Morgunblaðið - 31.12.2011, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. DESEMBER 2011
Það er snjóþungt þegar við komum aðafleggjaranum að Grímsstöðum áFjöllum og við leggjum bílnum áveginum, þar sem aðeins er jeppa-
færi upp heimreiðina.
„Enn eru þeir að tala um Icesave,“ segir
Sigríður Hallgrímsdóttir sem stendur í gætt-
inni á útidyrunum á Grímsstöðum á Fjöllum.
„En hér gefst hvíld frá stríðinu.“ Hún er ein
heima fram á miðjan dag, því bóndi hennar,
Bragi Benediktsson, átti erindi til Húsavíkur.
Blaðamaður og ljósmyndari eru snjóugir upp
fyrir haus eftir að hafa skriðið í sköflum til að
losa bílinn úr snjó á leiðinni. Og þó að þeir séu
vel búnir, þá er gott að komast inn í hlýjuna.
Fyrir utan eldhúsgluggann eru snjótittlingar
að tína upp í sig mat.
„Það fyrsta sem við gerum þegar við vökn-
um á morgnana er að gefa fuglunum,“ segir
Sigríður. „Við tökum veðrið, sendum það
klukkan níu og setjumst niður í morgunkaffi,
tökum góðan tíma í að ræða málin. Reynum
að...“ segir hún og bætir við sposk á svip, „...
hvað heitir það, bjarga heiminum! Nei, nei, ég
segi nú bara svona. Málin eru rædd.“
Svo lítur hún á blaðamann, sem ferðast hef-
ur landið þvert og endilangt til að hitta hana
og segir: „Ég ætla ekki að segja þér neitt.“
Um það var samið, spjall yfir kaffibolla. Og
Sigríður tók skýrt fram að hún hefði ekkert
að segja. Annað kemur á daginn, eins og
blaðamaður vissi raunar fullvel fyrir. Og það
er meira á borðum í sveitinni en kaffibrúsi, að
minnsta kosti á Fjöllum. „Hér er lærið sem ég
lofaði þér,“ segir Sigríður og sker tvíreykt
hangilæri í þunnar sneiðar. Laxinn reykir hún
sjálf og bakar brauðin „náttúrlega“. Það er
allt heimaunnið. „Hér getur þú ekki treyst á
aðra,“ segir hún. „Þú verður að treysta á
sjálfan þig – vera sjálfum þér nógur.“
Allt í einu áhugi
Sigríður er sem betur ekki þannig innstillt,
að hún synji ferðalöngum skrafsins. Og fljót-
lega kemur til tals áhugi Kínverjans Huangs
Nubos á kaupum á Grímsstöðum á Fjöllum,
en Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra
hafnaði því af hálfu stjórnvalda að veita hon-
um undanþágu til að festa kaup á 72% af jörð-
inni. „Allt í einu var þetta orðið geysilega
áhugavert, þetta svæði hérna,“ segir Sigríður
og er sest við eldhúsborðið.
„Ég hef ekki orðið vör við að nokkur hafi
áður haft áhuga á þessu svæði eða að hlúa að
byggðinni hér. Nei, ég hef ekki orðið vör við
það.“ Það er þungi í orðunum. „Hér var sett
upp rafstöð fyrir tæpum 40 árum, bráða-
birgðarafstöð áður en línan kæmi, og sú raf-
stöð er enn í notkun. Þannig að ég held að
landanum sé nokkuð sama hvort er búið hér
eða ekki. En það höfðu rosalega margir skoð-
un á því þegar Nubo-málið var til umræðu.“
Fjórðungur Grímsstaða er í eigu ríkisins og
leigja Bragi og Sigríður þann hluta jarð-
arinnar. „Við notum húsið undir ferðaþjón-
ustu á sumrin, en gerum ekkert með það á
veturna. Hingað kemur ekki nema einn og
einn ljósmyndari yfir vetrartímann.“
Það er raunar engin furða að ljósmyndarar
leggi leið sína austur á öræfin, í auðnina og
víðernin með hrikalegu landslagi á köflum, og
svo er það birtan. „Hún getur orðið ofboðs-
lega falleg hérna,“ segir Sigríður. „Skamm-
degið, snjórinn og sólin sem gægist rétt upp
fyrir sjóndeildarhringinn. Það er aldrei fal-
legra en í kyrrð og logni. Og þegar líður að
vori fæ ég alltaf löngun til að fara á göngu-
skíði. Þá verður svo fallegt veður, stillur og
sól – og oft mikill snjór.“
– Þú hleypur ekki eins og Ragnar á Nýhóli?
