Læknablaðið - 15.08.1995, Qupperneq 59

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
631
en þá ættu þeir auðvitað ekki að
njóta sömu greiðsluþátttöku al-
mannasjóða, eins og þegar þeir
leita sérgreinalæknis samkvæmt
tilvísun. Að sjálfsögðu yrði fullt
valfrelsi sjúklinga tryggt með
þessum hætti. Ég vænti þess, að
flestir heimilislæknar hafi metn-
að í þessa átt. í marzhefti
Læknablaðsins gerði ég grein
fyrir neikvæðum áhrifum kerfis
án tilvísana á kostnað við heil-
brigðisþjónustu, heilsufar og
sjálfsbjargarviðleitni lands-
manna og hæfni heimilislækna
til að sinna skyldum sínum.
Mikill fjöldi erlendra rannsókna
styður þá skoðun, að þar sé
heilsugæzlan bezt og ódýrust,
sem heimilislæknar sinni af-
mörkuðum hópi fólks og stýri
aðgengi að sérgreinaþjónustu.
Tilvísanaskylda eða tilvísana-
leysi ætti ekki að hafa áhrif á
tekjumöguleika heimilislækna,
því með markvissri heilbrigðis-
uppfræðslu heimilislæknis, sem
hefur traust samband við skjól-
stæðinga sína. dregur úr lækna-
sækni fólks og það verður meira
sjálfbjarga. I galopnu og al-
frjálsu kerfi fá heimilislæknar
hvort sem er nóg að starfa við
horlækningar, vottorðasnatt og
ýmis minni háttar viðfangsefni,
sem ýmsir kollegar telja við
okkar hæfi. Stuðning okkar
heimilislækna við tilvísana-
skyldu tel ég ekki stafa af hagn-
aðarlöngun heldur af faglegum
metnaði og ábyrgðartilfinningu
gagnvart samfélaginu. Svipuð
ábyrgðartilfinning finnst áreið-
anlega hjá fjölmörgum sér-
greinalæknum, sem virðast þó
furðu lítið hafa blandað sér í
umræður um þessi mál síðasta
misserið. Haukarnir úr hópi
sérfræðinga hafa ekki skilið
þessa afstöðu heimilislækna og
þar með skilja þeir ekki heldur
eðli og tilgang sérgreinar okkar.
A meðan svo er, getum við ekki
vænzt neinna félagslegra sam-
skipta á jafnréttisgrundvelli.
í öðru lagi telja sérgreina-
læknar, að tilvísanakerfi eða til-
vísanaskylda dragi úr tekju-
möguleikum sínum og því séu
heimilislæknar með áróðri fyrir
tilvísanaskyldu að leggja stein í
götu þeirra. A það má fallast
varðandi þá sérfræðinga, sem
hafa verið að sinna störfum,
sem annaðhvort voru óþörf eða
aðrir gátu annast jafn vel eða
betur á ódýrari hátt. Þar undir
verður að telja allan tví- og þrí-
verknað, sem því miður tíðkast
nokkuð nú til dags. Par sem
þetta á aðeins við lítinn hóp sér-
greinalækna, er samstaða alls
þorra þeirra og hollusta við
gróðamenn innan stéttarinnar
mér gjörsamlega óskiljanleg.
Hávaðasamir fésýslumenn, sem
lagt hafa í milljóna fjárfestingar,
hafa staðið í stafni og engu eirt,
enda hafa þeir verið að berjast
fyrir eigum sínum, sem þeir
hafa lagt að veði í athafnaskáld-
skap sínum. Hef ég vissan skiln-
ing á því, að þeirberjist af hörku
til að verja sitt. Hitt finnst mér
undarlegra, þegar langstærsti
hluti stéttarinnar, sem engu
myndi tapa við að tilvísana-
skylda yrði upp tekin, skuli
ganga erinda þessara uppgripa-
praktíkusa, segja upp samning-
um við TR og hóta þannig að
svipta sjúklinga sína trygginga-
rétti þeirra. Einkum og sér í lagi
voru uppsagnir augnlækna
átakanleg dæmi um hópsefjun.
Hljóðir og aðgerðalausir stóðu
okkar ágætu kollegar hjá, þegar
fjáraflaberserkirnir hófu að
stunda harðvítugan fjölmiðla-
hernað, þar sem aðalatriði voru
falin bak við lýðskrum og froð-
usnakk um smáatriði. Þá voru
heimilislæknar ófrægðir í blaða-
greinum, Moggaauglýsingum,
auglýsingapésum og klögubréf-
um til alþingismanna, þar sem
fagleg hæfni okkar var dregin í
efa og við vændir um lágkúru-
legt innræti (samanber „hættu á
hagsmunaárekstrum, þegar
heimilislæknar fara að beita til-
vísanavaldinu“). Ennþá hefur
ekki einn einasti sérfræðingur
mér vitanlega borið af sér með
formlegum hætti undirskrift
sína undir áróðursauglýsingar,
þar sem reynt var að draga úr
trausti fólks á heilsugæzlunni í
landinu og gera hana tortryggi-
lega í augum almennings. Þessi
órofa samstaða í sóðalegri bar-
áttu er vægast sagt ógnvekjandi
og hlýtur að flokkast undir hóp-
sefjun, sem ekki er menntuðu
fólki sæmandi. Langstærsti hluti
sérgreinalækna eru þó á allan
hátt virðingarverðir læknar,
sem í þessari deilu höfðu engra
hagsmuna að gæta. Finnst mér
því mjög miður, að þeir skuli
hafa látið fyrrgreindum æsinga-
mönnum líðast að beita jafn
subbulegum aðferðum og raun
bar vitni og flekka þannig heið-
ur læknastéttarinnar.
Þeir læknar, sem á uppgripa-
tímum hafa fjárfest af óraun-
hæfri bjartsýni, verða að skilja
það, að veizlunni er lokið. Þeir
munu fyrr eða síðar fá yfir sig
einhvers konar kvótakerfi líkt
og bændur og útgerðarmenn.
Bændur hafa á síðustu árum
mátt þola 40-50% kjaraskerð-
ingu. Því er ekkert óeðlilegt við
það, að fleiri stéttir verði fyrir
skerðingu á tekjum, þegar auð-
lindir þorna, offramboð verður
á vinnuafli eða sjóðir tæmast.
Læknar eru ekki hafnir yfir
landslög fremur en aðrir. Ég
mun í þessari grein ekki fjölyrða
um þau höfuðrök andstæðinga
tilvísanakerfisins, að valfrelsi
sjúklinga sé ógnað og heimilis-
læknum sé ekki treystandi. Um
fyrra atriðið hef ég þegar fjall-
að, en ég get alls ekki útilokað,
að sums staðar geti vinnugæð-
um okkar heimilislækna verið
áfátt. Við slíkum brestum ber
að sjálfsögðu að snúast á annan
hátt en þann að grafa undan
heilsugæzlustöðvunum. Við
heimilislæknar höfum engan