Morgunblaðið - 17.12.2011, Blaðsíða 46

46 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. DESEMBER 2011
✝ Margrét Lár-usdóttir,
Skútustöðum, Mý-
vatnssveit, fæddist
á Mosfelli í Mos-
fellssveit 20. júlí
1924. Hún lést á
Heilbrigðisstofnun
Þingeyinga á Húsa-
vík 3. desember
2011.
Foreldrar henn-
ar voru hjónin Lár-
us Halldórsson skólastjóri á
Brúarlandi, f. 1899, d. 1974, og
Kristín Magnúsdóttir, f. 1899, d.
1970. Margrét var elst átta
systkina á Brúarlandi. Hin eru
Magnús, f. 1925, d. 1999, Hall-
dór, f. 1927, d. 2008, Valborg, f.
1928, Tómas, f. 1929, Fríða, f.
1931, Gerður, f. 1934 og Ragn-
ar, f. 1935, d. 2007. Hálfbróðir
Margrétar var Sigurður Björg-
vin Egilsson, f. 1921, d. 1923.
Margrét giftist 15. júní 1947
Þráni Þórissyni, f. 2.3. 1922, d.
23.7. 2005, skólastjóra á Skútu-
stöðum í Mývatnssveit. Börn
1943 og lauk prófi frá Hús-
mæðraskóla Reykjavíkur 1944.
Síðar sótti hún kenn-
aranámskeið í handmennt. Hún
var stundakennari við Barna-
og unglingaskóla Mývetninga
(síðar Grunnskóla Skútustaða-
hrepps) frá 1949 (einkum enska
og handavinna) og Tónlistar-
skóla Mývatnssveitar frá 1976
(píanóleikur). Þá hafði hún yf-
irumsjón með gistirekstri
Skútustaðaskóla á sumrum um
árabil. Hún var alla tíð mjög
virk í margvíslegu félagsstarfi,
var í stjórn Kvenfélags Mý-
vatnssveitar, slysavarnadeild-
arinnar Hringsins, formaður
sóknarnefndar Skútustaða-
kirkju, í stjórn kirkjukórs
Skútustaðakirkju, starfaði mik-
ið fyrir Krabbameinsfélagið og
var formaður Krabbameins-
félags Suður-Þingeyinga um
árabil. Hún hafði mikinn áhuga
á tónlist, söng í kirkjukór
Skútustaðakirkju og Kvenna-
kórnum Lissý í Suður-
Þingeyjarsýslu og sá þá stund-
um um að kenna raddir. Þar
gat hún nýtt sér píanókunnáttu
sína.
Útför Margrétar fer fram frá
Skútustaðakirkju í dag, 17. des-
ember 2011, og hefst athöfnin
kl. 14.
þeirra eru: 1)
Höskuldur, f. 15.1.
1946, kvæntur Sig-
ríði Magnúsdóttur.
Börn þeirra eru
Steinar, Guðrún
Þuríður og Mar-
grét Lára. 2) Dótt-
ir, f. 26.5. 1950, d.
10.6. sama ár. 3)
Brynhildur, f. 26.7.
1951, d. 10.4. 2011,
gift Baldvini
Kristni Baldvinssyni. Börn
þeirra eru Margrét og Þráinn
Árni. 4) Sólveig, f. 5.3. 1953.
Dætur hennar og Guðlaugs
Georgssonar eru Margrét og
Brynhildur. 5) Steinþór, f. 4.10.
1954. Sonur Steinþórs og Auðar
Hrólfsdóttur er Þórir. Dætur
Steinþórs og Katrínar Þorvalds-
dóttur eru Hildigunnur og
Gunnhildur Helga. 6) Hjörtur, f.
26.6. 1963. Barnabarnabörnin
eru tólf.
