Morgunblaðið - 21.04.2012, Blaðsíða 34

34 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. APRÍL 2012
Trésmiðja GKS ehf, Funahöfða 19, sími 577 1600, gks@gks.is, gks.is
Gæði - Kunnátta - Sveigjanleiki
Dreymir þig nýtt eldhús!
Hjá þaulvönum starfsmönnum GKS færðu sérsmíðað eldhús
og allar innréttingar sem hugurinn girnist.
Við bjóðum framúrskarandi þjónustu og gæðasmíði
alla leið inn á þitt heimili.
Umsóknarfrestur til 15. júní 2012
Rannsóknasjóður í samstarfi við mannauðsáætlun 7. rannsóknaáætlunar
Evrópusambandsins (PEOPLE/Marie Curie) auglýsir eftir umsóknum um
rannsóknastöðustyrki.
Umsóknarfrestur er til 15. júní 2012 (kl. 17:00). Styrkirnir eru veittir í 12-24 mánuði
með möguleika á allt að 12 mánaða framlengingu.
Umsóknir og umsóknargögn skulu vera á ensku. Allar umsóknir eru rafrænar og sótt er um
í gegnum umsóknarkerfi Rannís. Ekki er tekið við umsóknum á öðru formi.
Nánari upplýsingar og umsóknargögn
má nálgast á heimasíðu Rannís.
Rannsóknasjóður-START
H
N
O
T
S
K
Ó
G
U
R
gr
af
ís
k
hö
nn
un
Laugavegi 13, 101 Reykjavík
sími 515 5800, rannis@rannis.is
www.rannis.is
Fimmtudaginn 29.
mars sl. stóð fundur á
Alþingi til miðnættis;
þar var fjallað um ráð-
gefandi þjóðaratkvæði
vegna endurskoðunar á
stjórnarskrá lýðveld-
isins. Fyrir lá að ljúka
þyrfti afgreiðslu máls-
ins fyrir miðnætti ef
takast ætti að sameina
þjóðaratkvæðagreiðslu
væntanlegu kjöri for-
seta Íslands.
Skemmst er frá að segja að ef þing-
ið hefur einhvern tíma orðið sér til
skammar fyrir hreinan leikaraskap
þá var heldur betur bætt um betur við
þessa umræðu.
Hvert stórstirnið á fætur öðru, úr
Sjálfstæðisflokknum, kom í pontu til
þess að tala án þess að hafa nokkurn
skapaðan hlut að segja um efnið sem
gæti leitt til aukins skilnings á því eða
þeim málstað sem stærsti flokkur
þjóðarinnar telur sig standa vörð um.
Því miður var allt hjalið eitt stórt, af
því bara.
Formáli og hinn
lýðræðislegi réttur
Einn ágætur þingmaður, sem
Bragi fornbókasali Kristjánsson hef-
ur lýst einhvern veginn á þann veg að
hann sé eins og roskin virðuleg kona í
peysufötum þegar hann kemur í
pontu þingsins. Sá hinn sami hefur
flestar sínar ræður með spenntar
greipar og þrungið augaráð og segir
að þar sem málið beri að með þessum
hætti þá sé nú eiginlega alveg ómögu-
legt annað en að leggjast gegn því þó
að hann geri ekki minnstu tilraun til
þess að skýra hvað hann á við, formál-
inn ásamt hefðbundinni leikrænni
tjáningu er bara fast upphaf hverrar
ræðu sem hann flytur.
Sami þingmaður lýsir því gjarnan
einnig yfir að viðkomandi mál sem
hann leggst gegn sé svo illa unnið að
það eitt og sér sé næg ástæða til þess
að hafna því.
Einn af betri þingmönnum flokks-
ins lýsti því, á sama fundi, með miklu
handapati og andlitsgrettum eftir að
honum hafði verið bent á þá stað-
reynd að ljúka þyrfti atkvæðagreiðslu
um málið fyrir miðnætti, að þingmenn
hefðu þann helga rétt að mega tala í
hverju máli eins oft og þá lysti.
