Fréttatíminn - 05.11.2010, Blaðsíða 14

É
g er ekki einu sinni með grunn-
skólapróf, því ég náði ekki sam-
ræmdu prófunum. Ég er lesblind-
ur, er með athyglisbrest. Ég hef
ekki neitt vit á stjórnmálum. Ég
er grínisti og hef aldrei þóst vera neitt annað.
Það særir mig því ekki neitt þegar sagt er að
Dagur B. Eggertsson sé hinn raunverulegi
borgarstjóri. Ég er stoltur af því sem ég stend
fyrir, en þau [fulltrúar gömlu stjórnmálaflokk-
anna] skilja það ekki,“ segir Jón Gnarr borg-
arstjóri og útskýrir muninn á þeim, Besta
flokknum, og hinum sem tilheyri fjórflokk-
unum.
„Ég tel að Guðríður Arnardóttir [bæjar-
fulltrúi Samfylkingar í Kópavogi] yrði fínn
borgarstjóri ef við sameinuðumst Kópavogi
og Einar Örn Benediktsson; mér finnst að
hann eigi að vera borgarstjóri líka, því það er
hægt að stjórna borginni með einari,“ segir
borgarstjórinn, veifar annarri hendinni og
snýr út úr umræðu um bólginn handlegg sinn
eftir sýkingu af völdum tattúveringar. En hvað
meinar Jón?
Ný hugsun. Nýir stjórnarhættir. Það sé
markmið Besta flokksins. Valdabarátta stjór-
nmálaflokkanna sé liðin undir lok. „Albert
Einstein sagði: Þú leysir ekki vandamál með
sömu aðferðum og sköpuðu vandamálið, og
hann fékk nóbelsverðlaun. Í hugmyndafræði
stjórnmálaflokkanna hefur leiðtogahlutverkið
svo mikið vægi og vald. Það hefur ekkert vægi
í okkar augum. Okkur langar ekki í vald og
sækjumst ekki eftir því heldur viljum að vald-
inu sé dreift til fólksins,“ segir Jón og útskýrir
að þess vegna bíti orðræðan ekki á honum.
Hann bendir ásamt Einari á verklagið í Kaup-
mannahöfn, þar sem hvert hverfi hafi sinn
fulltrúa – sinn borgarstjóra, sem heyri undir
aðal borgarstjórann.
Kerfinu stjórnað af klíkum
„Eini munurinn á mér og óhæfum borgar-
stjóra er að ég er ekki óhæfur,“ segir Jón.
„Kerfið hefur byggst þannig upp að borginni
hefur verið pólitísk stjórnað – til dæmis frá
Valhöll. Þar hefur verið her manna við skipu-
lagsstörf og sú vinna lögð fram af borgar-
fulltrúum. Það er gífurlega fagleg vinna,
unnin af gífurlega duglegu fólki – en það er
ekki viðurkennt. Sjálfstæðisflokknum hefur
því tekist að gera næstum hvern sem er að
borgarstjóra og látið hann virka með dyggum
stuðningi Valhallar. Síðan er leiðtogahlutverk-
ið blásið upp og menn koma aldrei að tómum
kofunum hjá honum.“ Besti flokkurinn hafi
ekki slíkt bakland.
„Allir flokkarnir vinna eftir þessari línu en
ég tel að Sjálfstæðisflokkurinn sé klárastur í
þessu,“ segir Jón. „Þessu þarf að breyta svo
hér komist á heilbrigt samfélag sem ekki er
stjórnað af litlum klíkum úti í bæ. Þess vegna
hef ég bent á að starf borgarstjóra er bull. Ef
þú ert ekki með skipulagðan stjórnmálaflokk
á bakinu er þetta bara bull.“
Taktík fjórflokkanna, segja þeir félagar.
