Helgafell - 01.10.1953, Side 44

42
HELGAFELL
gleymist ekki fremur en aðrir leikir æskuáranna — nema kveðskapurinn,
sem vafalaust hefur prýtt öll þessi blöð. Hann er gleymdur! Og þó var hann
eí til vill á sínum tíma kóróna alls, hitt aðeins nmgerð, tómar umbúðir!
Vitanlega þarf piltur, sem óðum nálgast fermingu, að gegna ýmsum
störfum: Ivindaragi haust og vor, heyverkum á sumri og endalausu snatti
fram og aftur þar á ofan, sem jafnan er hlutskipti unglinga í sveit. Vet-
urinn hefur orðið drýgstur við bóklesturinn, en annars fylltu bækurnar
upp í eyður við dagleg störf og stundum vel það'. Margur hefur dregið bók
úr barmi sér á leið milli bæja, eða við fjárgeymslu, þegar næði gafst, og
jafnvel líka stundum, þó ekki stæði sem bezt á, þegar freistingin gerðist
of þrálát og aðsækin.
Enn man ég þig varða
á vindblásna melnum,
þú bókhlaðan mín
fyrir bæ neðan.
Hjá þér var stolin
mörg' stund til að lesa
*
er himinvídd kveikti
sín hauststjörnu ljós.
Stephan hefur verið námsmaður með afbrigðum, minnið geysilega mik-
ið og trútt, en að því skapi líka athugull og rýninn á þau fræði, sem hann
las og kynntist, en það var honum því nauðsynlegra, er hann varð' að vera
sinn eiginn kennari. Mörgum hættir til þess við þvílíkar að'stæður að gerast
sérvitringur, taka fasta tryggð við einhverja kreddn eða skoðun og láta
ekki akast úr þeim hlassastæðum þaðan í frá. Steplian var alla sína ævi að
nema, nema af bókum, af lífinu og mönnunum. Og hann safnaði ekki dauðum
fróðleik, heldur þekkingu, vizku. Þó verður honum snemma ljóst, að öll
þekking og vizka mannanna nær skammt og hvergi til hlítar, á líkast til
eftir að snúast í villu og þoka fyrir nýrri þekkingu, nýrri vizku. En meðan
vit og reynsla ná ekki lengra, er þetta samt æðsta takmark mannsins:
Að verða um frelsi og sannleik ávallt sýnni
og safna árum góðvitrari og yngri.
Þetta verður á efri árum hans inntak þess mannlífs, sem vert er að
lifa. Vafalaust er löng leið frá smalavörðunni fyrir neðan Víðimýrarsel, þar
sein 10—12 ára snáði rýnir í fornsögu, eða jafnvel einhvern „landsuppfræð-
ing“ Magnúsar Stephensens, upp í þann háskóla mannvits og lífsspeki, sem
á sér þvílík einkunnarorð. „Vörðuna hlóð liann sjálfur“, segir Stephan ein-
hvers staðar. Og skólinn mikli var hans eigið verk, grundvallaður á ævi-
raun hans sjálfs.
Á öld skólaþrælkunar gerast mörg tíðindi átakanleg, en aldrei myndi
það þó spyrjast, að nokkur unglingur ætti við hugraun að búa vegna þess