Morgunblaðið - 26.07.2012, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. JÚLÍ 2012
Skúli Hansen
skulih@mbl.is
Hæstiréttur hafnaði í gær tveimur
kröfum um ógildingu forsetakosn-
inganna en auk þess vísaði dómstóll-
inn einni ógildingarkröfu frá Hæsta-
rétti. Í fyrsta lagi barst Hæstarétti
bréf Ragnars Aðalsteinssonar
hæstaréttarlögmanns þar sem hann
bar fram kæru fyrir hönd Ásdísar
Jennu Ástráðsdóttur, Rúnars Björns
Herrera Þorkelssonar og Guðmund-
ar Magnússonar varðandi lögmæti
forsetakjörs.
Allir 12 dómarar Hæstaréttar
komu að ákvörðun í málinu, sem ger-
ist ekki oft, en hafa ber í huga að ekki
var um dómsmál að ræða.
Með kæru sinni kröfðust þre-
menningarnir að kjör forseta Íslands
í nýliðnum forsetakosningum yrði
ógilt en tilefni kærunnar mun eink-
um hafa verið það að kjósendum, sem
ekki var fært að kjósa með eigin
hendi í kosningunum, hafi ekki verið
heimilað að velja sjálfir sinn eigin að-
stoðarmann heldur hafi þeim verið
gert að fá aðstoð eins af kjörstjórn-
armönnum í viðkomandi kjördeild til
að rita á kjörseðil. Þá hafi þeim kjós-
endum sem ekki hafi viljað una þessu
verið meinað að neyta atkvæðisrétt-
ar síns.
Ótvíræður galli
Í ákvörðun Hæstaréttar er m.a.
fjallað um hvernig Freyja Haralds-
dóttir, nefndarmaður í stjórnlagar-
áði, fékk að kjósa. Um það segir orð-
rétt í ákvörðuninni: „Jafnframt
liggur fyrir að í einu öðru tilviki fékk
kjósandi, sem ekki var einfær um að
greiða atkvæði, aðstoð frá manni,
sem fylgdi kjósandanum á kjörstað
en átti ekki sæti í kjörstjórn. Teljast
þetta ótvíræðir gallar á forsetakjör-
inu. Í 3. mgr. 120. gr. laga nr. 24/
2000, sbr. einnig 94. gr. laga nr. 5/
1998 um kosningar til sveitarstjórna,
kemur fram sú meginregla í íslensk-
um rétti að almennar kosningar
skulu því aðeins lýstar ógildar að
slíkir gallar séu á þeim að ætla megi
að þeir hafi haft áhrif á kosninga-
úrslit.“
Þá tekur Hæstiréttur fram að frá
ofangreindri meginreglu sé gerð
undantekning ef frambjóðandi,
umboðsmaður hans eða meðmælend-
ur hafa vísvitandi átt sök á veruleg-
um misfellum. Þá undantekningu er
að finna í 3. mgr. 120. gr. laga um
kosningar til Alþingis, en rétturinn
telur að eðli máls samkvæmt hljóti
sömu reglur að eiga við þegar úr-
skurðað er um gildi forsetakjörs og
alþingiskosninga enda sé í báðum til-
fellum um að ræða almennar kosn-
ingar á landinu öllu.
Þá segir loks orðrétt í framhaldi af
því: „Samkvæmt því verður ekki litið
svo á að fyrrgreindir gallar á forseta-
kjörinu 30. júní 2012 eigi að leiða til
ógildingar þess, enda voru þeir með
öllu óviðkomandi þeim frambjóð-
anda, sem flest atkvæði hlaut, um-
boðsmönnum hans og meðmælend-
um og höfðu augljóslega engin áhrif á
úrslit kjörsins.“
Kröfðust „leiðréttingar“
Fjórir stuðningsmenn Ástþórs
Magnússonar, þau Haukur Haralds-
son, Helena Hauksdóttir, Kristinn
Jónsson og Ingvar Örn Arnarsson,
kærðu undirbúning kosninganna og
hvernig staðið var að honum af hálfu
yfirkjörstjórna og innanríkisráðu-
neytisins. Þá kröfðust þau þess að
forsetakosningarnar yrðu annað-
hvort leiðréttar eða ógiltar.
Tilefni kærunnar mun hafa verið
það að innanríkisráðuneytið tilkynnti
Ástþóri, þann 1. júní síðastliðinn, að
framboð hans uppfyllti ekki skilyrði
4. gr. laga um framboð og kjör for-
seta Íslands og yrði af þeim sökum
ekki metið gilt. Niðurstaða Hæsta-
réttar var sú að ekki væri heimild í
lögum til að beina til réttarins erindi
af því tagi sem að framan er lýst og
var kærunni því vísað frá Hæstarétti.
