Sagnir - 01.06.1995, Blaðsíða 61

Kórþil úr Víðimýrarkirkju í Skagaftrði.
Lectorium í Kinttkirkju í Noregi.
Grunnmynd kirkjutóftar frá síðmiðöldum að Vartná t Mosfellssveit.
Kirkjugrutmsleifar á Stóruborg sem mældar voru upp 1975.
Sem dæmi um kirkju á höfuðbóli er
hægt að taka kirkjuna í Laufási. Þar mun
hafa verið útbrotakirkja á miðöldum og
er lengd hennar þekkt, rúmir 11 m.28
Að Varmá í Mosfellssveit kom í ljós
lítill kirkjugrunnur undan smiðjutóft.
Grunnurinn er 5 m að lengd og 3 m á
breidd að innanmáli en kórinn er ögn
þrengri en kirkjuskipið. Rústin hefur
verið aldursgreind til síðari hluta ntiðalda
og allt bendir til þess að kirkjan hafi ver-
ið með torfveggjum en leifar af timb-
ursyllu fundust auk þess á undirstöðum
norðurveggjar.28 Þessar timburleifar geta
bent til þess að timburvirki kirkjunnar
innan í torfinu hafi verið gert með staf-
verki. Stærð þessarar kirkju virðist ekki
hafa verið einsdæmi heldur kom í ljós
kirkjugrunnur að Krossi á Skarðsströnd
með mjög svipuðu innanmáh.30
I kirkjugarðinum að Stóruborg undir
Eyjafjöllum grófúst fram kirkjugrunns-
leifar vegna ágangs sjávar þar á staðnum,
áður en skipulagður fornleifauppgröftur
hófst. Að því er virðist er um að ræða
nokkrar stoðarholur eftir hornstafi
kirkju, augljóslega af stafverki. Tilraun
hefur verið gerð til að sjá mynd út úr
þessum holum og sýnir hún hús með kór
undir minna formi sem er tæpir 6 m að
lengd en um 3 m að breidd en þrengri
um kórinn. 31 Athyglisvert er að þarna
virðast fram komnar leifar af stafverki
með jarðgröfnum homstöfum en það má
kalla miðstig í þróun stafverksins sbr. 1.
mynd og bendir það til þess að leifar
þessar séu mjög ganúar.
Auk þessara kirkna hafa verið grafnir
SAGNIR 59