Helgafell - 01.10.1953, Síða 20

18
HELGAFELL
meiri ok minni
mögu Heimdallar —
Einar skálaglamm hefur kvæði sitt Velleklu:
Hugstóran biðk heyra
— heyr jarl Kvasis dreyra —
foldar vörð á fyrða
fjarðleggjar brim dreggjar.
Og Sighvatr skáld Þórðarson ávarpar hirð konungs í Austurfararvísum:
Hugstóra biðk heyra
hressfærs jöfurs, þessar
— þolðak vás — hvé vísur,
verðung, of för gerðak.
Eitt illa valið orð, ein setning, er rýfur hrynjanda straumsins, getur
svift oss hinni miklu draumsýn andans, samlífinu með skáldinu, og varpað
oss niður á flatneskju liversdagsleikans.
Af þessu má vera ljóst, að á mestu ríður, er vér kynnumst skáldverk-
uin ljóða og laga, að vér í upphafi skynjum skapferli höfundar, geðbrigði
hans og geðblæ og gerum oss ljóst, hvert halda skuli og hvert sé viðfangs-
efni skáldsins. Þetta kemur bert fram í hrynjanda málsins og raddblæ.
Skáldið' er í uppnámi. Hann hefur stillt hörpuna, hann kveður sér hljóðs,
hann hefur mál sitt og rennur nú skeiðið á enda og verður að lúta þeim
reglum, er hin eilífu lögmál listanna hafa sett honum.
Óhugsandi er, að Einar skálaglamm, svo að vikið sé enn að erindi því
úr Velleklu, er áður var minnzt á, hefði talið sér sæma að flytja Hákoni
jarli vísu, er þannig var lmgsuð:
Eisar vágr fyr (vísa
verk) Rögnis mér (hagna),
þýtr Óðröris alda
(aldr) hafs við fles galdra.
Það leikur enginn vafi á því, að' þeir, er hlýddu kvæðum íslenzkra
fornskálda, hafa skilið efni þeirra að mestu eða öllu. Ivenningar voru mönn-
um tamar og skáldin léku sér að því að mynda nýjar kenningar og auka
margbreytileik þeirra, enda var þetta nauðsyn hverju skáldi, er vildi vera
frumlegur og troða ekki í fótspor fyrirrennara sinna. Miklu réð, hversu
kvæði var flutt, ef skáld átti að fá góða áheyrn. Rödd manns er breyti-
leg og hljómblærinn ýmist heitur eða kaldur, bjartur eða dimmur, lyriskur
eða dramatískur. Virðist því auðsætt, að bezturn árangri við frásögn eða