Læknablaðið - 15.12.1993, Blaðsíða 28

400
LÆKNABLAÐIÐ
Þetta sýnir ljóslega hve alvarlega veikir
þeir geðsjúklingar eru sem leituðu til
bráðaþjónustunnar þar sem ríflega þriðji
hver þarfnaðist bráðainnlagnar á geðdeild. I
rannsókninni árið 1983 (8) voru 24% lagðir
inn á geðdeild og 7% á gæsludeild.
Erfitt er að bera þessar tölur saman vegna þess
hve samsetning hópanna er ólík varðandi
sjúkdómsgreiningar. Ef ekki er tekið tillit
til áfengis- og vímuefnasjúklinga þá eru
jafnmargir lagðir inn og áður, eða þriðjungur.
Ymsar rannsóknir hafa sýnt að meiri líkur
eru til þess að karlar leggist inn en konur í
kjölfar komu á bráðþjónustu (21,22). Eins
og sjá má af töflu IX voru innlagnir karla
og kvenna í réttu hlutfalli við þann fjölda af
hvoru kyni sem leitaði til bráðaþjónustunnar.
Af þeim sem lagðir voru inn voru 57% karlar
og 43% konur. Innlagnir á áfengisdeild voru
70% karlar og 30% konur, sem er sama
kynjahlutfall og í þeim hópi sem leitaði vegna
áfengis- og vímuefnavanda (tafla II). I hópi
þeirra sem voru lagðir inn á geðdeild og
gæsludeild var hlutfallið nánast jafnt 52%
konur og 48% karlar og í fullu samræmi
við það, að kynjaskipting var nánast jöfn
í hópi geðsjúklinga, annarra en áfengis- og
vímuefnasjúklinga.
Niðurstöður rannsóknarinnar sýna
ótvírætt vaxandi notkun á bráðaþjónustu
fyrir geðsjúklinga. Hlutfall áfengis- og
vímuefnasjúklinga hefur vaxið hratt síðustu
árin. Flestir koma aðeins í eitt skipti á
árinu, tiltölulega lítill hópur kemur oftar og
síkomusjúklingar, sem koma fimm sinnum
eða oftar, eru sárafáir eða um 5% af heildinni
(mynd 5). Rúmlega fimmtungur þarfnaðist
bráðainnlagnar á gæsludeild, geðdeild eða
áfengisdeild. Rúmlega þriðjungur þeirra, sem
haldnir eru geðsjúkdómum öðrum en áfengis-
og vímuefnasýki, voru lagðir inn og sjöundi
hluti áfengis- og vímuefnasiúklinga var lagður
inn.
Niðurstöður rannsóknarinnar styrkja þá
skoðun, að bráðaþjónusta geðdeildar
Landspítalans sé mikilvægur hlekkur í
geðheilbrigðisþjónustunni. Þótt rúmur
þriðjungur geðsjúklinga, annarra en áfengis-
og vímuefnasjúklinga, hafi verið lagður
inn á geðdeild og sjöundi hver áfengis- og
vímuefnasjúklinga inn á áfengisdeild, er lítill
vafi á að þjónustan hefur komið í veg fyrir
enn fleiri innlagnir, með því að hægt hefur
verið að bregðast strax við kvörtunum og
einkennum sjúklinganna. Til þess að geta
haldið þessari starfsemi áfram með viðunandi
hætti ber brýna nauðsyn til að auka mannafla
geðdeildarinnar og koma á heimaþjónustu.
I bráðaþjónustunni eru þeir greindir sem
eru í yfirvofandi hættu vegna geðsjúkdóms,
þannig að tækifæri gefst til að veita viðeigandi
meðferð í tíma og beita forvörnum þar sem
við á.
SUMMARY
Emergency psychiatric service at the National
University Hospital, Reykjavík, Iceland in the year
1989.
There is a steady increase in the number of patients
using the Emergency psychiatric services in
Reykjavík. This is especiallý true for patients
having alcohol or drug problems. The ratio of
those patients has increased from beeing 25%
in 1983, about 41% in 1983-1985 up to 62% in
current study. Most patients only come once but in
this study we look at 712 individuals coming 1298
times, so average number of visits per patient is
1.8. Only 5% of patients came five times or more.
The Emergency psychiatric service is always open
and 67% of patients are self referred. More than
one fifth of the total patients’ population coming
are admitted. If patients with alcohol or drug
problems are excluded more than one third of the
patients was admitted directly and one seventh of
the patients with alcohol or drug problems. This
clearly indicates how seriously ill the patients
coming to the Emergency psychiatric service are.
HEIMILDIR
1. Bassuk EL, Winter R, Apsler R. Cross-cultural
comparison of British and American psychiatric
emergencies. Am J Psychiatry 1983; 140; 180-3.
2. Adserballe H. Psykiatri pá skadestuen. Ugeskr Læger
1969; 131: 798-803.
3. Nielsen B, Petersen P, Benjaminsen S.
Sygdomsmönster, visitation og behandling pá
psykiatrisk skadestue. Ugeskr Læger 1987; 149:
2881-5.
4. Ellison JM. Hughes DH, White KA. An emergency
psychiatry update. Hosp Comm Psychiatry 1989; 40:
250-60.
5. Brothwood J. The work of a psychiatric emergency
clinic. Br J Psychiatry 1965; 111: 631-4.
6. Mindham RHS, Kelleher MJ, Birley JLT. A
psychiatric casualty department. Lancet 1973; 1:
1169-71.
7. Lim MH. A psychiatric emergency clinic: A study of
attendances over six months. Br J Psychiatry 1983;
143: 460-6.
8. Skúlason S, Zoega T, Pétursson H. Psychiatric
emergency clinics in Iceland 1983. Nord Psykiatr
Tidsskr 1985: 39: 247-52.