Helgafell - 01.07.1943, Blaðsíða 77

BÓKMENNTIR
333
vetrarvertíð á Suðurnesjum, en 30 sumur á ýms-
um stöðum norðan lands og austan, og hlekktist
honum aldrei á á sjó. Þessir þættir eru mjög
fróðlegir um sjómennsku og háttu manna á Suð-
urnesjum, frá því að Agúst man eftir sér og fram
til þess, að hann ritar endurminningar sínar
árið 1941. Hann ritar hreint og kjarngott alþýðu-
mál. Frásögn hans er yfirlætislaus og skemmti-
leg og virðist í heild vera áreiðanleg, þótt óná-
kvæmni og gleymska í smáatriðum komi fyrir.
Er auðfundið, að Ágúst hefur verið mesti greind-
armaður, þótt hann hafi sjálfsagt haft stopular
stundir til bókalesturs og ekki unnizt tími til
ritstarfa fyrr en í ellinni. Munu margir lesa end-
urminningar gamla mannsins sér til fróðleiks
og ánægju. S. ]. A.
Aths. ritstj.
Mér finnst við eiga, að láta þess getið í sam-
bandi við þessa síðustu umsögn dr. Símonar, að
fyrir nokkru hafa Helgafelli borizt tvö bréf frá
merkum mönnum af Suðurnesjum, þar sem bent
er á nokkrar veilur í frásögn Ágústs frá Hala-
koti. Ein af þessum missögnum er þess eðlis,
að ekki er rétt að láta hana liggja í þagnargildi.
Á bls. 74, þar sem getið er Arinbjarnar Ólafs-
sonar í Tjarnarlzoti, segir m. a.: ,,Ekki átti hann
mörg bðm, svo að ég vissi. — Olafur sonur
hans dó ókvæntur í æsku, en dóttir hans, Mar-
grét að nafni, býr f Keflavík. Er kominn frá
henni merkur ættleggur þar og gáfufólk." —
Börn Arinbjarnar voru fimm, einn sonur og
fjórar dætur. Einkasonur hans, Ólafur, sá sem
Á. G. fullyrðir, að látizt hafi „ókvæntur í
æsku“, andaðist 44 ára að aldri, 1913. Hann
var alkunnur maður um allt Suðvesturland og
víðar á sinni tíð, enda var hann umsvifamikill
verzlunarstjóri í Borgarnesi um alllangt skeið og
síðar í Vestmannaeyjum. Hann var kvæntur
Sigríbi Eyþórsdóttur (föðursystur Ásgeirs Ás-
geirssonar bankastjóra), og eignuðust þau 6
börn. Meðal þeirra eru Kriatinn Ólafsson cand.
jur., fyrrum bæjarstjóri í Neskaupstað, nú bók-
sali í Vestmannaeyjum, og Jóhann Gunnar Ól-
afsson, nýskipaður bæjarfógeti á fsafirði, les-
endum Helgafells að góðu kunnur fyrir snjalj-
ar og fróðlegar greinar um menn og menntir.
Má segja, að fyrr geti kveðið að rangfærslum
og ritslysni en tilraun sé gerð til að svipta þjóð-
kunna samtíðarmenn faðerni og ómerkja þann-
ig tilveru þeirra frá upphafi.
Sumir sagnaþáttanna hafa áður verið fluttir í
útvarpi, en allir hafa þeir komið út áður í þjóð-
sagnasafninu Ömmu á árinu, sem leið. — Jón
Eyþórsson hefur ritað formála að þessari sér-
prentun þeirra og rómar þar óspart stálminni
höfundarins. Kveðst hann hafa verið hvatamað-
ur að samningu þáttanna, og er svo að sjá sem
hann hafi gert einhverjar breytingar á hdr. höf-
undar eftir dauða hans (1941), samkvæmt þeim
ummælum í formálanum, að þættirnir „komi hér
fyrir sjónir lesandans í þeim búningi að mestu
leytil), sem ég fékk þá í hendur". Ekki skal
þó fuljyrt, að umrædd missögn sé frá Jóni Ey-
þórssyni runnin, þótt ólíklegt megi þykja, að
svo vönduðum manni og átthagafróðum sem
Ágústi frá Halakoti hafi orðið hún á. — A. m.
k. verður útgefandi kversins, Jón Eyþórsson,
ekki leystur undan ábyrgð á þessu voveiflega
ranghermi. M. A.
Roosevelt-hj ónin
Emil Ludwig: ROOSEVELT. Geir
Jónasson magister þýddi. Utg. Árni
Bjarnason, Ak. 1943. 228 bls. Verð:
kr. 40,00 og 60,00.
Varla orkar það tvímælis, að Roosevelt Banda-
ríkjaforseti sé einhver merkasti stjórnmálamaður,
sem uppi hefur verið í Vesturheimi. Sem stend-
ur er hann líklega áhrifamesti stjórnmálamaður
í víðri veröld, og mun sennijega ráða meiru en
nokkur annar um skipun milliríkjamálefna að
styrjöldinni lokinni. Eðlilega hefur margt verið
ritað um slikan mann, en eitt merkasta ritið,
sem enn hefur birzt um hann, er ævisaga hans
eftir hinn heimskunna þýzka rithöfund Emil
Ludwig. Bók þessi, „Roosevelt", er nýkomin
út í lipurri íslenzkri þýðingu eftir Geir Jónas-
son magister. Höfundur bókarinnar, Emil Lud-
wig, hefur einkum lagt stund á að rita ævisögur
merkra manna og fyrir löngu getið sér heims-
frægð fyrir slík rit. Meðal annars hefur hann
ritað ævisögur Napóleons mikla og Vilhjálms II.
Þýzkalandskeisara.
Aðstaða höfundarins til þess að skrifa ævi-
sögu Roosevelts er auðvitað öll önnur en til
þess að rita sögu Napóleons mikla eða annarra
merkra manna, sem horfnir eru af vettvangi
stjornmálanna. Þannig hefur hann ekki haft að-
gang að skjölum um embættisfærslu og stjórn-
málaathafnir forsetans, því að slík skjöl eru að
jafnaði ekki birt, fyrr en eftir dauða viðkomandi
stjórnmálamanna, en geymd í leyndarskjaja-
I) Leturbr. hér.