Morgunblaðið - 02.06.2012, Qupperneq 40

40
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. JÚNÍ 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ekki er von ágóðu þegarþingflokks-
formaður Vinstri
grænna, sem jafn-
framt á sæti í at-
vinnuveganefnd Al-
þingis, fullyrðir að
engin tengsl séu á
milli frumvarpanna
um veiðigjald og stjórn fisk-
veiða. Hann heldur því blákalt
fram að engu skipti þó að veiði-
gjaldsfrumvarpið sé tekið út úr
nefnd og til umræðu áður en
hitt sé afgreitt úr nefnd.
Björn Valur Gíslason telur
sem sagt að það breyti engu um
rekstur útgerðarinnar í landinu
hvernig stjórnkerfi fiskveið-
anna er, afkoma fyrirtækjanna
sé algerlega óháð því. Hann
heldur því fram að það sé ein-
göngu heildaraflamarkið sem
skiptir máli í þessu sambandi,
en allir sem skilning hafa á
sjávarútvegi, fiskveiðistjórn-
arkerfi og rekstri útgerðarfyr-
irtækja vita að fleira ræður af-
komu greinarinnar og
einstakra fyrirtækja en heild-
araflinn.
Væri heildaraflinn það eina
sem hefði áhrif væri vitaskuld
óþarfi að hafa miklar áhyggjur
af stjórnkerfi fiskveiða, en þar
sem Björn Valur hefur alger-
lega rangt fyrir sér hafa Íslend-
ingar og margar aðrar þjóðir
haft fyrir því að setja upp skyn-
samlegt stjórnkerfi í fisk-
veiðum.
Stjórnkerfið hér á landi hef-
ur því miður verið teygt dálítið
og togað og er því ekki eins
hagkvæmt og það gæti verið. Á
hinn bóginn er það enn býsna
gott og grundvallarþátturinn í
því um úthlutun framselj-
anlegra aflaheimilda er lyk-
ilatriði í því að hægt sé að reka
útgerð á jafn hagkvæman hátt
og raun ber vitni hér á landi.
Verði stjórnarflokkunum að
ósk sinni um að teygja kerfið
enn frekar en orðið er og svo
mjög að grundvallarforsendur
þess slitni, þá hefur það aug-
ljóslega áhrif á rekstur fyr-
irtækjanna í greininni. Þegar
einn helsti talsmaður ríkis-
stjórnarinnar og ákafamaður í
málinu skilur þetta
ekki er ekki von á
góðu.
Og það er ekki
heldur von á góðu
þegar sami maður
heldur því fram að
tekið hafi verið
mikið tillit til þeirra
athugasemda sem
fram hafa komið, en þær eru
ófáar og afar neikvæðar.
Þegar litið er til þessara at-
hugasemda og svo þess sem
stjórnarflokkarnir reyna nú að
keyra í gegnum þingið, er engin
leið að halda því fram að tillit
hafi verið tekið til gagnrýn-
innar. Þvert á móti er anað
áfram sömu braut eins og kem-
ur til að mynda fram í ummæl-
um þess sérfræðings sem
stjórnarflokkarnir hafa sjálfir
einna helst kallað til sem álits-
gjafa. Daði Már Kristófersson,
dósent við Háskóla Íslands, er
einn þeirra sem gagnrýndu
fyrri útgáfu frumvarpanna
harðlega og gaf það álit að hluti
útgerðarfyrirtækjanna myndi
ekki geta staðið undir veiði-
gjöldunum og að frumvörpin
myndu hafa slæm áhrif á sjáv-
arbyggðir. Í samtali við Morg-
unblaðið í gær sagði Daði Már
að gagnrýnin stæði óhögguð
þrátt fyrir breytingartillög-
urnar.
Ríkisstjórnin ætlaði að leika
þann leik að leggja fyrst fram
tvö frumvörp sem myndu kalla
á mikla gagnrýni og valda ótta
um framtíð sjávarútvegsins.