Margrét lauk unglingaprófi
1939, stundaði nám í ensku
1939-1941, í píanóleik 1939-
Tengdamóðir mín elskuleg er
fallin frá. Alltof skyndilega ein-
hvern veginn. Sem betur fer náð-
um við mörg til hennar til þess
að vera hjá henni síðustu stund-
irnar hennar á meðan hún gat
notið þess að sjá hópinn sinn
þyrlast inn á sjúkrastofuna
hennar. Rétt eins og í gamla
daga þegar heimilið hennar var
fullt af fólki og hún í miðjunni að
gera öllum til góða. Elda, baka
og taka til nesti, en um leið ein-
hvern veginn að njóta þess að
vera með öllu fólkinu. Fyrst
gerði hún það því „uppvaskið fer
ekki neitt“, eins og hún sagði oft,
og þó var það ærið á þessu stóra
og myndarlega heimili. Það var
svo ótrúlega gaman að vinna
með tengdamóður minni að eld-
hússtörfunum. Hún var svo flink
í öllu sem viðkom heimilishaldi,
enda húsmæðraskólagengin. Ég
öfundaði hana oft af því. Henni
fórust þessi verk öll svo vel úr
hendi. Það var sama hvort það
var að sauma eða prjóna á
krakkaskarann, búa til mat eða
baka alls kyns meðlæti, eins og
t.d. heimilisfriðinn sem hvergi
var hægt að baka nema í ofn-
inum á Skútustöðum þannig að
hann smakkaðist rétt.
Það var engu líkt hvað hún
hafði góð tök á því að elda mat
því það var nú ekki eins og hún
væri að leika sér að því að setja
saman rétti fyrir tvo eða þrjá.
Nei, það var oftast nær því að
vera fyrir 10-20 manns. Ég
minnist þess með þakklæti að
hafa fengið að aðstoða í eldhús-
inu og jafnvel að elda sjálf ein-
hverja rétti. Hún lét mér alltaf
líða eins og enginn væri eins
flinkur og ég. Og ef maður spurði
um eitthvað tengt matargerðinni
var leyst úr því eins og ekkert
væri sjálfsagðara en að vita
þetta ekki, og alltaf af þvílíkri
hógværð. Tengdamóðir mín var
nefnilega mjög góður kennari og
þess nutu skólabörnin í sveitinni
líka ekki síður en ég í eldhúsinu.
Hún kenndi t.d. handavinnu og
ensku. Hún var góð málamann-
eskja, las bæði ensku, dönsku og
norsku sér til ánægju. Tengda-
móðir mín kenndi líka á píanó, en
hún lærði að spila á sínum yngri
árum. Hún hafði mjög fjölbreytt-
an og skemmtilegan tónlistar-
smekk, þótt Inkspots hafi
kannski verið í mestu uppáhaldi
þegar kom að því að hlusta á eitt-
hvað skemmtilegt með barna-
börnunum. Það er yndislegt að
verða vitni að því í tölvupósti
sem gengur á milli barna-
barnanna hvað þau fengu að
njóta þess hvað amma þeirra var
músíkölsk. Og þess gætir líka í
lífi þeirra því hjá þeim er tónlist-
in hátt skrifuð og það er amma
þeirra sem örugglega á mikinn
þátt í því. Fyrir það ber að
þakka. Nú eru ömmukrakkarnir
að útbúa lista yfir lög sem verða
leikin í dag þegar við minnumst
þessarar frábæru konu, listakon-
unnar sem allt lék í höndunum á.
Ég vil að lokum þakka sam-
fylgdina, gæskuna við börnin
mín og alla fræðsluna sem þau
nutu á heimili ömmu og afa. Ég
man svo vel eftir því þegar hún
sýndi mér fallega plöntu sem óx
undir húsveggnum hennar. Hún
kallaði hana Mývatnsdrottningu.
Fallegt nafn, fannst mér. En nú
er Mývatnsdrottningin okkar
allra fallin frá. Þótt það sé sárt
vitum við að það verður vel tekið
á móti henni þar sem tengdafaðir
minn er búinn að bíða hennar um
stund.
Sigríður Magnúsdóttir.
Elsku amma mín, takk fyrir
allt. Takk fyrir allar góðu stund-
irnar og minningarnar sem ég
geymi í hjarta mínu.
Ég var sennilega ekki hár í
loftinu þegar ég byrjaði að að-
stoða þig við eldhússtörfin þó að-
stoðin hafi að mestu falist í því að
suða um lausaköku (deig) og
smakka á afrakstrinum. Í minn-
ingunni ilmar húsið alla daga af
nýbökuðum brauðum og kökum
og aldrei féll niður kaffitími,
hvað þá kvöldkaffi. Reyndar var
eiginlega alltaf kaffitími því slík-
ur var gestagangurinn í eldhús-
inu og enginn þurfti að kvíða því
að koma að tómum kofanum.