„Nei,“ segir hún og hlær.
Blaðamaður hefur heyrt sögur af Ragnari,
sveitunga Sigríðar, sem lést fyrir bráðum
tveimur árum. Hann ku hafa hlaupið allt sem
hann fór og verið þindarlaus. Svo gaf hann
blaðamanni geitamjólk, stráklingi á ferðalagi
með foreldrum sínum. „Ragnar gekk við sínar
kindur,“ segir Sigríður. „Hann var með geitur
lengi og hafði sínar skoðanir. Þú sagðir hon-
um ekkert hvernig ætti að gera hlutina. Engu
skipti hvað var einfalt eða fljótlegt, hann fór
sínar eigin leiðir.“
Fólk hefur svigrúm til að þroskast og verða
að karakterum á Fjöllum. En öfugt við Ragn-
ar finnst Braga tilgangslaust að labba ekki til
neins, að sögn Sigríðar. „Hann verður þá að
hafa rollu á undan sér. Það þarf að hafa er-
indi.“
Áhugavert að reisa hótel
Ráðagerðir Nubos vöktu mikla athygli, en
hann lýsti því í viðtali í Morgunblaðinu, að
hann hygðist byggja upp fimm stjörnu 120
herbergja hótel „með öllu“ á Fjöllum, 18 holu
golfvöll, að hann yrði með hesta og ef komið
yrði niður á heitt vatn yrði byggð heilsulind.
Þá gerði hann ráð fyrir að kaupa tvær til
þrjár flugvélar sem hann myndi nýta til að
flytja ferðamenn til landsins. Ekki fór á milli
mála, að sumum fannst þetta óraunhæft mið-
að við staðsetninguna uppi á öræfum.
„Það er það sem ég er að velta fyrir mér –
hvað er þetta?“ tekur Sigríður undir. „Maður
heyrir tvennar sögur og var náttúrlega var-
aður við, en svo segja aðrir að þetta sé önd-
vegismaður. Og hvað segja Kanadamenn,
halda þeir ekki að Kínverjar hafi ætlað að
leggja undir sig allt Norðausturhornið, bara
til að byrja með, og svo meira þegar sigl-
ingaleiðin opnast um Norðurpólinn?“
– En Grímsstaðir liggja ekki að sjó?
„Nei, nei, þeir hafa þá ætlað að fikra sig
lengra. En mér finnst áhugavert að reisa hér
hótel.“
Og það er létt yfir Sigríði þegar hún ræðir
þetta mál, þó að það hafi legið eins og mara á
ríkisstjórninni.
„Við höfum gætt þess að halda léttleik-
anum. Bragi segir gjarnan þegar hann sinnir
bústörfunum: „Ég vildi að Nubo væri kominn
að hjálpa mér.““
– Eigum við kannski frekar að tala um jól-
in?
„Já,“ svarar hún og það glaðnar yfir henni.
„Ég er miklu betri í því en Nubo. Hann dúkk-
aði bara upp einn, tveir og þrír.“
Helvítis skúmurinn
Það er haldið fast í hefðirnar um jólin á
Grímsstöðum, eins og á öðrum bæjum á
Fróni, hvort sem þeir eru dreifðir eða í þétt-
býli. „Við erum með rjúpur,“ segir Sigríður.
– Ég sá nokkrar fljúga fyrir utan áðan!
„Það eru heimilisrjúpurnar. Þær eru frið-
aðar og eru bara í girðingu rétt vestan við
bæinn, halda sig mikið í kjarrinu og verpa
þar.“
– Og fuglalífið er líflegt hér um slóðir?
„Jú, það er helvítis skúmurinn. Svo er nátt-
úrlega mikið af gæs, endur og mófuglar, spói,
lóa og jaðrakan, sem ég man reyndar ekki eft-
ir frá mínum fyrstu árum hérna.“
– Helvítis skúmurinn segirðu?
