Morgunblaðið - 21.03.2012, Blaðsíða 21

UMRÆÐAN 21
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. MARS 2012
Það var athyglisvert að fylgjast
með Steingrími J. Sigfússyni bera
vitni fyrir Landsdómi. Greinilegt
var að þar fór maður með slæma
samvisku. Steingrímur féll á próf-
inu, þessi orðhákur varð sér til
skammar þegar hann ræddi um
gjaldeyrisskiptasamning norrænu
Seðlabankanna. Þar byrjaði hann á
að fara mikinn, og sagðist hafa
heyrt umkvartanir um að Íslend-
ingar hefðu ekki staðið við skil-
málana. Aðspurður hvaða atriði
hefðu verið umkvörtunarefni, sagð-
ist hann ekki muna það þar sem
hann hefði ekki skjalið fyrir framan
sig. Verjandi Geirs lét þá afhenda
honum skjalið og spurði hvaða at-
riði hefðu verið gerðar athuga-
semdir við. Þá vafðist Steingrími
tunga um tönn, og hann játaði sig
sigraðan. Hann féll á prófinu.
Það kom líka fram hversu póli-
tísk réttarhöld þetta eru þegar
hann minntist ekki einu orði á þátt
Jóhönnu Sigurðardóttur, en það
var einmitt hennar þáttur sem
sneri að Íbúðalánasjóði sem var
það eina þar sem ekki var nógu vel
haldið á málum. Það minntist
Steingrímur J. Sigfússon ekki á. Þá
talaði Steingrímur um að hann
hefði varað við á Alþingi að hann
hefði áhyggjur af bankakerfinu.
Steingrímur J. var í átján ár í
stjórnarand-
stöðu, og hvað
sem gert var
kallaði hann allt-
af úlfur úlfur. Ef
hefði alltaf verið
hlustað á hann
hefðu engar
framfarir orðið á
Íslandi og við lík-
lega öll komin
undir fátækramörk. Það hlustar
enginn á bilaða plötu. Við sjáum
það á stjórnarstefnunni núna að
þangað stefnir hann með okkur.
Allir sem sáu Steingrím J. Sig-
fússon ganga út úr Þjóðmenningar-
húsinu, sáu skömmustulegan mann
með slæma samvisku yfirgefa hús-
ið. Kannski hefur flogið í gegnum
huga hans að fyrst Landsdómur
hefur verið virkjaður, þá er mjög
líklegt að hann verði á saka-
mannabekk þar næst, vegna Ice-
save I, og kaupanna á sparisjóði
Keflavíkur. Þegar svo fréttamenn
reyndu að spyrja hann um þennan
dæmalausa málflutning sinn, í
vitnastúku varð hann afundinn og
kom sér undan að svara. Lífið er
þannig að menn uppskera eins og
þeir sá. Það er komið að því að
Steingrímur J. Sigfússon standi
fyrir máli sínu.
ÓMAR SIGURÐSSON
skipstjóri.
Sök bítur sekan
Frá Ómari Sigurðssyni
Ómar Sigurðsson
Bréf til blaðsins
Það eru engin ný
sannindi að mannrétt-
indabrot eru framin
hvert sem litið er. Okkur
sem störfum með börn-
um og unglingum geng-
ur hins vegar misvel að
vekja þau til umhugs-
unar um þýðingu mann-
réttinda. Oftar náum við
þó því skrefi að unga
fólkið tekur ákvörðun
um að bera virðingu fyr-
ir öðru fólki óháð menningarbak-
grunni þess. Slíkt vekur vonir. En
betur má ef duga skal. Verkefnið er
að hvetja hinn unga einstakling til að
verða virkur borgari sem áttar sig á
vandanum hverju sinni, hefur
áhyggjur af honum og kann að beita
sér í baráttu fyrir breytingum.