Það tókst. Síðan var ætlunin að
gera smávægilegar útlitsbreyt-
ingar og reyna að koma því inn
hjá fólki að sú útgáfa væri miklu
betri en sú fyrri. Það mistókst.
Þó að skammur tími sé liðinn
frá því að breytingarnar voru
birtar og reynt sé að slá ryki í
augu fólks af sömu mönnum og
kepptust ítrekað við að hengja
Icesave-klyfjarnar á þjóðina, er
ljóst að hinn ógeðfelldi leikur
ríkisstjórnarinnar misheppn-
aðist. Fólk sér í gegnum spun-
ann og vonandi sjá þingmenn
stjórnarflokkanna að sér og
hætta við þessa nýjustu árás á
undirstöðuatvinnuveg þjóð-
arinnar.
Enn einn sjó-
mannadagurinn
verður nú haldinn
í skugga árása
ríkisstjórnarinnar
á sjávarútveginn}
Ekki von á góðu
Vinstrivaktinvakti athygli á
því nýlega að sjálf-
ur „stækkunar-
stjórinn hafi orðið
sér til minnkunar“
með framgöngu sinni í heim-
sókn til litla landsins í biðröð-
inni. Vinstrivaktin segir að
„kommissararnir í Brussel
tugti Íslendinga ýmist til með
blíðmælum eða hótunum. Þeir
tileinka sér hið fornkveðna:
fagurt skal mæla en flátt
hyggja.“
Réttilega var
bent á að stækk-
unarstjórinn hafði
endaskipti á stað-
reyndum varðandi
auðlindir og mak-
ríl. En stækkunarstjórinn sagði
Ísland heldur ekki afsala sér
neinu þótt lokaorðið í sjávar-
útvegi færðist þaðan til Bruss-
el! – Ísland mun eiga sæti í
salnum þar sem þau mál verða
rædd, sagði stækkunarstjórinn.
Voru sigurlaun í landhelgis-
stríðum aftasta sætið í salnum?
Stækkunarstjórinn
fór frjálslega með
í ferð sinni}
Sætið í salnum
Í
vikunni kynntu UNICEF á Íslandi nýja
skýrslu Barnahjálpar Sameinuðu
þjóðanna sem boðaði þau fagnaðartíð-
indi að hvergi í heiminum byggju færri
börn við fátækt en á Íslandi. Landið var
efst á lista, eða neðst, eftir því hvernig á það er
litið, bæði hvað varðar skort barna á efnislegum
gæðum og hlutfallslega fátækt, en aðeins 0,9%
íslenskra barna reyndust árið 2009 búa við skort
og 4,7% við hlutfallslega fátækt.
Þetta er vissulega frábær árangur, sem við
megum vera stolt af, en tölfræðin segir bara
hálfa söguna. Á bak við þessa lágu prósentu-
tölu, 0,9, eru 685 börn. 685 börn hvers fjöl-
skyldur höfðu ekki ráð á tveimur eða fleiri at-
riðum af fyrirfram skilgreindum lista yfir
fjórtán atriði, sem þykja hefðbundin og nauð-
synleg barni í efnahagslega þróuðu hagkerfi.
0,9% á blaði virðist, og er, afar lágt hlutfall en þegar
maður hugsar til þess að 685 börn á Íslandi fái ekki þrjár
máltíðir á dag, hafi ekki rými eða næði til að læra heima,
eigi ekki kost á því að stunda tómstundir eða fái aldrei
nýja (ónotaða) flík, dregur úr gleðinni. Þá skilur maður
betur af hverju UNICEF á Íslandi hvetur til þess að sér-
staklega verði fylgst með fátækt barna hérlendis og hlut-
læg markmið sett í því samhengi.