Í fyrsta skipti í 20 mín., það næsta
10 mín. og síðan eins oft og þeir kysu,
5 mín. í hvert sinn. Þessi heilagi lýð-
ræðislegi réttur yrði sko ekkert af
þeim tekinn; allar hugmyndir í þá
veru væru í andstöðu við þessi lýð-
ræðislegu réttindi þingmanna. Af
máli þessa annars ágæta þingmanns,
sem er með þeim bestu í liði íhaldsins,
mátti helst ráða að það sem sagt væri
skipti ekki öllu máli heldur hitt að
hann fengi að tala sinn útmælda tíma.
Það væri hans helgi réttur sem ekki
mætti skerða á nokkurn hátt.
Það skipti því engu máli þótt um
viðkomandi þingmál yrðu ekki greidd
atkvæði í tæka tíð þannig að vilji
meirihlutans á Alþingi
kæmi í ljós sem er jú
forsenda lýðræðisins.
Framar öllu var að hann
og þeir aðrir þingmenn
stjórnarandstöðunnar
fengju að tala eins oft og
lengi og þrekið leyfði.
Hvað sagt var væri
aukaatriði.
Prik Framsóknar
Að undanförnu hefur
Framsóknarflokkurinn
nú ekki fengið mörg né stór prik frá
mér en við þessa umræðu fékk hann
eitt nokkuð efnismikið fyrir það eitt
að hafa ekki tekið þátt í þessu stein-
gelda sjónarspili. Engu að síður er ég
sannfærður um að það hefur verið
margri blaðurskjóðunni í þeim flokki
mikil andleg áþján að sitja hjá og
neita sér um að fara í pontu og taka
þátt í blaðrinu með froðukúfa í báðum
munnvikum þegar gengið yrði til sæt-
is á ný.
Með þessum orðum er ég síður en
svo að halda því fram að núverandi
stjórnarandstaða, nefndra flokka, sé
mikið öðruvísi en hún var þegar þau
Jóhanna Sigurðardóttir og Stein-
grímur J. Sigfússon voru í stjórn-
arandstöðu; þó að mér finnist að
stjórnarandstöðunni hafi heldur
hrakað á liðnum árum því hér áður
fyrr höfðu margir þingmenn
skemmtilegan húmor sem leiddi til
þess að það gat verið gaman að hlíða
a.m.k. á suma þeirra. Í dag er hjalið
bæði innihaldslaust og til viðbótar
hundleiðinlegt.
Oft var þörf en nú er nauðsyn
Þingmenn hafa oft langt mál um að
rannsaka þurfi nú hitt og þetta og
skipa til þeirra verkefna nefndir sem
eiga að leiða fram hvað gera þurfi til
þess að koma skikk á viðkomandi
mál.
Mín skoðun er að brýnasta verk-
efnið fram undan sé skoðun og grein-
ing á störfum Alþingis. Fara þarf
m.a. í gegnum ræður þingmanna af
kunnáttufólki og greina um hvað þær
fjölluðu, hvort og þá hversu mikið var
efnislegt innlegg sem auðveldaði
þingheimi að taka upplýsta ákvörðun
um viðkomandi mál.
Hræddur er ég um að niðurstaðan
myndi leiða í ljós að framlag of
margra þingmanna til vitrænnar um-
ræðu á þingi sé harla rýrt og til við-
bótar sennilega neikvætt, hjá alltof
mörgum.
Af því bara
Eftir Helga Laxdal
Helgi Laxdal
»Hræddur er ég um
að framlag of margra
þingmanna til vitrænnar
umræðu á þingi sé harla
rýrt og til viðbótar
sennilega neikvætt,
hjá alltof mörgum.
Höfundur er vélfræðingur
og fyrrv. yfirvélstjóri.
Síðastliðna áratugi
hafa fræðimenn beint
sjónum sínum að
minnkandi áhuga og
þátttöku ungs fólks í
samfélaginu. Ísland
hefur ekki farið var-
hluta af slíkri þróun
og umræðu. Sjá má
merki þessa í ákvæð-
um laga um grunn-
skóla þar sem kveðið
er á um að í aðal-
námskrá grunnskóla skuli leggja
áherslu á „vitund nemenda um borg-
aralega ábyrgð og skyldur“ og „und-
irbúning undir virka þátttöku í sam-
félaginu“.