Skilningur, hæfni og viðhorf
Í Kompás, handbók Evrópuráðs-
ins í mannréttindafræðslu með ungu
fólki, er mannréttindafræðslu skipt í
þrjú meginsvið (bls. 18-19):
„Að efla vitund um mannréttinda-
mál og auka skilning á þeim svo að
fólk átti sig á því þegar mannréttindi
eru brotin.
Að byggja upp hæfni og kunnáttu
sem er nauðsynleg til þess að vernda
mannréttindi.
Að skapa viðhorf þar sem virðing
er borin fyrir mannréttindum þannig
að fólk brjóti ekki af ásetningi á rétt-
indum annarra.“
Við fyrstu sýn má vera að þessi
þrjú markmið virðist í órafjarlægð
frá þeim markmiðum sem ungt fólk
setur sér í eigin lífi. En er því svo far-
ið? Þegar þau tvö megingildi sem
hugmyndin um mannréttindi er
byggð á, mannleg reisn og jöfnuður,
eru rædd í hópi ungs fólks, kemur
fljótt í ljós að þau vilja í sjálf njóta
mannlegrar reisnar og að þeim sé
ekki mismunað. Auk þess vilja þau
langflest að þannig sé einnig komið
fram við aðra. Hér stígum við fyrstu
skrefin. Það er áhuginn og forvitnin
hjá þátttakendunum sem ræður för.
49 mannréttinda-
fræðsluverkefni
Sífellt fleiri notast nú við Kompás,
handbókina sem vitnað var í hér að
framan. Þar er að
finna verkefni sem
bæði eru til þess fallin
að vekja áhuga og for-
vitni hjá þátttak-
endum á öllum aldri,
sem og slík sem ná að
dýpka skilning þátt-
takenda á mannrétt-
indum og auka færni
þeirra í að fóta sig í
lýðræðislegu þjóð-
félagi. Kompás hefur
að geyma 49 verkefni
sem henta vel í mann-
réttindafræðslu og
byggjast á virkri þátttöku ein-
staklinganna.
Verkefni okkar sem störfum með
ungu fólki er að koma af stað um-
ræðu og vangaveltum um mannrétt-
indi sem verndarskjöld fyrir okkur.
Skapandi umræða þar að lútandi get-
ur fljótlega farið frá spurningunni
um hvernig við getum nýtt okkur
mannréttindi fyrir okkur sjálf, yfir í
vangaveltur hvernig mannréttindi
geti nýst til að byggja betri heim –
fyrir okkur öll! Oftar en ekki fær
kennarinn eða æskulýðsleiðtoginn að
upplifa að þekkingin býr í hópi ung-
mennanna og að þau þurfa engan
„fullorðinn“ til þess að segja sér að
hvers kyns óréttlæti tengist mann-
réttindum, hvort heldur það er fá-
tækt, umhverfisspjöll, heilbrigð-
ismál, vinnuskilyrði, pólitísk kúgun,
kosningaréttur, erfðatækni, málefni
minnihlutahópa eða hryðjuverka-
starfsemi svo dæmi séu nefnd.
Á sama tíma eru þau þakklát fyrir
umræðustjórn hins fullorðna því að
þeim þykir það oft stór áskorun að
takast á við þau ólíku sjónarhorn sem
eru uppi um viðkomandi mál í jafn-
ingjahópnum, sér í lagi þegar skoð-
anir sem brjóta í bága við mannrétt-
indi hafa fest í sessi í hópnum.
Venjulegt fólk tekur
höndum saman
Í Kompási er einnig að finna sér-
stakan kafla um aðgerðastefnu og
hlutverk frjálsra félagasamtaka. Þar
segir m.a. (bls. 288):
„Hlutverk slíkra samtaka er eink-
um mikilvægt fyrir manninn – og
konuna – á götunni, ekki bara vegna
þess að slík samtök taka oft einstök
mál upp á sína arma, heldur líka
vegna þess að þau gefa venjulegu
fólki færi á að beita sér fyrir vernd
mannréttinda. Þegar allt kemur til
alls er það venjulegt fólk sem mynd-
ar slík samtök!“
Styrkleiki Kompáss er einmitt sá
að hann er fyrir venjulegt fólk. Ekki
er gert ráð fyrir því að sé sem stýrir
verkefni úr Kompási með hópi ungs
fólks hafi hlotið sérmenntun á vett-
vangi mannréttindamála eða í að-
ferðafræði mannréttindafræðslu. Að-
eins er gert ráð fyrir því að um
áhugasaman einstaklinga sé að ræða
sem tekur sér tíma í undirbúning svo
að hópurinn geti notið þess að taka
þátt í viðkomandi verkefni.