„Við höfum náð að sameina Vinstri græn og
Sjálfstæðisflokkinn í baráttu þeirra gegn okk-
ur; og gegn því að íslensk stjórnmálamenning
þroskist. Þau vilja það ekki. Þau eru öll sömu
teknókratarnir. Það er ekki af hugsjón held-
ur sjá þau sem markmið sitt að eyða okkur,“
segir Jón. „Við héldum að við ættum bakland
í vinstra fólki sem sæi möguleika á breytingu
eftir bankahrunið en svo er ekki. Það hefur
hópast með Sjálfstæðisflokknum gegn okkur.“
Vanþroskuð valdabarátta
Hvernig virkar þessi taktík? Besti flokkurinn
er gagnrýndur fyrir störf sín: Til dæmis fyrir
að fara of harkalega í endurskipulagningu
Orkuveitunnar, að Jón gangi í bleikum jakka-
fötum, að Jón sé ekki borgarstjóri, að Jón sé
óhæfur, að Jón komi ekki nærri fjárhagsáætl-
unum borgarinnar og hann brjóti siðareglur
„Ég er ekki óhæfur borgarstjóri“
Nýir stjórnarhættir, heilindi og störf í
þágu fólksins ekki valdsins, segja þeir
Jón Gnarr borgarstjóri og borgarfulltrú-
inn Einar Örn Benediktsson í fréttavið-
tali við Gunnhildi Örnu Gunnarsdóttur
og neita að fara niður á lágkúrulegt
vinnuplan harðsvíruðustu pólitíkusa
landsins.
með notkun umhverfisvænnar lánsbifreiðar,
svo dæmi séu tekin. Jón vitnar í rannsóknar-
skýrslu Alþingis.
„Íslensk stjórnmálamenning er vanþrosk-
uð og einkennist af valdi stjórnarflokkanna,“
segir hann. „Þingið rækir illa umræðuhlut-
verk sitt vegna ofuráherslu á kappræðu þar
sem þekking og rökræður víkja fyrir hernað-
arlist og valdaklækjum. Við í Besta flokknum
erum mótsvarið við þessu en þau beita enn
sömu aðferðum og þau gerðu fyrir hrun á
okkur. Það er þessi gagnrýni á okkur. Þetta
eru harðsvíruðustu pólitíkusar landsins,“
segir hann. „Það sem er manneskjulegt, upp-
byggilegt, gefandi og skapandi er gert tor-
tryggilegt bara til þess að vinna gegn því.“
Eftir umhugsun segir hann:. „Mér finnst þau
stundum eins og hundar sem gæta heysátu
þannig að hestarnir komist ekki í heyið. Sjálf-
ir borða þeir ekki hey en vilja bara ekki að
hestarnir komist í það.“
En vinnur Jón þá að fjárhagsáætlun borgar-
innar? „Hann hefur verið í fjárhagsáætlun-
inni frá upphafi og átt fundi með þeim sem
sagt er að hann hafi ekki fundað með,“ segir
Einar. „Það er því rangt að borgarstjóri sé
ekki með í þessari vinnu og ranghugmynd
sem þetta siðlausa gamla kerfi er að reyna
að viðhalda til þess að gelda okkur í því starfi
sem við höfum verið valin til að sinna næstu
fjögur árin. Og sorrý Stína – við erum komin
í bissness!“
Einelti leið til valda
„Einelti,“ bætir Einar við: „Nú er mikill titr-
ingur út af Gnarr myndinni. Síðan er borg-
arfulltrúi í sjónvarpsviðtali á ÍNN, þar sem
bæði borgarstjórinn og Besti flokkurinn
eru persónulega níddir og við erum ekkert
stressuð yfir því. Það er víst í lagi að vera með
persónulegt níð um óhæfi og annað en síðan
vogar fólk sér að vera stressað yfir myndinni
Gnarr. Þau eru að gefa okkur skotleyfi á sig
með því að vera dónaleg við okkur, en þau
gleyma því að borgarstjóri er mesti grínisti
Íslendinga. Hann fann upp uppistandið á
Íslandi og þau ætla í grínkeppni við okkur
með persónulegu níði. Við jörðum þau hve-
nær sem er – það er á hreinu. En það er alveg
jafnmikið á hreinu að við viljum ekki fara þá
leið.“ Jón bætir við:
„Þetta eru þrautþjálfaðir teknókratar sem
saka okkur um einelti. Þetta fólk er með
svarta beltið í einelti. Þeim ferst. Við lýstum
því yfir að við værum tilbúin að vinna með
hverjum sem vildu vinna með okkur að góð-
um hlutum. Þar sem við náðum ekki hrein-
um meirihluta mynduðum við persónulegan
meirihluta með Degi, Oddnýju og Björk í
Samfylkingunni en við erum ekkert hrifnari
af Samfylkingunni en Vinstri grænum, Sjálf-
stæðisflokknum eða Framsókn,“ segir Jón.
