eru enn
óljósar. Almennt er álitið að næring um munn
sé einn af orsakaþáttum sjúkdómsins (14).
Það er því athygli vert að í sjúklingahópnum
skyldu vera þrjú börn (13%) með þennan
sjúkdóm, sem aldrei höfðu fengið næringu
um munn.
I rannsókn okkar virtist ekki skipta máli
hvaða næring börnunum hafði verið gefin,
þar eð sjö (30%) höfðu eingöngu fengið
brjóstamjólk, sjö (30%) bæði brjóstamjólk og
þurrmjólk og sex (26%) eingöngu þurrmjólk,
áður en sjúkdómurinn fannst. Fyrirfram
höfðum við látið okkur detta í hug að sérstök
fyrirburablanda (premature formula), sem
inniheldur meira af hitaeiningum og hefur
hærri osmósuþrýsting en venjuleg mjólk, gæti
hafa verið orsakaþáttur í faraldrinum, sem
hófst hjá okkur árið 1987. Það kom hins vegar
í ljós að einungis eitt barn í sjúklingahópnum
hafði fengið þessa blöndu og að það veiktist
ekki fyrr en eftir níu daga gjöf. Sumir hafa
talið að brjóstamjólk verji meltingarveginn
fyrir þarmadrepsbólgu og hafa þá litið til
þess að osmósuþrýstingur brjóstamjólkur
sé minni en þurrmjólkur og að brjóstamjólk
innihaldi að auki IgA-mótefni (18). Það er því
athygli vert að 14 böm skyldu hafa fengið
sjúkdóminn þrátt fyrir brjóstamjólkurgjöf,
þar af sjö sem fengu enga næringu aðra en
brjóstamjólkina.
I nýlegri grein er greint frá því að nýburar
sem veiktust af þarmadrepsbólgu hafi fengið
fyrstu næringu um munn fyrr og að fæðumagn
í hverri gjöf hafi verið aukið hraðar en hjá
sambærilegum viðmiðunarhópi (19). Þetta
var ekki kannað í rannsókn okkar nú, en
áætlun er um að gera það síðar. 1 rannsókn
okkar kom þó fram að þau börn, sem fengið
höfðu þurrmjólkurblöndu, veiktust fyrr, eða að
meðaltali eftir þrjá daga frá upphafi næringar
um munn, samanborið við hin, sem fengið
höfðu brjóstamjólk eingöngu og veiktust eftir
fimm og hálfan dag að meðaltali frá upphafi
gjafar.
Þegar litið er til annarra orsakaþátta sést að
sjúkdómurinn er fyrst og fremst sjúkdómur
fyrirbura, í okkar hópi voru þeir 70%
sjúklinganna, enda þótt fullburða börn hafi
einnig veikst, einkum í faraldrinum.
Það vakti athygli okkar hversu sterkt
súrefnisskortur við burðarmál tengdist
sjúkdómnum, en 61% barnanna höfðu merki
um slíkt. Skilgreining okkar á hættumörkum
fyrir súrefnisskort í meltingarvegi er
lítilsháttar frábrugðin þeirri sem notuð er
við umfjöllun um tengsl súrefnisskorts
og vefjaskemmda í miðtaugakerfi. Á það
hefur verið bent að vegna vel þekktra
lífeðlisfræðilegra breytinga á blóðflæði
við lága súrefnismettun geti tiltölulega
lítilfjörlegur súrefnisskortur í blóði
orsakað blóðþurrð og skemmdir í slímhúð
meltingarvegarins, enda þótt ekki leiði til
skemmda annars staðar (20).
Flestir eru núorðið sammála um að merki
um rof á görn sé eina tilefni skurðaðgerðar í
þessum bráða sjúkdómi og að sjúka garnahluta
eigi ekki að fjarlægja fyrr en sýnt sé að
garnarveggur hafi rofnað (14). Árangur
meðferðar í sjúklingahópi okkar styður
vissulega þetta álit, því að sex (86%) af þeim
sjö börnum, sem voru tekin til skurðaðgerðar,
læknuðust.
Þegar dánartíðni í sjúklingahópi okkar er
borin saman við dánartíðnitölur úr öðrum
rannsóknum, kemur í ljós að hún er lág
(10,11). Það bendir til þess að meðferðin, sem
hér er gefin, sé í heild viðunandi.
Þrír úr sjúklingahópi okkar greindust fyrst
við krufningu og fengu því enga meðferð
við þarmadrepsbólgu. Sé dánartíðnin skoðuð
f ljósi þessa verður árangur meðferðarinnar
jafnvel enn betri, vegna þess að af 20
sjúklingum, sem meðferð fengu, lifðu 16
(80%).
LOKAORÐ
Þarmadrepsbólga í nýburum hagar sér svipað
á Islandi og meðal annarra þjóða. Flér á
landi virðist sjúkdómurinn fyrst og fremst
koma fram hjá fyrirburum sem verða fyrir