Það er huggun harmi gegn að ekkert íslenskt barn
skorti fleiri en þrjú atriði af fyrrnefndum lista en í Rúm-
eníu, sem kom áberandi verst út úr könnuninni, skorti
46,8% barna fimm eða fleiri atriði af listanum, í Þýska-
landi 2,8% og Bretlandi 1,3%. Á bak við þess-
ar tölur eru fjöldamörg börn. Bergsteinn
Jónsson, verkefnastjóri hjá UNICEF á Ís-
landi, bendir þó á að eitt af því sem þurfi að
skoða varðandi skortmælinguna, sé hvort fýsi-
legra væri að vega atriðin. Það væri t.d. hugs-
anlega eðlilegra að það að fá þrjár máltíðir á
dag, og eina sem innihéldi kjöt eða fisk, hefði
meira vægi en internettenging. Þetta sé eitt af
því mörgu sem þurfi að ræða í sambandi við mæl-
ingar á fátækt barna.
Hann bendir einnig á að eftirlit með þess-
um málum sé ekki síst mikilvægt á þeim
viðsjárverðu tímum sem við lifum núna. Í
skýrslunni kemur fram að raunar hafi hlut-
fallsleg fátækt barna aukist á Íslandi síðan
upplýsingunum í skýrslunni var safnað sam-
an og hún sé nú yfir 5%. Í skýrslunni er líka
fjallað um áhrif heimskreppunnar á fjárhagslega stöðu
fjölskyldna og barna út um allan heim og leiddar að því
líkur að ástandið muni fara versnandi, nú þegar loftið sé
farið úr þeim öryggispúðum sem tóku mesta höggið af
fólki fyrir rúmum þremur árum.
Þar er einnig nefnd sú staðreynd að í aðhalds-
aðgerðum hefur bæði dregið úr grunnþjónustu við fjöl-
skyldur og þeim fjölgað sem þurfa á henni að halda.
Þetta þekkjum við hér heima, ekki síst hvað varðar heil-
brigðisþjónustuna, en þarna þarf líka að hafa börnin í
huga. Heilbrigðisþjónustan er einn þeirra öryggispúða
sem alls ekki má klikka. holmfridur@mbl.is
Hólmfríður
Gísladóttir
Pistill
Íslendingar á réttri braut
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
BAKSVIÐ
Hólmfríður Gísladóttir
holmfridur@mbl.is
Sex manna þverpólitískurmeirihluti umhverfis- ogsamgöngunefndar lagði frambókun við afgreiðslu sam-
gönguáætlunar á fimmtudag, þar sem
farið var fram á að frumvarpi um
Vaðlaheiðargöng yrði vísað til nefnd-
arinnar og framkvæmdin sett inn í
samgönguáætlun. Segir meirihlutinn
ótvírætt að um ríkisframkvæmd sé að
ræða og ekki sé hægt að samþykkja
göngin „án samhengis við almenna for-
gangsröðun jarðganga í landinu enda
væri þá verið að brjóta gegn sann-
gjörnum vinnureglum“. Þá kemur
einnig fram að forgangsraða ætti
Dýrafjarðargöngum og Norðfjarð-
argöngum framar en Vaðlaheiðar-
göngum.
Bókunin hefur stuðning þingmanna
úr öllum flokkum en undir hana rita
Guðfríður Lilja Grétarsdóttir, Ólína
Þorvarðardóttir, Mörður Árnason, Atli
Gíslason, Ásmundur Einar Daðason og
Birgir Ármannsson. Þá kemur fram að
Þór Saari, áheyrnarfulltrúi Hreyfing-
arinnar, hafi verið samþykkur bók-
uninni.
Voru númer 13 í röðinni
„Málið er að mínu mati búið að vera
í tómu klúðri í mjög langan tíma og
ástæðan er fyrst og fremst sú að það
er lagt upp með það á svo skökkum
forsendum. Þetta er kallað einka-
framkvæmd, þótt ríkið komi að sem
fjármögnunaraðili og eignaraðili; sé
allt í kringum borðið, og það er notað
sem röksemd fyrir því að taka þetta út
fyrir samgönguáætlun og út fyrir alla
röð,“ segir Birgir Ármannsson, þing-
maður Sjálfstæðisflokks, og segir sér-
fræðinga sammála um að forsendur
framkvæmdarinnar, s.s. umferðarspár
og lánamöguleikar, byggist á veikum
grunni.
