Morgunblaðið - 31.12.2011, Blaðsíða 25

25
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. DESEMBER 2011
Þ að lyftir andanum í himinhvolfin að standa í stjörnuskininu að kvöldi dags áGrímsstöðum á Fjöllum. Þá blasir víðernið við snævi þakið eins langt og augaðeygir. En svo byrjar að fjúka og alheimurinn þurrkast út eins og hendi væriveifað.
Ekki er laust við að andinn verði jarðneskur á ný þegar bíllinn festist í snjóskafli og að-
eins er til tjakkur í bílnum til að losa hann. En þá er gott að vita af Braga Benediktssyni í
grennd, sem er alvanur að bjarga fólki úr vandræðum og skilar sér alltaf heim, sama hvern-
ig viðrar. Það á erindi við alla á jólum að segja frá því starfi sem hann hefur unnið af ósér-
hlífni í þágu ferðamanna, sem lent hafa í vandræðum á öræfunum.
Ekki eru nema þrjú ár síðan hringt var af þjóðveginum, ekki fjarri Grímsstöðum. Þá stóð
bíll fastur þar, það hafði brostið á snögglega og gert vitlaust veður. Bragi ætlaði rétt að
skreppa til að sækja fólkið, en alltaf höfðu fleiri og fleiri samband, nokkrir höfðu endað út af
veginum og ekki komist upp aftur, og þegar hann skilaði sér heim um kvöldið var hann með
átta farþega í bílnum. Merkilegt nokk, allt voru það Íslendingar. Og allir gistu þeir heima á
Grímsstöðum um nóttina. Þar væsir ekki um ferðalanga, eins og gestabókin ber með sér, og
auðvitað fengu þeir að njóta alls hins besta sem Ísland hefur upp á að bjóða – því það er að
finna í eldhúsinu á Fjöllum.
Það er gamli skólinn á Íslandi, að kunna að bjarga sér og hugsa í lausnum. Og maður fær-
ist nær þeim veruleika eftir því sem maður fjarlægist höfuðborgina. Það kom fram í Sunnu-
dagsmogganum að leikkonan Noomi Rapace reyndi að kenna leikstjóranum Ridley Scott
frasann „þetta reddast“ þegar þau voru við tökur á Íslandi í sumar. Þau voru á einu máli um
að sá hugsunarháttur einkenndi Íslendinga umfram annað.
En það þýðir ekki að kasta eigi til höndum, heldur einungis að við eigum að temja okkur
æðruleysi og vinna úr þeim aðstæðum sem upp koma. Kannski þessi hugsunarháttur stafi af
því, að Íslendingar hafi lært að temja sér æðruleysi af nábýlinu við óbeisluð náttúruöflin,
sem enginn fær við ráðið. Þá er annaðhvort að gefast upp eða yppta öxlum og segja: „Þetta
reddast.“
Víst gleymist endrum og sinnum að bera virðingu fyrir náttúrunni, en hún er fljót að
minna á sig. Og þá gildir að vera snar í snúningum. Eins og sannaðist þegar Bragi bjargaði
brúnni yfir Jökulsá á Fjöllum, hann sá að fljótið var að skipta um ham og rauf veginn sitt
hvorum megin við brúna.
Barlómur skilar engu. Glutrum ekki niður lærdómnum úr gamla skólanum, sem felst í því
að kunna að bjarga sér og gefast aldrei upp. Það er sama hvernig viðrar, Bragi skilar sér.
Í raun er Ísland eins og Grímsstaðir á Fjöllum þegar það er skoðað í samhengi við heims-
byggðina, við erum fámenn þjóð á afskekktum stað. Höldum í sérkennin og hlustum eftir
orðum Sigríðar Hallgrímsdóttur þegar hún ber á borð fyrir gesti heimaunninn mat og segir:
„Hér getur þú ekki treyst á aðra. Þú verður að treysta á sjálfan þig – vera sjálfum þér nóg-
ur.“
Treystu á sjálfan þig
„Án öflugs sjávarútvegs værum við
ekki sjálfstæð þjóð.“
Ólafur Ragnar Grímsson forseti Íslands í ávarpi í
hófi Samherja á Akureyri.
„Ég er búinn að ýta tíu í bílum í
dag. Nei, níu, einum ýtti ég tvisv-
ar.“
Jón Gnarr borgarstjóri á fimmtudag, þegar allt
var á kafi í snjó í borginni.
„Ég hef aldrei sofið fyrir austan
læk og aldrei komið til greina að
flytja yfir lækinn né vestur á
Nes.“
Bjarni Felixson, fv. íþróttafréttamaður,
orðinn 75 ára.
„Stjórnvöld eru óttaslegin
vegna þess að við erum það
ekki lengur.“
Garry Kasparov, fv. heimsmeistari í
skák, í ávarpi á fjölmennustu mót-
mælum í Moskvu síðan Vladimir
Pútin komst til valda árið 2000.
„Ég hef ekki fengið eina
hringingu frá RÚV í fimm
ár til að tala um sjávarútveg eða
fyrirkomulag veiða einhvers staðar
í heiminum. Það segir sína sögu.“
Þorsteinn Már Baldvinsson, forstjóri Samherja,
eins stærsta sjávarútvegsfyrirtækis landsins, í
Viðskiptablaðinu um fréttaflutning RÚV.