Barnasáttmálinn
Í því samhengi sem hér er ritað er
vert að nefna Barnasáttmála Sam-
einuðu þjóðanna, en Ísland hefur
skuldbundið sig til þess að virða hann
(sjáwww.barnasattmali.is). Réttur
ungmenna á að tjá skoðanir sínar og
að tekið sé tillit til þeirra, í öllum
málum þeim viðkomandi, byggist
sérstaklega á þessum sáttmála. Um
leið og því ber að fagna að stigin hafa
verið markviss skref í þessa átt hér
heima, er ljóst að þörf er á mark-
vissri færniþjálfun meðal ungs fólks
ef sá árangur á að nást. Hér getur sú
aðferðafræði sem býr að baki verk-
efnanna í Kompási reynst mjög
hjálpleg.
Verkefnin í Kompási eiga það sam-
eiginlegt að þau höfðu þegar reynst
mjög vel á vettvangi mannréttinda-
fræðslu áður en að útgáfu bók-
arinnar kom. Í Kompási eru sam-
ankomin 49 slík verkefni. Ritstjórn
bókarinnar valdi úr fjölda innsendra
tillagna og aðlagaði verkefnin útgáfu
bókarinnar, sannfærð um mikilvægi
verkefnanna. En þau minna um leið á
þörfina að aðlaga verkefnin hverjum
hópi og aðstæðum.
Unga fólkið og mannréttindin
Eftir Pétur Björgvin
Þorsteinsson » Gefa þarf mannrétt-
indafræðslu meira
rými í starfi með börn-
um og unglingum.
Hvetja þarf ungt fólk til
að láta mannréttindi til
sín taka.
Pétur Björgvin
Þorsteinsson
Höfundur er Evrópufræðingur (MA)
og djákni í Glerárkirkju.
www.lifandimarkadur.is
Borgartúni 24 | Reykjavík
Hæðasmára 6 | Kópavogi
Sími: 585 8700
Hvað á ég að
gefa barninu
mínu að borða?
...og öll fjölskyldan nýtur góðs af!
Ebba Guðný Guðmundsdóttir kennir hvernig eigi
að útbúa einfaldan en næringarríkan mat fyrir
börn frá 6 mánaða aldri og á hvaða fæðutegundum
sé gott að byrja og hvenær. Hún fer einnig yfir það
hvernig eigi að meðhöndla hráefni og búa til holla
rétti fyrir börnin og foreldrana.
Dagsetning: Miðvikudaginn 28. mars
Tími: kl. 20:00 til 22:00
Verð: 3.500 kr.
Staður: Borgartún 24
Skráning: ebba@purebba.com
eða í síma: 775-4004
Þetta er námskeið sem
nýtist allri fjölskyldunni vel.
Námskeið
Grillhúsið Sprengisandi og Tryggvagötu - Sími 527 5000 - grillhusid.is
Alvöru
helgar-brunch
Nú er kominn tími á alvöru helgar-brunch:
Steikt beikon, spælt egg, steiktar pylsur, pönnu-
kökur með sírópi, grillaður tómatur, kartöfluten-
ingar, ristað brauð, ostur, marmelaði, sneiðar af
ferskum ávöxtum, ávaxtasafi og te eða kaffi.
Ótrúlega gómsæt byrjun á góðum degi.
Verð kr. 1.590 pr. mann.
50% afsláttur fyrir börn undir 12 ára.
Alla laugardaga og sunnudaga frá kl. 11:00 til 14:30.
Grillandi gott!