Ég man eftir tilhlökkuninni
sem gerði vart við sig í maganum
þegar leið að sumri og ég var að
koma í sveitina til þín og afa. Ég
var ekki sá eini enda fylltist hús-
ið af gestum yfir sumartímann.
Húsið iðaði af lífi og krakkaorm-
ar voru í öllum hornum. Þá held
ég að þú hafir notið þín best
elsku amma.
Ég minnist þess líka með
brosi á vör, að þú áttir það til að
senda mig á undan þér inní bíl-
skúr eða inn í hænsnakofa til að
fæla burt mýsnar. Þið voruð ekki
miklar vinkonur, þú og mýsnar
og sérstaklega ekki ef þær lágu
hreyfingalausar á gólfinu, því þá
voru þær ekkert á förum.
Ég man eftir píanótímunum
veturinn sem ég var í vist hjá
ykkur afa. Þú hefur sennilega
ekki haft hæfileikasnauðari nem-
anda í tónlist en aldrei sýndir þú
mér annað en ást og þolinmæði
þó að afraksturinn hafi verið tak-
markaður.
Ég minnist þín sem harðrar
stuðningskonu Manchester Unit-
ed. Þar lágu leiðir okkar ekki
saman, en mér hefur alltaf fund-
ist það merkilegt að amma mín
átti sér uppáhaldslið í enska bolt-
anum. Ég þekki enga aðra ömmu
sem laumar sér inn í sjónvarps-
herbergi á laugardagseftirmið-
dögum til að kanna hver staðan
er. Dýrmætustu minningarnar
mínar eru af rólegum kvöld-
stundum í eldhúsinu þar sem við
höfðum næði til að spjalla um allt
milli himins og jarðar, yfir heim-
ilisfriði og mjólk eða kaffi eftir
atvikum. Þú sýndir því áhuga
sem ég var að sýsla og sagðir
mér sögur frá stríðsárunum,
flutningi norður, lífinu í sveitinni
og öllu því sem á vegi þínum
hafði orðið frá okkar síðasta
fundi.
Elsku amma mín, takk fyrir
allt. Takk fyrir allar góðu stund-
irnar og minningarnar sem ég
geymi í hjarta mínu.
Þinn,
Þórir.
Elsku besta amma mín, mikið
á ég góðar minningar frá öllum
þeim tíma sem við áttum saman í
gegnum árin. Öll þau sumur sem
við frænkurnar áttum hjá ykkur
afa í Mývó er tími sem ég mun
aldrei gleyma. Ég get ekki
ímyndað mér þolinmæðina sem
þið hafið þurft til að hafa okkur
öll þessi ár. Ég man eftir því að
vakna á morgnana og ilmurinn
úr eldhúsinu sem tók á móti
manni var dásamlegur, þar sem
þú varst iðulega nýbúin að baka
rúgbrauðið þitt eða köku. Uppá-
haldskakan mín enn þann dag í
dag er einmitt súrmjólkurkakan
þín. Mér leið alltaf vel í kringum
þig því þú hafðir svo góða nær-
veru. Þú varst einhvern veginn
alltaf með bros á vör og helst
raulandi lítið lag.
Það er skrítið að hugsa til þess
að ég eigi aldrei eftir að hringja í
þig og heyra þig segja „sæl es-
skan“ með sama notalega tón-
inum. Nú hringla þessi einföldu
orð í huganum og söknuðurinn
hellist yfir mig. Mikið rosalega á
ég eftir að sakna þín, amma mín.
Ég hafði einhvern veginn ekki
ímyndað mér að einn daginn
yrðu hvorki þú né afi til staðar.
En svona er víst lífið.
Þú varst nú aldrei mikið að
tjalda tilfinningum þínum að
óþörfu en á erfiðum tímum
komstu mér á óvart þegar þú
faðmaðir mig fast og sagðir mér
að nú yrðum við að vera sterkar
og standa saman. Ég væri alveg
til í eitt svoleiðis faðmlag frá þér
í dag. Þess í stað hugsa ég til þín
og minnist þessara orða og verð
sterk, fyrir þig.