Loks hafnaði Hæstiréttur kæru að
hálfu Ástþórs Magnússonar þar sem
þess var krafist að rétturinn lýsti
kosningarnar ógiltar vegna þriggja
atriða sem tengjast því að Ástþór
hugðist bjóða sig fram en honum var,
líkt og áður kom fram, tilkynnt af
innanríkisráðuneytinu að framboð
hans yrði ekki metið gilt.
Hafnaði kærum vegna kosninga
 Hæstiréttur hafnaði tveimur ógildingarkærum vegna forsetakosninganna og vísaði einni frá
 Ótvíræður galli hafði ekki áhrif á úrslit kosninganna og leiddi því ekki til ógildingar þeirra
Morgunblaðið/Kristinn
Allt tilbúið Ólafur Ragnar Grímsson verður settur í embætti forseta Íslands
að nýju í þingsal Alþingis miðvikudaginn 1. ágúst næstkomandi.
„Þetta eru mikil vonbrigði,“
sagði Guðmundur Magnússon,
formaður Öryrkjabandalags Ís-
lands, við mbl.is í gær eftir að
ljóst var að Hæstiréttur hafði
hafnað kæru hans og tveggja
annarra, þar sem þess var
krafist að kjör forseta Íslands
yrði ógilt.
Að sögn Guðmundar finnst
honum gamaldags hugmynda-
fræði og forræðishyggja yfir
fötluðu fólki skína í gegn í
ákvörðun réttarins. Kæra þre-
menninganna snerist um þá
ákvörðun kjörstjórna að fatl-
aðir fengu ekki að njóta hjálp-
ar aðstoðarmanns að eigin vali
við að merkja kjörseðil heldur
þurftu þeir að fá aðstoð eins
af kjörstjórnarmönnum við-
komandi kjördeildar.
„Mér og lögmanni sem ég
hef borið þetta undir finnst
þetta ansi hraðsoðin niður-
staða hjá Hæstarétti,“ segir
meðal annars í fréttatilkynn-
ingu sem Ástþór Magnússon
sendi frá sér í gær en kæru
hans vegna kosninganna hefur
verið hafnað.
Ákvörðunin
vonbrigði
VIÐBRÖGÐ VIÐ NIÐUR-
STÖÐU HÆSTARÉTTAR
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Steingrímur J. Sigfússon, formaður
VG, er þingmaður flokksins í Norð-
austurkjördæmi. Hann ólst upp á
Gunnarsstöðum í Þistilfirði, skammt
frá Finnafirði þar sem áformað er að
reisa stóra umskipunarhöfn – og
jafnvel olíu-
hreinsunarstöð –
og þekkir því vel
til staðhátta.
Steingrímur
hvetur til stilling-
ar í málinu.
„Menn eru
nokkuð stórhuga
og það er allt í
lagi með það.
Menn mega hafa
stórbrotin fram-
tíðaráform. Það er réttur hvers og
eins. Rætt hefur verið um möguleika
Gunnólfsvíkur og hefur þá fyrst og
fremst verið horft á mögulega þjón-
ustu við olíuleit og hugsanlega náma-
vinnslu og þjónustu við Austur-
Grænland. Þannig fóru þessar hug-
myndir af stað. Síðan hafa blandast í
þetta enn þá stórbrotnari hugmynd-
ir um gríðarlega umskipunarhöfn.
Ég er ekki fær um að leggja mat á
hvort þetta sé raunhæft en tel að
menn ættu að halda sig á jörðinni.“
Góðar líkur á uppbyggingu
Steingrímur telur líklegt að það
verði af einhvers konar uppbyggingu
hafnarmannvirkja á Austurlandi.
„Hér er um að ræða enn þá risa-
vaxnari framkvæmdir með miklu
meiri umbyltingu á þessum slóðum
sem ég ímynda mér að geti verið
blendnar tilfinningar gagnvart. Það
er auðvitað líklegt að aukin þjónusta
við rannsóknir og leit norðan við
okkur, hvort sem það er á okkar eig-
in mögulegum olíuvinnslusvæðum
eða þjónusta sem tengist Grænlandi,
eigi eftir að finna sér stað á Íslandi.
