Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.01.1958, Blaðsíða 80

langt viðtal við hann, þar sem tveir röskir
piltar voru látnir spyrja hann í kapp, hvemig
hann hefði farið að því að verða svona gott
skáld.
Og sannast sagna virðist Matthías Johann-
essen ekki vera verra skáld en mörg önnur,
sem komið hafa fram á sjónarsviðið síðasta
áratuginn. Sennilegt er jafnvel, að það hafi
verið lestur hugarfóstra þeirra ásamt loflegum
dómum um þau, sem mestu hafi valdið um
útkomu þessarar þókar, — og það eru lofs-
yrðin um bók þessa unga höfundar, fremur
en hún sjálf, sem gefa tilefnið til eftirfarandi
athugunar á skáldskapnum.
Matthías Johannessen yrkir jöfnum höndum í
hefðbundnu og lausu formi, og skulum við
fyrst líta á nokkur hinna helztu órímuðu
ljóða hans.
HÖRPUSLÁTTUR. — Þar er „þrá sem
var eins saklaus og stjarna yfir Betlehem.“ —
Hversu sek er þá stjarna yfir Stykkishólmi?
ÞÖGNIN VAR EINA SVARIÐ. — Kvæð-
ið upphefst á þessum orðum: „Skuggi eru
dagar okkar á jörðinni —I framhaldinu bið-
ur höfundur kvenveru í fiðrildislíki að koma
og sjúga lífið úr æðum sínum, drekka af lind-
inni, sem himininn speglar í augum hans, svo
hann geti kysst það (fiðrildið), áður en það
deyr. Klykkir svo út yrkinguna um hina
fiðrildiskenndu veru með þessari upprifjun:
„Þú horfðir á mig ung og sterk eins og heiða-
gæs.“ — Eitthvað var það sem sagt með
vængi.
KVÖLDMÁLTÍÐ (Paul la Cour — til skýr-
ingar) — „Ströng lotning er í svip þeirra"
(lærisveinanna væntanlega), segir skáldið. En
hvernig er svo ,;ströng“ lotning? Vonandi ekki
uppgerð? — „Á borðinu er hvítur skínandi
dúkur. Bak við hann, óskiljanlegur í nekt
mannsins, Kristur.“ — Er það í nekt manns-
ins, sem Kristur er öðru fremur óskiljanleg-
ur? — Er það í ríkidæmi mannsins, sem hann
er auðskilinn?
BLÓM í JÚNÍ. í því kvæði upphefst mik-
ið hjal um brjóst og barma, en þeirra lík-
amsparta er getið samtals 19 sinnum í þessu
kveri við mismunandi skilyrði. Þar segir með-
al annars: •— „tryllt hafið dansaði í djúpum
augum og stinnum brjóstum, sem opnuðu sig
móti heitum titrandi höndum eins og blóm
í júní.“ Sko — engan dósahníf.
JÓHANN SIGURJÓNSSON. Það kvæði
fjallar um Ib, konu góðskáldsins, og segir frá
því, hversu hún „þrýsti að þungu brjósti er-
lent skáld og kyssti.“
DANS. Þar er brjóstamálunum framhaldið
með svofelldum orðum: „Hungruð augu sem
gleyptu andlit þitt, þegar þú teygðir jram barni-
inn í leit að þyrstum vörum . . . mjúk og stinn
eins og mjaðarjurt, flöt og hál eins og lúða ...
þegar ég kom til þín með svarta sorg í hjarta
cg heita þrá í hendi . . . Og ég dansaði inn !
þig, inn í brjóst þín.“
SVÖRT MOLD. — Þar knýr höfundur enn
áfram kynóra sína: — „horfði aðeins á þig
heitum augum, jór höndum um brjóst þín
sem teygðu sig út- í líjið eins og blóm við
Frakkastíg . . . Eg spurði þig aldrei hvers
vegna, horfði aðeins á þig daufum augum, fór
höndum um lífið sem beið mín og teygði sig
upp úr moldinni eins og hvítt blóm sem þráði
hendur mínar og varir —.“
ÁST, — rímað ljóð: „Tvö titrandi brjóst
sem bíða hendur sem mætast í myrkri munn-
ur sem leitar þín tvö titrandi brjóst
hendur sem halda þeim föstum unz himinn-
inn kemur til mín.“ — Það er sem sagt það.
Og síðan áfram rímuðu kvæðin:
. GAMALT LJÓÐ: — „Ó hve jafnan indælt
er að eiga litla drauminn sinn næturstund
með sjálfum sér, sjálfum sér hjá þér.“ — Létt
vers um ágæti þess að vera með sjálfum sér
i,g öðrum yfirleitt.
HJÁ ÁSMUNDI. Þar segist höfundur hafa
numið að fegurðin leynist þar sem jeigðin
ríki, og virðast stuðlarnir ráða þeirri niður-
stöðu. Einnig segir frá því, að feigðin —- eða
fegurðin — sái frækorni í lófa höfundar, og
sjá: „það vex og dafnar, dreymir um dag
sem kemur nýr og geymir í þöglum augum
þína mynd.“ — Ekki verður það ljóst, hvort
heldur það er dagurinn, sem geymir myndina
vegna þess að fræið dreymir, eða hvort fræið
dreymir beinlínis til þess að dagurinn geti
geymt myndina — rímsins vegna. — En það
skiptir kannske ekki máli hvort er.
LINDITRÉÐ HJÁ GARÐI. Þar breyttu
gamlar greinar gulum svip, og þar af leiðandi
var það I þreyttu hjarta, sem endurreisnar-
skáldin áttu ljóð. Þau ljóð skildu fáir að sögn
höfundar, og sú hryggilega niðurstaða veldur
þeirri furðu í annari ljóðlínu síðara erindis, að
„ . .. heitur ilmur hlœr við greenni spildu."
HUGSAÐ TIL HERRA JÓNS GERREKS-
SONAR. — Það dæmi skulum við taka síðast,
enda hefur verið nefndur meira en fjórðungur
78
DAGS KR A