„Við viljum ekki meiða þetta fólk. Við erum
búin að segja það opinberlega og í einkasam-
tölum. Þau taka því samt ekki þannig að þá
megi þau ekki meiða okkur heldur ganga þau
áfram í að meiða okkur og reyna að draga
okkur niður á sitt lágkúrulega vinnuplan. Við
höfum aldrei sagt að sú hugmyndafræði að
„græða á daginn og grilla á kvöldin“, stefna
nýfrjálshyggjunnar, hafi sett þetta land á
hausinn og þau ættu öll að skammast sín.
Við höfum aldrei sagt þetta og ætlum ekki á
þetta plan – við viljum það ekki,“ segir Jón:
„Við getum gert hlutina á nýjan hátt en við
gerum það ekki öðruvísi heldur en að sýna
auðmýkt, sýna hvert öðru virðingu og með
því að vinna saman.“
Einar hnykkir á því að í borgarstjórn um-
gangist hann alla borgarfulltrúa af virðingu
og auðmýkt: „Ég vil persónulegt samband
við alla en ekki eitthvað sem skilgreint er
út frá því hvar í flokki þeir standa, því það
kemur málinu ekki lengur við. Ég hef verið
í hljómsveitum í þrjátíu ár og stóð einhver á
móti því var hluturinn ekki gerður. Ákveðinn
meirihluti og minnihluti er því fjarri mínum
hugsjónum.“
Ekki hroki heldur pönk
Völdin, þau séu drifkrafturinn, segja þeir og
Einar grípur orðið: „Við tókum keflið af flokk-
unum sem þeir voru búnir að skipta á milli
sín í tugi ára. Það var alveg viðbúið að þegar
sár raunveruleikinn blasti við þeim, að þeir
væru ekki lengur við völd, reyndu þeir að ná
völdum aftur. Við kvíðum engu og óttumst
ekkert þó að einhver spjót beinist að okkur,“
segir hann: „Við tökum vinnuna alvarlega
og berum ekki á torg allt sem við stöndum í.
Það er þó hægt að segja að við séum að læra
mannganginn, því það eru ekki komnir fimm
mánuðir síðan við komumst inn í ráðhúsið.
Við erum samt búin að vinna heiðarlega að
öllu því sem við vinnum að en það sem hefur
komið mér á óvart er að hendur okkar eru
bundnar af ákvörðunum pólitíkusa til tuga
ára.“
En finnst ykkur þið ekki setja ykkur á
háan hest með því að telja ykkar starfsað-
ferðir hafnar yfir þeirra? „Nei, aldrei,“ segir
Einar. „Við erum að hlusta af auðmýkt.“ Jón
grípur þráðinn. „En við erum pönkarar og
sem pönkarar setjum við okkur á háan hest,
sem er hluti af pönki en það er ekki hroki.
Við erum ekki hrokafullt eða sjálfbirgings-
legt fólk heldur viljum við fá viðbrögð, því það
skiptir máli á hvaða forsendum við vinnum
hlutina.“
Nú er mikill
titringur út af
Gnarr mynd-
inni. Síðan er
borgarfulltrúi í
sjónvarpsviðtali
á ÍNN, þar sem
bæði borgar-
stjórinn og Besti
flokkurinn eru
persónulega
níddir og við
erum ekkert
stressuð yfir því.
Það er víst í lagi
að vera með
persónulegt níð
um óhæfi og
annað en síðan
vogar fólk sér
að vera stressað
yfir myndinni
Gnarr.“ Ljó
sm
yn
d/
Te
it
ur
14 fréttaviðtal Helgin 5.-7. nóvember 2010