Þessi þróun hefur jafnframt, ekki
síst í kjölfar bankahrunsins, leitt til
aukinnar umræðu um mikilvægi
þess að miðla þekkingu um lýðræði
og samfélagsleg gildi til ungs fólks –
allt sem þátt í því að efla vitund unga
fólksins fyrir því sameiginlega verk-
efni borgaranna að byggja upp betra
samfélag.
Virk þátttaka ungs fólks í sam-
félaginu getur meðal annars birst
sem pólitísk þátttaka (í kosningum
og félagslegum hreyfingum) en einn-
ig í ýmiss konar félags- og æskulýðs-
starfi án pólitískrar tengingar. Horf-
um til pólitísku þátttökunnar.
Kosningaþátttaka ungs fólks á Ís-
landi hefur lengst af verið mikil hér á
Íslandi í samanburði við
önnur lönd en jafnvel á
þessu sviði má nú sjá
vott af minnkandi þátt-
töku yngsta aldurshóps-
ins (18-24 ára). Þá heyr-
ast æ oftar
athugasemdir frá ungu
fólki á borð við: „Mér er
sama!“, „Engum flokki
eða stjórnmálamanni er
treystandi!“ og „Ég
nenni ekki að taka þátt
því það skilar hvort eð
er engu!“
Er ekki eitthvað sem þarf að end-
urskoða í samfélagi þar sem upplifun
þeirra sem taka munu við stjórn-
artaumum samfélagsins er svona?
Hvernig má skapa ungu fólki öflugri
vettvang? Hvað þarf að gera til að
raddir unga fólksins heyrist betur og
á þær sé hlustað af sömu virðingu og
annarra í samfélaginu?
Ungliðastarf stjórnmálaflokka er
án efa einn vettvangur fyrir ungt
fólk. Uppbygging starfsins skiptir
þó lykilmáli. Skipulagið þarf að gefa
tækifæri til þátttöku í að móta og
ræða: framtíðarsýn, langtímamark-
mið og gildi fyrir samfélagið. Ungt
fólk hefur í áranna rás sýnt og sann-
að að það hefur vilja og kraft til að
láta til sín taka og hugmyndir þess
mótast oft af skerpu og næmleika
fyrir því hvar breytinga er þörf í
samfélaginu. Hlusta þarf eftir þess-
ari rödd.
Í bók Gunnars Hersveins, Þjóð-
gildi, fjallar höfundur um mikilvægi
kærleikans í nær- og fjærsamfélagi
fólks og bendir jafnframt á skeyting-
arleysið sem andhverfu kærleikans.
Hver kannast ekki við það skeyting-
arlausa samfélag sem Gunnar Her-
sveinn lýsir í bók sinni: Samfélag
fárra reglna, hindrana og eftirlits.
Samfélag þar sem hagsmunaaðilar
fá tækifæri til að traðka á öðrum.
Verkefni okkar Íslendinga í þessu
efni eru ærin.
Ég hef trú á ungu kynslóðinni
okkar. Ég hef trú á að hún stígi fram
í virkri lýðræðislegri þátttöku og
leggi sitt af mörkum við að móta og
bæta samfélagið okkar. Samfélag
sem þarf meðal annars að bregðast
við auknu atvinnuleysi ungs fólks,
minnkandi tækifærum þess til þess
að eignast eigið húsnæði og fram-
færsluvanda.
Samstaða flokkur lýðræðis og vel-
ferðar mun á næstunni halda stofn-
fund ungliðahreyfingar flokksins í
Fjörukránni Hafnarfirði. Stofnfund-
urinn verður auglýstur nánar á vef-
síðu flokksins www.xc.is og hvet ég
allt ungt fólk til að mæta og láta til
sín taka.
Ungt fólk er hreyfi-
afl samfélagsins
Eftir Ragný Þóru
Guðjohnsen
Ragný Þóra
Guðjohnsen
»Hugmyndir ungs
fólks mótast oft af
skerpu og næmleika
fyrir því hvar breytinga
er þörf í samfélaginu.
Búum til vettvang fyrir
ungt fólk og nýtum þær.
Höfundur er lögfræðingur,
doktorsnemi við Menntavísindasvið
Háskóla Íslands og situr í stjórn
Samstöðu, flokks lýðræðis og velferðar.