Helgafell - 01.03.1942, Blaðsíða 24

10
HELGAPELL
og Þorgils, nefndir ,,Döllusynir“, og er þó faðemis þeirra getið rétt á undan.
Svo sem vænta mátti kveSur jafnframt rammt aS því, aS hirSskáldin séu ná-
komin mönnum, sem auSkenndir eru meS móSurnafni. Sighvatur ÞórSar-
son, ÞórSur Sigvaldaskáld og Óttar svarti eru allir taldir í hóp nánustu ætt-
ingja Hrafns GuSrúnarsonar. Afi Herdísar, móSur Steins, var Einar skála-
glam, frændi Æsusona og Þórhöllusona. ÞórSur Ingunnarson var afi Stúfs
hins blinda, en faSir ÞórSar var Glúmur Geirason. Vigfús Víga-Glúmsson
er systursonur Þorgríms Hlífarsonar og frændi skáldsins Eyjólfs ValgerSar-
sonar. Skúli Þorsteinsson er dóttursonur Gunnars Hlífarsonar, en Þorleifur
jarlaskáld, Tindur Hallkelsson, Gunnlaugur ormstunga, Hofgarða-Refur,
Þórður Kolbeinsson og Arnór sonur hans, áttu allir til ætta að telja, sem
viðhöfðu hinn undarlega nafnasið, þótt ekki verði nú bent á náfrændur
þeirra, sem móðurnafn báru. Hef ég nú getið 19 hirðskálda, en á 25 hirð-
skáldum þekkjum við nokkur ætternisskil umfram foreldranöfnin.
Nærri mun láta, að konurnar séu 34, sem hafa hlotið þann heiðurssess í
sögu Islands fyrir og um miðbik 11. aldar, að börn beri þeirra nöfn sem föður-
nöfn væru. Eru þá með taldar mæður landnámsmanna þrjár að tölu. Flest-
ar þessara kvenna bjuggu í helztu skáldahéruðum Vestur- og Norðurlands,
en á öllu Austurlandi tvær til fjórar. Dæmin, sem ef til vill má þaðan telja,
eru: Járngerður, Fjörleif, Mardöll og Droplaug. Annar sonur Droplaugar á
Arneiðarstöðum er eitt af þeim fáu skáldum, sem kunnugt er um frá Austur-
landi. Samkvæmt Brandkrossaþætti á Mardöll að hafa verið amma Drop-
laugar, en varla er mark takandi á þeirri heimild. Um Járngerði er það eitt
kunnugt, að hún var móðir Ófeigs í Skörðum, sem talinn er afi skáldsins
Ófeigs Skíðasonar. Var Ófeigur Járngerðarson ættaður frá Gnúpufelli í
Eyjafirði og af hinu merka skáldakyni Helga magra og Þórunnar hyrnu,
dóttur Ketils flatnefs, hersis. Nokkur óvissa ríkir því um það, hvort Járn-
gerði beri að telja til kvenna austan lands. Aftur á móti er fullvíst, að Fjörleif
var reykdælsk að uppruna, dóttir Eyvindar landnámsmanns, sonar Þorsteins
höfða, hersis á Hörðalandi. Maður Fjörleifar, Þórir leðurháls, var að lang-
feðgatali kominn frá Birni bunu, en frá hersunum Birni bunu, Arinbirni í
Fjörðum, Olfi óarga og Katli raum eiga helztu fornskáldaættir Islands að
vera runnar. Sonardóttir Fjörleifar var Guðrún, kona Hrólfs í Gnúpufelli.
Sonur þeirra hefur hirðskáldið Eilífur Guðrúnarson verið.
Það mun sízt ofmælt, að fimmti hver maður frá fornskáldatímum, sem
móðurnafn ber, hafi hlotið sess á skáldabekk. Sá hópur skipar þar næstum
tíunda hvert sæti. Þessi staðreynd gerir það öldungis óþarft að rekja frekar
skyldleika hinna 34 kvenna við fornskáldin. 1 heiðni hljóta náin tengsl að
hafa verið milli iðkunar skáldmenntar og siðar þess að kenna börn við
mæður sínar. Þetta mikilvæga atriði dregur langan slóða. Nú má auðsætt
verða, að forníslenzka skáldmennt ber ekki fyrst og fremst að skoða sem