„Það er […] ótrúlegt að flest línu-
skip landsins skuli vera að nálgast
fimmtugt!“
Þorsteinn Már.
„Hvers vegna gráta himnarnir
ekki?“
Furðu lostinn, grátandi hermaður, sem
syrgði leiðtoga Norður-Kóreu, Kim Jong-il.
„Hann hefur verið hræði-
lega óhamingjusamur og
þess vegna batt ég
enda á hjóna-
bandið.“
Írska söngkonan Si-
nead ’Connor þegar
hjónabandi hennar
og Barry Herridge
lauk, 16 dögum eft-
ir brúðkaupið.
Ummæli vikunnar
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Stofnað 1913
Útgefandi: Óskar Magnússon
Ritstjórar: Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal
Frakklands ætlaði sér ekki að láta þar
við sitja. Eins og segir í hinni nýút-
komnu sögu þá dreymdi Napóleon
„um Sameinaða Evrópu þar sem Pax
Napoleonica ríkti. Öll ríki byggju við
sömu lög og sama gjaldmiðil“. Árið
1805 sagði Napóleon við þáverandi rit-
ara sinn: „Það verður að vera til eitt
ríki sem ræður lögum og lofum og hef-
ur nægilegt vald til að þvinga alla aðra
til að lifa í sátt og samlyndi.“ Þetta
hljómar óneitanlega kunnuglega. Í
huga keisarans átti þetta sameinaða
ríki Evrópu að vera Frakkland. Tæpri
hálfri annarri öld síðar reyndi annar
„foringi“ að ná sama markmiði. Að ná
því að „þvinga alla aðra til að lifa í sátt
og samlyndi“ en í þetta sinn undir
hakakrossinum. Adolf Hitler sendi
leppstjórninni í Frakklandi tilboð um
sameiginlega mynt ríkjanna. Sameig-
inleg mynt verður hvorki betri né
verri fyrir það að Adolf Hitler væri
spenntur fyrir slíku eftir að hafa með
sínum hætti skapað skilyrði hennar.
Hraðbrautir eru ekki verri fyrir það að
Hitler hafi verið áhugasamur um slíka
vegi. En rökin sem stundum eru notuð
fyrir samþjöppun valds í einn punkt í
Evrópu, þar sem myntin kemur ýmist
á undan eða eftir, eru óneitanlega eft-
irtektarverð. Sameining Evrópu er nú
iðulega sögð vera forsendan fyrir friði í
Evrópu. Og evran sé forsendan fyrir
þeirri sameiningu. „Falli evran fellur
Evrópa“ hafa þau Merkel og Sarkozy
sagt oft og mörgum sinnum síðustu
misserin. Þar með er myntin orðin
forsenda fyrir evrópskum friði. Tækið
sem „þvingar alla til að lifa í sátt og
samlyndi“.
Ör eftir sigra
Og svo skrítilega vill til að á Íslandi er
sama forsendan fyrir hendi, ef vel er að
gáð. Friðurinn er úti í ríkisstjórninni ef
Vinstri grænir halda ekki svikagöngu
sína til enda. Samfylkingin fer aldrei
dult með þessa forsendu sína fyrir friði.
Án aðlögunar að ESB verður enginn
friður í ríkisstjórninni. Samfylkingin
notar þetta sérviskumál sitt til að
„þvinga VG til að starfa með sér í rík-
isstjórn í sátt og samlyndi“. Þeir eru fáir
sem unnu aðra eins sigra á orrustuvelli
og Napóleon. Og núverandi for-
ystumenn íslensku ríkisstjórnarinnar
eru ekki miklu lakari í þeim samanburði
en aðrir. En þó er ein orrusta Napóleons
sem minnir nokkuð á styrjaldir íslensku
ríkisstjórnarinnar. Henni er lýst í ævi-
sögu hans svona: „Þegar þau (Napóleon
og Jósefína) höfðu lofað að elska hvort
annað lýsti aðstoðarmaður borgarstjór-
ans þau hjón. Eftir að hafa ritað nöfnin
sín í hjónabandskladdann fóru þau heim
til Jósefínu á Rue Chantereine. Frú Buo-
naparte fékk þunna gullkeðju í brúð-
argjöf. Á henni var nisti með textanum
„Au destin“, sem í lauslegri þýðingu út-
leggst „Sameinuð í örlögunum“. Brúð-
kaupsnóttinni eyddu þau í svefn-
herbergi hennar, en hún varð ekki eins
og Napóleon hafði hugsað sér. Hund-
urinn hennar, Fortuné, lá þar líka og
neitaði að víkja. Þegar Napóleon ætlaði
að gera hundkvikindinu ljóst að nú væri
hann orðinn húsbóndinn á heimilinu,
vildi ekki betur til en svo að hundurinn
réðst á hann og beit hann í rassinn.“ Þar
fékk hann annað ör sem hvorki var eins
auðvelt né eins eftirsóknarvert að sýna
og Toulon-örið.
Morgunblaðið/RAX