Ég er þakklát fyrir að hafa
fengið að kveðja þig og segja þér
allt sem ég vildi að þú vissir. Nú
geturðu knúsað afa og Bildu og
þið getið gætt ykkur á súkku-
laðirúsínum, lakkrískonfekti og
malti.
Takk fyrir allt og allt.
Þín nafna,
Margrét Lára.
Jafnvel þótt við vitum hvernig
gangi lífsins er háttað þá er aldr-
ei auðvelt að kveðja í hinsta sinn.
Þeir sem eru okkur ómetanlegir
skilja eftir stór skörð sem seint
verða fyllt og það á sannarlega
við um þá konu sem hér er ritað
um.
Mér er minnisstætt fyrsta
skiptið sem ég hitti Margréti
Lárusdóttur fyrir um 14 árum.
Þráinn Árni vildi kynna mig fyrir
ömmu og afa í Mývó og fiðrildin í
maganum fóru á flug. Ég vildi
koma vel fyrir því mér var ljóst
að Þráinn bar ómælda virðingu
fyrir þeim sómahjónum. Þegar
við komum að húsinu í Mývó var
ég tvístígandi en hafði mig samt
heim að dyrum. Þar tók á móti
okkur eldri kona, látlaus og fal-
leg, með silfurgrátt hár. „Sæl,
elskan“ sagði hún með sínum
sérstæða hætti og faðmaði mig
innilega. Allur kvíði var á bak og
burt, nærvera hennar var þannig
að mér fannst ég hafa þekkt
hana í mörg ár. Þessi fyrstu
kynni mín af ömmu í Mývó gáfu
tóninn fyrir það sem á eftir kom;
allt svo einlægt og áreynslulaust.
Margrét var af þeirri kynslóð
kvenna sem lét þarfir og langan-
ir annarra oft ganga á undan sín-
um eigin. Hún var með eindæm-
um hógvær og gerði heldur lítið
úr verkum sínum. Hún hafði þó
unnið margt þrekvirkið þótt ekki
hefði það farið hátt. Ásamt því að
hugsa um eigin barnaskara þá
gekk hún barnabörnum og
mörgum börnum í heimavistar-
skólanum í móður stað. Gesta-
gangur var líka talsverður í Mý-
vatnssveitinni og án efa hefur
þunginn af honum lent á herðum
húsfreyju. Eins var hún hagleik-
skona í allri handavinnu og ég
gleymi aldrei þegar hún sýndi
mér afrakstur náms síns við
Húsmæðraskólann í Reykjavík,
þar hafði verið vandað til verks.
Amma í Mývó kunni líka
ógrynni af skemmtilegum sögum
um gamla tíma og þótt hún væri
stundum búin að segja okkur
þær sömu nokkrum sinnum þá
skipti það engu máli, frásagnar-
gleðin var svo mikil. Sumar
þeirra voru af skelfilegum at-
burðum sem höfðu haft mikil
áhrif á hana á árum áður en aðr-
ar af fyndnum atvikum sem hún
gat hlegið að aftur og aftur.
Margar slíkar sögustundir áttum
við Þráinn og „litla vinnukonan“
með henni á Hvammi undanfarin
sumur. Þá var heldur aldrei
langt í skál með súkkulaðirús-
ínum og lakkrískonfekti og malt-
ið alltaf á sínum stað.
Síðustu árin var amma orðin
þreytt á líkama og sál, enda oft
mikið á hana lagt. Kætin, sem
virtist henni í blóð borin, og blik-
ið í augunum voru þó aldrei langt
undan, einkum ef hægt var spila
einhver af uppáhaldslögum
hennar frá stríðsárunum eða
aðra klassík.
Ég er þakklát fyrir að hafa
kynnst Margréti Lárusdóttur og
verið henni samferða um tíma;
minningin um þá öðlingskonu
mun lifa með mér það sem eftir
er.
Berglind Rúnarsdóttir.
