Helgafell - 01.07.1943, Blaðsíða 56

T7URÐU sjaldan verður oss hugsað til þess
1 með þeirri þakklætiskennd sem vert er
að vera bornir til arfs að öllum þeim auði and-
ríkis og þekkingar, sem liðnar kynslóðir hafa
falið bókmenntum sínum til varðveizlu. Vér
erum orðnir því svo vanir að umgangast prent-
að mál með léttúð, að oss finnst framar ekkert
merkilegt við það að geta farið inn í næstu
bókabúð og goldið andvirði hálfrar stundar
vinnu fyrir árangurinn af ævilöngu starfi, um-
hugsun og lífsreynslu þeirra manna, sem
öðrum fremur hafa gerzt „þjóðhöfðingjar í
ríki andans“ og spámenn framtíðarinnar. Því
síður er þess að vænta, að vér föllum í stafi
af undrun og lotningu gagnvart jafn sjálf-
sögðu fyrirbrigði daglegs lífs sem því, að fá
„Morgunblaðið með morgunkaffinu". Og þó
er það svo, að jafnvel Lögbirtingablaðið og
Tíminn eru í öllum veikleika sínum ávöxtur
af einum stærsta og glæsilegasta sigri mann-
kynsins í hinni þrotlausu baráttu við erfða-
fjendur þess, fáfræði og hjátrú.
En þó að oss sjáist hversdagslcga yfir það,
að prentlistin er orðin ein af þeim „daglegu
undrum“ lífsins, sem vér erum hætt að furða
oss á, finnum vér flest engu að síður, að sam-
SAMBÚÐIN "í8 "
VIÐ BÆKURNAR m|°S P"”n“'.'8'
ur og veigamikill patt-
ur í kunningskap vorum og tilverunnar. Ég
skal fúslega játa, að eitt af því, sem veldur
mér nokkurs harms, þegar ég hugsa til brott-
farar minnar úr þessari jarðnesku veröld, eru
allmargar bækur, sem mig langar til að kynn-
ast, en þykist vita, að mér endist ekki tími
eða ástundun til að lesa, og hef ég þó haft
nöfn margra þeirra í huga árum saman. Jafn
fúslega játa ég það, að stundum hefur það
komið fyrir, er ég hef svipazt um í bóka-
búðum, að undarleg tilfinning tómleika og
jafnvel andúðar hefur gripið mig, og mér
hefur orðið líkt innan brjósts frammi fyrir
öllum þessum kynstrum af bókum eins og
skáldinu gagnvart mannþrönginni á götunni,
er það spyr:
Æ, til hvers ern allir þessir menn?
Venjulega hef ég þó verið fljótur að taka
bækurnar í sátt á nýjan leik, enda er það einn
höfuðkostur bóka, að þær trana sér ekki fram
og leita ekki á mann að fyrra bragði. Hins-
vegar bíða þær manns með stakri þolinmæði
og fyrir þann eiginleika eru þær öðrum frem-
ur vinir, sem í raun reynast.
• • •
Fyrir nokkru átti ég tal við greindan mann
og sæmilega menntaðan, sem tók sér mjög
nærri, hversu fátt góðra bóka væri gefið hér
út hin síðari árin, þrátt fyrir allt „bókaflóðið",
sem hann nefndi svo. Slíkar kvartanir heyr-
ast iðulega, einkum af munni þeirra manna,
sem ekki lesa bækur sjálfir, enda leynir það
sér ekki, að þeir menn, sem hafa mestar
áhyggjur af „ofvextinum" í bókagerð þjóðar-
innar, cru að jafnaði síður dómbærir á bók-
menningu þjóðarinnar en fjármuni þá, sem
þeir telja að fari í súginn við bókakaup al-
mennings. Einstaka maður kann þó að hafa
áhyggjur í sömu átt af öðrum og meira „ide-
ellum“ ástæðum. Þegar Ellen Key á sínum
tíma kvaðst óska þess, að öllum bókabúðum