Ólína Þorvarðardóttir, þingmaður
Samfylkingar, segir að æskilegt hefði
verið að afgreiða samgönguáætlun
endanlega með Vaðlaheiðargöng inni í
myndinni en ekki hafi þótt réttlæt-
anlegt að bíða með afgreiðslu hennar
þar sem margt annað liggi undir. Hún
segir ómögulegt að segja fyrir um
hvort farið verði að kröfum meirihluta
nefndarinnar en hún líti svo á að verði
af því jafngildi það því að fram-
kvæmdin fari inn í samgönguáætlun.
Ólína ítrekar að með því væri þó ekki
verið að slá göngin út af borðinu.
„Ef Vaðlaheiðargöng koma til um-
fjöllunar í samgöngunefnd þá er ekki
þar með sagt að verið sé að blása göng-
in af. Þá er einfaldlega verið að raða
þeim í samhengi við tvær brýnustu
jarðgangaframkvæmdirnar, Norð-
fjarðargöng og Dýrafjarðargöng, og
jafnvel þótt þau yrðu númer þrjú í röð-
inni erum við að tala um kannski
þriggja eða fimm ára töf,“ segir Ólína.
Hún bendir á að göngunum hafi upp-
haflega verið raðað í 13. sæti á sam-
gönguáætlun.
Frumvarpið verði samþykkt
Frumvarp um Vaðlaheiðargöng var
á dagskrá þingsins í gær en þeir þing-
menn sem rætt var við voru sammála
um að það myndi þurfa að bíða, jafnvel
fram yfir helgi, þar sem viðbúið væri
að umræður um veiðigjöld myndu
dragast á langinn. Róbert Marshall,
þingmaður Samfylkingar, sem lagði
fram bókun minnihluta nefndarinnar
ásamt Þuríði Backman og Árna John-
sen, sagðist ekki eiga von á öðru en það
yrði samþykkt og að framkvæmdin
yrði áfram utan samgönguáætlunnar.
Hann sagði það fyrirkomulag rétt-
lætanlegt í ljósi þess að hægt yrði að
fjármagna göngin að öllu leyti með
veggjöldum. Þá kemur fram í bókun
minnihlutans að að göngunum verði
hagræðing, þau verði atvinnuskapandi
og auki umferðaröryggi og áreiðan-
leika samgangna milli Húsavíkur og
Akureyrar.
Vilja Vaðlaheiðargöng
á samgönguáætlun
Morgunblaðið/Skapti Hallgríms
Göng? Menn eru sammála um að Vaðlaheiðargöng eru umdeild.
Guðfríður Lilja Grétarsdóttir,
formaður umhverfis- og sam-
göngunefndar, segir það fagn-
aðarefni að samgönguáætlun
skuli hafa verið afgreidd.
„Við erum náttúrlega mjög
ánægð með að vera að leggja til
flýtingu ýmissa brýnna fram-
kvæmda, sem tengjast m.a.
fjárfestingaráætlun ríkisstjórn-
arinnar. Við erum að leggja til
stóraukið framlag til svokall-
aðra tengivega um allt land og
leggja til flýtingu Norðfjarð-
arganga og Dýrafjarðarganga
og Dynjandisheiði og flýta mjög
framkvæmdum við nýja brú á
Ölfusá ásamt ýmsu fleiru,“ seg-
ir Guðfríður.
Mörg mikilvæg verkefni bíði
þó enn og þess vegna vilji
nefndin leggja áherslu á að
Vaðlaheiðargöng verði skoðuð í
samhengi við aðrar fram-
kvæmdir en Norðfjarðargöng og
Dýrafjarðargöng séu til að
mynda mun brýnni af ýmsum
ástæðum.
Flýta ýmsum
framkvæmdum
SAMGÖNGUR