Magga Lár kom í Mývatns-
sveit ung. Afar fjölmenn kynslóð
fólks á líkum aldri var um þær
mundir að taka sviðið í sveitinni,
ræktaði tún og byggði upp. Ekki
fluttu þau Þráinn kennari, og
seinna skólastjóri, inn í sérbýli til
að byrja með en bjuggu á sumr-
um í Baldursheimi en fyrstu árin
í Reykjahlíð og á Skútustöðum
meðan skólahaldið var á hrakhól-
um. Eftir 10 ára hálfgerðan far-
skólarekstur flutti barna- og
unglingaskólinn í Skjólbrekku og
þar fengu þau Þráinn íbúð, sem
jafnframt var kennsluhúsnæði
og heimavist að hluta. 1961 fluttu
þau í nýbyggt skólahús á hólnum
við Álftavoginn og framlengdu
þá jafnframt rekstur heimavistar
á heimili sínu. Það var svo 1974
sem þau luku byggingu eigin
húss á skólalóðinni og þar
bjuggu þau þar til Þráinn kvaddi
árið 2005 og fljótlega eftir það
flutti Magga á Dvalarheimilið
Hvamm á Húsavík.
Í minningunni geri ég mér
grein fyrir því að það var einhver
ljómi í kring um Mosfellssveit-
ardvöl og kynni pabba og þeirra
bræðra allra af fólki og atburð-
um frá þeim árum þegar Þráinn
og Magga tóku saman. Magga og
fjölskyldan hennar var í miðju
þeirra atburða. Meðan foreldrar
hennar og systkini og fjölskyldur
voru tíðir gestir fyrir norðan þá
entist þessi ljómi býsna lengi,
þótt óræður væri, enda tilheyrðu
leyndarmálin annarri kynslóð og
ekki var kjaftað frá öllu á björt-
um degi.
Það var örugglega ekki bara
einfalt að koma inn í fjölskylduna
í Baldursheimi og í samfélagið í
Mývatnssveit. Menn voru ekki
bara fyrirferðarmiklir og hávær-
ir heldur líka tilætlunarsamir og
beinlínis frekir. Magga fékk
sannarlega að kynnast því.
Sennilega leið samt ekki á löngu
þar til samfélagið varð hennar og
sveitin varð að „hennar sveit“ og
þar lagði hún sitt af mörkum í
leik og starfi.
Skólahaldið lagði heimilið og
fjölskyldulífið algerlega undir sig
og fjöldi barna og unglinga átti
náið innhlaup og skjól hjá Möggu
– allt fram á þann tíma þegar
þau á síðustu starfsárum „fóstr-
uðu“ skólabörn frá Grímsstöðum
á Fjöllum. Auk þess ráku þau
Þráinn sumargistingu í Skútu-
staðaskóla og bjuggu sjálf við
gestanauð.
Þótt ég gengi í skóla á Skútu-
stöðum og væri bróðursonur
Þráins finnst mér eins og ég hafi
ekki kynnst Möggu Lár fyrr en
ég síðan sem fullorðinn fór að
kenna við skólann og eiga erindi
á ýmsum tímum við heimilið þar
sem m.a. Helga mín vann nokkur
sumur við gistiþjónustuna í skól-
anum. Ég minnist Möggu og
hennar hvella hláturs og bein-
skeyttu athugasemda með gleði í
hjarta. Þótt samfélagið í Mý-
vatnssveit, fjölskyldan hans Þrá-
ins og við öll gamlir nemendur
þeirra hefðum eflaust mátt gera
okkur betri grein fyrir því að
Magga lagði allt af mörkum sem
hún átti á meðan hún var virk að
störfum – þá leyfi ég mér samt
að fullyrða að við höfum seinna
og að leiðarlokum örugglega
flest gert okkur grein fyrir því
hversu mikið við eigum henni að
þakka.
Við Helga kveðjum yndislega
konu og þökkum fyrir alúð og
góð kynni og sendum börnum og
öllum ástvinum hennar samúðar-
kveðjur.
Benedikt Sigurðarson.
„Bjössi gargan, Þórir ekki
gargan.“Svona byrjuðu margar
sögurnar sem þú sagðir mér af
uppátækjum okkar Þóris og
stundum Össa bróður. Enda var
af mörgu af taka. Þegar við á
fimm ára afmælisdaginn minn
fórum í hænsakofann og brutum
öll eggin í eggjakasti. Þegar við
lékum tröllið undir brúnni og
geiturnar þrjár uppi í Norður-
herbergi og við Össi (geiturnar)
brutum sófaborðið ofan á Þóri
(tröllið) og við urðum svo hrædd-
ir að við hlupum niður í forstofu,
gripum stígvélin okkar og hlup-
um á sokkaleistunum í snjónum
út í skóla. Þegar við Þórir piss-
uðum fram af tröppunum við úti-
dyrahurðina. Aldrei varðstu
mjög reið en sagðir stundum
„Þið eruð nú meira garganið“ og
þá kom svarið frá Þóri „Bjössi
gargan, Þórir ekki gargan“ enda
ég árinu eldri hefði kannski átt
að hafa vit fyrir okkur.
