Helgafell - 01.10.1953, Síða 28

26
HELGAFELL
Hagsæld manna er mikils verð og gott árferði. En „hjartans ís“ getur
gripið þjóðir, þótt hafísinn sé fjarri ströndunum. Vér höfum ekki látið
harð'æri buga oss, en sú óáran væri hættulegust, ef vér kæmumst áfrarn
með það, að uppskera án þess að sá, eyða án þess að afla, græða án þess
að gróðursetja, skapa „menningu“ án þess að mannast.
Það er vel, séu auraráð manna rýmri en áður, en alltaf eiga menn að
spyrja sjálfa sig, hverjir verð'leikar þeirra eru, að þeim líður betur en feðr-
um þeirra, hverjar rætur og hjartataugar láta þjóðarmeiðinn rísa, að hann
falli ekki, þegar er út af ber og á móti blæs. Eigi þjóðin að verða langlíf í
landi sínu, verður hún að treysta rætur sínar í jarðvegi þess og í manndómi
sjálfra sín. Vinnubrögðum fleygir fram og verktækni, en gleymum aldrei,
að verksvið vort er Island, mold þess og mið og auðsuppsprettur þess aðrar,
og að arði þessa einungir fáum vér búið. En innan víðra saíarkynna og
hárra, sem ísland er, hefur reynslan, sigrarnir og ósigrarnir skapað auðinn
mesta, sem er andi vor, íslenzk þjóðarsál. Vér fáum og ekki flutt lífsbaráttu
vora yfir á annan vettvang, þótt ófriðaröldur heimshafanna skoli hér á
land skyndifeng.
Englendingar kalla þá hjálp, er þeir nú fá erlendis frá, „easy money“
(auðfengna peninga), en henni er ætlað að auka framleiðslugetu þjóðar-
innar. Mörgum Bretum er „hjálp“ þessi næsta ógeðfelld og segja, að „easy
rnoney may too easily go“ („fljótur fengur fljótt forgengur“ mætti máske
segja).
Vér þekkjum vora eigin reynslu frá síðustu styrjöld. Stríðsgróðinn fjar-
lægði oss því lífi, er útheimtist til þess að vera Islendingur. Tengslin við
sjálft landið og íslenzka lifnaðarhætti rofnuðu. Slíkt má ekki ske á nýjan
leik. I landvörn vorri verða sjálfar landvættirnar að koma til liðs við oss:
Og það er sem holtin sjálf hleypi í mann þrótt,
þar hreystiraun einhver var drýgð-------“
„Það lilýtur að vera gaman að vera ungur í svona ónumdu landi“,
segja útlendingar stundum, er þeir koma hingað til lands.
Það er vel, hve viðleitni margra byggðarlaga á landi hér beinist að
því að bæta kjör æskulýð'sins til menntnnar. Verður ekki annað sagt en
að aðstaða hans fari stöðugt batnandi, er litið er til hinna vöndnðu skóla-
bygginga, sem víða eru, íþróttavalla og félagsheimila. En skólarnir verða
að leitast við af fremsta megni að vanda vöru sína, hugsunarhátt nemend-
anna, en láta ekki allt snúast um sem fallegastan stimpil, prófin. íþrótt-
irnar mega ekki fara út í eftirlæti og tildur við fáeina útvalda á kostnað
almennrar líkamsræktar og hollra lifnað'arhátta. Samfara byggingu hinna
ágætu félagsheimila verður að fara frarn öflugt og nýtt starf til eflingar
heilbrigðu skemmtanalífi æskulýðsins ,og verða þau að standa á grunni
íslcnzkrar þjóðmenningar. Þar verð'a þær athafnir að skipa öndvegi, er
bjart er um og hressa og örva til heilbrigðra átaka. Þar verður að vera