Helgafell - 01.07.1943, Side 29

JÓN HREGGVIÐSSON
295
fastan til að afhendast, en hitt þætti sér líklegra, að hann tæki Jón í gæzlu
á heimili sitt. Var Jón síðan að heimili sínu þangað til hann fór erlendis
sennilega árið 1712, því mál hans átti að dæmast í hæstarétti 1713, en af
því varð raunar ekki. En meðan Jón var erlendis var hann á vegum Árna
Magnússonar, og gaf Árni honum mat.
Dráttur sá, er varð á því, að lokið væri máli Jóns Hreggviðssonar, stafaði
af því, að Jón Eyjólfsson varalögmaður dró ár frá ári að láta af hendi dóms-
gerðir í málinu. Árni skrifaði honum og Páli Beyer landfógeta hvert bréfið
eftir annað um þetta, og hafði í hótunum við þá, að hann mundi kæra
þá á hærri stöðum, ef hann fengi ekki dómsgerðir í málinu. En ekkert stoðaði.
Loks sneri hann sér til konungs. Með konungsbréfi 10. júní 1713 var lagt
lyrir Gyldenlöve stiftamtmann að útvega dómsgerðir í máli Jóns Hreggviðs-
sonar, og voru tilnefndar þær réttargerðir, sem senda átti. Meðal þeirra
var dómur Sigurðar Björnssonar lögmanns og 12 manna í máli Jóns, upp-
kveðinn 9. maí 1684 að Kjalardal. Síðan fekk Jón gjafsóknarleyfi fyrir
hæstarétti og var það dagsett 2. marz 1714.
í hæstarétti var loks kveðinn upp dómur í máli Jóns 25. júlí 1715, og
voru þá 31 ár frá því, að hann hafði verið dæmdur til dauða. Var Jón nú
algerlega sýknaður af því að hafa drepið Sigurð Snorrason böðul. Ári síðar
fór Jón heim til sín, og kemur hann ekki síðan við sögu.
Árni Magnússon varð hinn glaðasti yfir þeim lyktum, sem urðu á máli
Jóns, enda hafði hann mikið á sig lagt til þess að bjarga Jóni. Gekk honum
ekki fjárvon til eða frami. En hann var sérstaklega réttsýnn maður, og ef-
laust hefur meðaumkun átt ríkan þátt í því, að hann tók að sér mál Jóns.
Árni kemst svo að orði í bréfi til Odds Sigurðssonar lögmanns 24. júlí 1708:
,,Hvar fyrir nauðsynlegt og kristilegt væri að hjálpa honum vanvitrum
einstæðing hér til, svo hann (ef saklaus er) ekki komist í ólukku“ . . .
Þegar Jón Hreggviðsson sigldi heim til íslands sumarið 1716, varð Árna
Magnússyni þessi staka á munni:
Líta munu upp í ár
íslands búar kærir,
að Hreggviðs niður hærugrár
höfuð til landsins færir.
Páll Vídalín lögmaður, sem þá var staddur í Kaupmannahöfn hjá Árna,
kom að og kvað:
Hann fer seinna hrætetrið hann Kolur,
höfuðið fylgist enn nú jafnt sem bolur.
Um illt var hann lengi yfirburða þolur,
til íslands færa karlinn hægar golur.
Hafa þeir báðir verið mjög ánægðir með niðurstöðu hæstaréttardómsins,
og er ekki laust við að í þeim hlakki. Voru þetta eins konar sárabætur fyrir