Smám saman varð maður
eldri og lærði hvað mátti ekki
gera. Þá tóku við píanótímar,
skriftarkennsla og ógleymdir
heimilisfræðitímarnir. Einu sinni
á unglingsárunum var ég eitt-
hvað óþekkur í heimilisfræðitíma
og þú rakst mig út. Ekki datt
mér annað í hug en að hlýða en
ég held samt að þú hafir aldrei
ætlast til að ég færi út því aldrei
sagðirðu frá þessu atviki á kenn-
arafundum og ég fékk ágætt í
hegðun eftir veturinn. Á þessum
árum fékk ég ómælt magn af
heimilisfriði enda sagðirðu að við
Höskuldur værum þeir einu sem
fyndist hann alveg jafn góður
harður. Sem var rétt og stundum
fékk ég hálfu ofnskúffurnar af
þessu góðgæti, jafnvel eftir að ég
var kominn til Bandaríkjanna.
Eftir að ég átti að teljast full-
orðinn hélt ég áfram að koma út í
hús í spjall og góðgæti hvers
konar sem þú tíndir í okkur Þrá-
in eftir að við vorum búnir að
gefa kindunum og hænunum eða
þegar við vorum búnir að búa til
reikningana fyrir sumargist-
inguna í skólanum.
Þú bjóst til besta skyr í heimi
enda var það bleikt á litinn af öll-
um rjómanum sem var hrært út í
það. Yfirleitt settistu ekki hjá
okkur heldur borðaðir sjálf
standandi við vaskinn eða elda-
vélina því þú varst alltaf eitthvað
að gera.
Einhvers staðar stendur að
það taki heilt þorp til að ala upp
barn. Í mínu tilfelli voru það
mamma og pabbi, þið Þráinn og
amma og aðrir í Álftagerði. Þeg-
ar maður á góða að, þá þarf
kannski ekki heilt þorp. Þó svo
að ég sé eins og ég er held ég að
ykkur hafi tekist þokkalega til.
Elsku Höskuldur og Sigga,
Diddi, Sóla, Steindi, Hjörtur og
aðrir afkomendur og aðstand-
endur, Guð styrki ykkur á þess-
um erfiðu tímum, missir okkar
allra er mikill. Elsku Magga,
þakka þér fyrir allt. Hvíl í friði
elsku vinkona.
Sigurbjörn Árni.
Margrét
Lárusdóttir
Kæra mormor.
Þú verður alltaf í hjarta mínu.
Ég gleymi þér aldrei. Ég elska
þig.
Ég veit að það voru ekki
margar níræðar ömmur sem
gátu spilað tölvuleiki. Það er
nokkuð sem ég segi afkomend-
um mínum. Þú kenndir mér að
hjóla og marga fleiri hluti. En
✝ Jytte Lis Øst-rup fæddist í
Kaupmannahöfn
11. maí 1917.Hún
lést á hjúkr-
unarheimilinu
Droplaugarstöðum
19. september
2011.
Útför Jytte Lis
fór fram í kyrrþey.
það sem ég held
upp á mest er að þú
kenndir mér
dönsku. Þú spilaðir
alltaf svo fallega á
píanó. Ég lærði
fyrsta lagið mitt á
píanó hjá þér. Þá
kveiktir þú áhuga
minn. Það var alltaf
svo skemmtilegt að
heimsækja þig.
Ég kallaði þig
alltaf mormor þótt þú værir far-
mor fyrir mér, en ég var sú eina
sem gat kallað þig farmor, svo
ég vandist því að kalla þig mor-
mor.
Ég þakka þér fyrir allar góðu
minningarnar. Takk fyrir allt
kæra mormor.
Gunnhildur.
Jytte Lis Østrup