Sveitarstjórnarmál - 01.06.1992, Síða 47

VERKASKIPTING RÍKIS OG SVEITARFÉLAGA
Kristján Þór Júlíusson, bæjarstjóri á Dalvík:
ÞEGJANDI SAMKOMULAG?
Framsaga á 48. fundi fulltrúaráðs sambandsins 27. og 28. marz
Þegar rætt er um verkaskiptingu
ríkis og sveitarfélaga, hef ég oft
spurt sjálfan mig og aðra þessarar
spurningar: „Til hvers?" og ekki
stendur á svarinu: „Jú, við ætlum
að gera sveitarfélög landsins öfl-
ugri en þau eru nú, veita íbúum
þeirra betri þjónustu og spara um
leið stórar fjárhæðir með hag-
kvæmara rekstrarformi." Og allt
hljómar þetta nokkuð kunnuglega.
Flestir eru á einu máli um, að því
nær, sem þjónustan er fólkinu,
þeim mun betri er hún og meiri
líkindi eru á skilvirkara fyrirkomu-
lagi. Við getum einnig orðið sam-
mála um, að miðað við stöðu og
stærð sveitarfélaganna nú, þurfi
þessi stjórnsýslueining bæði að
stækka og eflast, svo hún geti tekið
að sér fleiri verkefni, sem nú eru (
höndum ríkisins. Hvers vegna
hefur þá ekki verið gengið til
þessa verks fyrir löngu?
Við þeirri spurningu er ekki til
neitt einhlítt svar, en ég leyfi mér að
fullyröa, að það liggi því sem næst
f orðunum MIÐSTÝRING og
HREPPAPÓLITÍK. Og þegar ég
nota orðið hreppapólitík um hags-
munagæzlu fyrir sína heimasveit,
þá tel ég sveitarfélögin á höfuð-
borgarsvæðinu einnig til hreppa.
Þau eru í þessum efnum í engu
frábrugðin hinum.
Við stöndum frammi fyrir þeirri
staðreynd, aö undanfarin ár hefur
verið mikið misvægi í þróun bú-
setu í landinu, fólk flyzt frá lands-
byggð til höfuðborgarsvæðis.
Ráðandi þáttur f þessari „öfug-
þróun“ er sú staðreynd, að staðar-
val framleiðslutækjanna, fisk-
vinnsla og útgerö í þessu tilfelli,
hefur ekki lengur jafn mikil áhrif á
Kristján Þór Jútíusson, bæjarstjóri, flytur
grein sina sem framsöguerindi á 48.
fundi fulltrúaráðs sambandsins á Sel-
. fossi 27. marz sl. Fjær er Magnús Karel
Hannesson, oddviti Eyrarbakkahrepps,
ritari fundarins. Ljósm. U.Stef.
þróun byggðar í landinu og fyrrum.
Stærstur hluti þess fólks, sem flyt-
ur til höfuðborgarsvæðisins af
landsbyggðinni, leitar í ýmis þjón-
ustu- og viðskiptastörf, sem
byggð hafa verið upp af almannafé
og ýmsum aðilum atvinnulífs og
hagsmunasamtaka. Þaö má öllum
Ijóst vera, að ákveðnir þættir op-
inberrar þjónustu, s.s. á sviði heil-
brigðis- og menntamála, hafa bein
áhrif á búsetu. Aðrir þættir, s.s.
nálægð stjórnsýslu og fjármálaum-
sýslu, hafa aftur á móti áhrif á
staðarval þess atvinnurekstrar,
sem ekki er háður staðbundnum
landsnytjum. Á hinn bóginn bjóöa
byggðarlög vítt um land upp á svo
einhæft atvinnulff, að ekki er um aö
ræða þá fjölbreytni, sem nauö-
synleg er, til að fólk með mismun-
andi menntun og áhugasvið fái
notið sín og setjist þar að.
Þetta sést glöggt, ef litið er til
dæmigerðra útgerðarstaða, þar
sem næg atvinna hefur verið und-
anfarin ár, en engu að síður fjölgar
þar ekki fólki í neinu samræmi við
gott atvinnuástand og háar tekjur.
Ástæðan er að mínum dómi
skortur á svigrúmi fyrir sveitarfé-
lögin til þess að leggja sínar
áherzlur í atvinnuvali fólks. Með
þögninni virðist vera einhvers
konar þegjandi samkomulag um,
að svo til öll þjónustustarfsemi
landsins skuli rekin frá höfuðborg-
arsvæðinu.
Ég tek undir þau sjónarmið, að
verkaskipting eigi og muni stuðla
að ákveðinni hagræðingu, sem á
aö koma fram í bættri þjónustu við
íbúa landsins og betri nýtingu
fjármuna hins opinbera.
Það er á hinn bóginn tómt mál
um það að tala, að margumrædd
breyting á verkaskiptingu ríkis og
sveitarfélaga ein og sér uppfylli
þann draum margra manna, að
byggðarlög vítt um land eflist til
stórra muna - að öllu óbreyttu.
Umræðan um stööu lands-
byggðar er jafnan þrungin tilfinn-
ingalegum sjónarmiðum, þar sem
„hryllingsmynd" af eyðijörðum er
gjarnan borin fram fyrir skjöldu.
Hvort sem mönnum líkar það betur
eða verr, verðum við að horfast í
augu við, að sú stefna, aö halda í
byggð á öllum stöðum landsins,
173