Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.01.1958, Blaðsíða 51

Aðalorsök þessarar ringulreiðar í
byggingarháttum 19. aldar er eflaust
sú, að menn voru ekki ennþá búnir
að tileinka sér þau form, er hæfðu hin-
um breyttu límum og gátu verið í
samræmi við þær stórstígu íramfarir,
sem áttu sér stað í flestum greinum,
ekki hvað sízt á sviði verktækni og
með tilkomu nýrra byggingarefna.
Mætti hér sérstaklega nefna al-
menna notkun stáls og járnbentrar
sLeinsteypu, sem skapaði ótal nýja
möguleika.
í l'yrstu var reynt að líkja eftir því
byggingarlagi, sem fram til þess hafði
mest tíðkazt, svo sem hlöðnum steini
eða timbri. En brátt var farið að
gera tilraunir, sem miðuðu að því að
finna byggingarlag, er hæfði breytt-
nm efnum og aðferðum. Mönnum
varð ljóst, að allsendis óhugsandi væri
að byggja t. d. gotneska kirkju úr
steinsteypu eða stáli, það orkar í
sjálfu sér sem öfugmæli.
— Gerum okkur í hugarlund, til
þess að taka hliðstætt dæmi, að ein-
liver hagleiksmaður tæki sig til og
skrifaði stælingu á Njálu á eftirlík-
ingu af bókfelli og kallaði síðan ís-
lenzkt fornhandrit.
Líku máli gegndi um timburkirkj-
ur, inenn skildu brátt, að eiginleikar
trjáviðarins voru aðrir en steinsteyp-
unnar.
Það er þó ekki fyrr en um 1920,
sem fyrst fer að kveða að nútíma
kirkjubyggingum að nokkru ráði og
cr kirkjan í Raincy (sjá mynd) oft
tekin sem dæmi, þegar talað er um
upphaf þeirra.
Þróunin heldur enn áfram, og sí-
fellt er verið að finna ný form og
nýjar leiðir.
Kirkjan er helgur staður, hús guðs.
Eftir trúarbrögðum er lielgi staðarins
nokkuð misjöfn í einstökum atriðum.
Kirkja i Salla, Finnlandi, eftir Osmo Sipari.
L