„Hann er alveg hroðalegur í ungunum. Og
alfriðaður – hugsaðu þér! Flögrandi yfir
gæsavarpinu, bæði í eggjum og svo grípur
hann ungana.“
Á meðan samræðunum vindur fram hallar
Ragnar ljósmyndari sér yfir eldhúsborðið til
að ljósmynda snjótittlingana flögrandi í snjó-
fokinu fyrir utan eldhúsgluggann.
„Jólin eru mjög hefðbundin,“ segir Sigríð-
ur. „Við byrjum á því á haustin að reykja
hangikjötið og svo gengur þetta koll af kolli,
laufabrauð, bakstur og þrif. Það er lítið um
spil núorðið, en við lesum! Það er passað upp
á að allir fái nýja bók að lesa. Þá geta menn
vakað og lesið og kúrt fram eftir.“
Þá máttu jólin koma
Og veðurhamurinn getur orðið mikill á
Grímsstöðum. „Fyrir nokkrum árum var
Bragi að sækja dóttur okkar og kærasta
hennar, sem voru í skötu hjá tengdaforeldr-
unum á Húsavík á Þorláksmessu. Það var
mikill laus snjór og því spáð að það myndi
hvessa með deginum. Svo fór að skafa og ég
hringdi og bað þau að slóra ekki, heldur hafa
sig heim. Og þau komust heim, en þá var
færðin orðin vond. Ég man að ég hleypti þeim
inn, lokaði og eftir hálftíma var húsið farið að
nötra – veðurofsinn var svona rosalegur. En
mikið ofboðslega leið mér vel. Þá máttu jólin
koma. Og veðrið láta eins og það vildi.“
Það er gott að fá fólkið sitt inn úr stórhríð-
inni. „Það getur orðið svo blint hérna að mað-
ur sér ekki neitt. Það kemur fyrir að við för-
um ekki út á veðurmæla, sem eru bara
nokkra metra fyrir utan húsið. En þegar
börnin eru komin heim um jólin, þá er mér
sama þó að bresti á, mér finnst það bara nota-
legt. Í stórhríð verða gluggarnir skreyttir af
snjó. Það er mín sælutilfinning.“
– Ertu jólabarn?
„Já, ég er það. Ég keppist við marga daga
og vikur að undirbúa jólin og finnst það ofsa-
lega gaman. Það keyrir mig áfram að vita að
börnin séu að koma með fjölskyldurnar.“
– Ertu þá trúuð?
„Nei, ég er ekki trúuð. Ekki get ég sagt
það.“
Bragi skilar sér
Það eru fjörutíu kílómetrar í næsta byggða
ból, hvort sem haldið er eftir þjóðveginum
austur í Möðrudal eða vestur í Mývatnssveit,
og oft hefur mætt á Braga að bjarga fólki úr
vandræðum á öræfunum. Blaðamaður hefur
heyrt því fleygt að Bragi hafi jafnvel fengið
fleiri útköll eitt árið en meðalhjálparsveit, en
það gerir hann ekkert með. Þau vilja sem
minnst um þessar björgunarferðir tala og ótt-
ast ekki veðrið.
„Ég held ég hafi bara einu sinni orðið
hrædd,“ segir Sigríður. „Þá fór Bragi austur á
Möðrudalsfjallgarð. Það var að haustlagi þeg-
ar Flateyrarsnjóflóðið varð. Fyrr um daginn
hringdi fólk sem hafði lent í vandræðum og
veðrið var orðið vont þar, en hérna var bara
rigning. Bragi ætlaði að skreppa og fór um
fjögurleytið um daginn. Kindurnar okkar
voru úti á túni og hann sagði: „Ég sæki þær
bara þegar ég kem aftur.“
Svo kólnaði, það kom slydda og smám sam-
Veðrið Sigríður tekur veðrið fimm sinnum á dag. Í baksýn er heimili hennar og Braga.
Á Fjöllum Skyndilega birtist skilti á veginum með fyrirheiti um hlýjan áningarstað fyrir ferðalanga.