Það er auðvitað margt sem bendir til
þess að það sé í kortunum en ná-
kvæmlega hvar og hvernig það verð-
ur er ótímabært að gefa sér. Ég skil
mjög vel forsvarsmenn sveitarfélag-
anna á þessu svæði sem hafa lagt í
það vinnu, tíma og peninga að kort-
leggja möguleika síns svæðis. Það er
eðlilegt að það sé gert.“
Bíði með að gefa grænt ljós
– Hvernig samræmast áform um
olíuhreinsunarstöð í Finnafirði um-
hverfisstefnu VG og stjórnvalda?
„Það er stórt dæmi sem menn
myndu vilja skoða vel áður en þeir
færu að gefa grænt ljós á slíka hluti.
Slík áform eru auðvitað komin lang-
an veg frá hafnaraðstöðu og þjón-
ustu við rannsóknarskip og svo
framvegis. Þá eru þetta orðnir allt
aðrir hlutir. Fyrri áformum um olíu-
hreinsunarstöðvar á Íslandi var ekki
alltof vel tekið enda getur þar verið
um mjög mengandi og umfangs-
mikla starfsemi að ræða. Auðvitað
fer það eftir því hvernig að því er
staðið og einhvers staðar verður slík
starfsemi sjálfsagt að vera. En ég vil
nú hafa alla mína fyrirvara á slíku.
Þannig að ég er ekki tilbúinn að
skrifa upp á slíkt fyrirfram. Ég held
að íbúarnir á viðkomandi svæðum
þurfi nú að skoða þau mál og fá tæki-
færi til þess að segja hvað þeir vilja
sjálfir fyrir hönd sinna byggða.
Ég get mér þess til að það geti
orðið um það býsna skiptar skoðanir
allt saman. Loks verður að segja eins
og er að þessi risa-olíuhreinsunar-
áform samrýmast illa umhverfis-
stefnu okkar Vinstri grænna og
áherslu á sjálfbæra og fjölbreytta at-
vinnuuppbyggingu svo það sé nú
sagt alveg skýrt,“ segir Steingrímur.
Olíuhreinsun gegn stefnu VG
 Formaður Vinstri grænna hvetur sveitarstjórnir á Norðausturlandi til að vera á jörðinni í olíumálum
 Telur heimamenn munu hafa blendnar tilfinningar til hugmynda um olíuhreinsunarstöð í Finnafirði
Ljósmynd/Harald Pettersen
Statoil Olíuhöfn í Melkøya í Noregi. Hugmyndir eru um að reisa olíuhöfn á Reyðarfirði í tengslum við olíuleit á Drekasvæðinu.
Steingrímur
J. Sigfússon
Þorsteinn Steinsson, sveitarstjóri á Vopnafirði, segir
Ögmundi Jónassyni innanríkisráðherra velkomið að
láta rannsaka hvort tengsl séu á milli áforma um um-
skipunarhöfn í Finnafirði og Grímsstaðamálsins, í ljósi
þess að Halldór Jóhannsson, umboðsmaður Huang
Nubo, er skipulagsráðgjafi Langanesbyggðar.
Engin tengsl milli málanna tveggja
Orðrétt segir Þorsteinn:
„Ég hef ekkert við það að athuga því tengslin þarna
á milli eru nákvæmlega ekki nein. Einu tengslin þarna
á milli eru að Halldór Jóhannsson hefur verið tals-
maður Huang Nubo. Hann hefur til margra ára unnið
að skipulagsmálum, bæði í Langanesbyggð og á Vopna-
firði. Það má rannsaka það í bak og fyrir,“ segir Þor-
steinn sem bregst einnig við þeim ummælum Ögmund-
ar að sveitarfélögin á Norðausturlandi geti ekki ein
tekið ákvörðun um að byggja um-
skipunarhöfn sem keppi við Súez-
skurðinn á næstu áratugum.
„Mín viðbrögð eru þau að hvorki
ég né Ögmundur ráði neinu í því.
Það sem ræður þeirri samkeppni er
það hvort siglingaleiðin frá Kyrra-
hafi um Norðuríshafið til Atlantshafs
opnist. Ef hún opnast mun hún sjálf-
krafa keppa við Súez-skurðinn um
flutninga. Við erum eingöngu að
velta fyrir okkur hvað við getum
gert fyrir Ísland í ljósi þeirra möguleika sem það myndi
skapa að þessi siglingaleið væri að opnast. Ef hún opn-
ast keppir hún við Súez-skurðinn. Hvorki ég né Ög-
mundur stjórnar því. Hér ræður náttúran för. Leiðin er
mörgum dögum styttri en um Súez-skurðinn.“
Innanríkisráðherra svarað
Þorsteinn
Steinsson