Morgunblaðið - 04.08.2012, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. ÁGÚST 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Því verðurekki hald-ið fram að
Ísland undir for-
ystu núverandi
ríkisstjórnar eigi
heimsmet í at-
vinnuleysi. Íslenska rík-
isstjórnin á ekki einu sinni
Evrópumetið í þeirri grein,
en reynir að bæta sig með
því að sækjast eftir aðild að
atvinnuleysisbandalaginu
sem stundum er kallað evru-
svæði.
Á því svæði mælist at-
vinnuleysi nú meira en 11%
og er jafnvel enn hærra en
innan Evrópusambandsins í
heild, þar sem „aðeins“ rúm
10% eru atvinnulaus.
Þegar horft er á jaðar-
ríkin, og yrði ríkisstjórninni
að ósk sinni yrði Ísland yst í
jaðrinum, þá er ástandið
enn napurra. Spánn leiðir
atvinnuleysisbandalagið
með 25% atvinnuleysi en á í
harðri toppbaráttu við ann-
að jaðarríki, Grikkland. Svo
kemur Portúgal með rúm
15% og nágrannar okkar,
jaðarríkið Írland, fast á
hæla þess.
Þessi ríki hafa fengið að
bergja á draumadrykk ís-
lensku ríkisstjórnarinnar,
töfralyfinu evrunni, sem
hefur tryggt þeim forystu í
keppninni um mesta at-
vinnuleysið.
Að vísu er það svo með
þessa keppni að flestir vilja
heyja hana með sama hug-
arfari og kínverskir bad-
mintonleikendur hafa orðið
uppvísir að í sinni íþrótt.
Sigur er ekki beinlínis það
sem keppendur einblína á.
Sumir þeirra sem kynnst
hafa töfraformúlunni af eig-
in raun geta þó ekki annað
en tekið þátt og spilað til
sigurs og þess vegna furða
sig æ fleiri á að nokkur vilji
taka þátt í leiknum, allra
síst ríki eins og Ísland, sem
er vel í sveit sett að öllu
leyti – nema að vísu með nú-
verandi stjórnvöld.
En stjórnvöld eru ólm að
hella sér í slaginn um mesta
atvinnuleysið og telja sig
hafa fundið formúlu til að
taka þátt án þess að keppa
til sigurs. Vegna fjölmennis
gæti aðferðin orðið Kínverj-
um tafsöm þó að þeir leiti að
vísu víða hófanna um land-
svæði sem gæti verið vís-
bending um svipaðar hug-
myndir. En formúla
íslenskra stjórnvalda er
eins og menn
þekkja að flæma
sem flesta lands-
menn utan þann-
ig að mælt at-
vinnuleysi
minnki. Aðrar
aðferðir til að koma atvinnu-
lausum af atvinnuleysisskrá
eru einnig notaðar og með
þessum aðferðum er talið að
íslensk stjórnvöld gætu
jafnvel tryggt að Ísland
næði ekki toppi listans á at-
vinnuleysissvæðinu þó að
ekkert sé tryggt í því efni.
Íslensk stjórnvöld halda
því fram að það sé helber
misskilningur að efnahags-
og atvinnuástand sé ekki að
batna stórum hér á landi
fyrir þrotlausa vinnu for-
ystumannanna tveggja og
kannast ekkert við að fólks-
flótti eða feluleikir með at-
vinnulausa eigi hlut að máli.
Aðrir eru annarrar skoð-
unar og nægir að nefna
Gylfa Arnbjörnsson, forseta
ASÍ, sem segir um þetta
efni: „Á meðan fólk sér sig
ennþá knúið til að leita að
vinnu erlendis er það vís-
bending um vandamál. At-
vinnuleysi er fremur að
minnka vegna þess að fólk
er að hætta á vinnumarkaði
eða flytjast utan heldur en
að það séu að verða til fleiri
störf.“
Gylfi verður seint sakaður
um að vilja ekki að Ísland
taki þátt í atvinnuleys-
issvæðinu, en hann er, ólíkt
íslenskum stjórnvöldum,
reiðubúinn til að viðurkenna
þá staðreynd að fólksflótt-
inn frá Íslandi er vísbending
um vandamál en ekki til
marks um styrka stjórn
efnahagsmála. Ólíkt forystu
ríkisstjórnarinnar telur
hann að vandinn felist í því
að hér á landi vanti störf.
Um þetta eru væntanlega
allir sammála, nema að vísu
forystumenn ríkisstjórn-
arinnar. Þeim hentar nú, og
fram að kosningum, að
halda því fram að fólksflótti
og feluleikur með atvinnu-
leysisskráningar sé nýsköp-
un í atvinnulífinu og fjölgun
starfa. Sá söngur verður
sunginn næstu 265 daga, en
þá verður kosið og eftir það
er ekki óhugsandi að for-
ystumenn núverandi ríkis-
stjórnar fjalli á eðlilegum
forsendum um efnahags- og
atvinnuástand hér á landi.
Þó skal ekkert fullyrt í þeim
efnum.
Ríkisstjórnin reynir
að fá þátttökurétt á
Evrópuleikum um
atvinnuleysi}
Óvenjulegt keppikefli
Ó
lafur Ragnar Grímsson minnti
Íslendinga á að frá hruni hefði ís-
lenska þjóðin fengið að segja skoð-
un sína í fimm þjóðaratkvæða-
greiðslum og taldi hann þar þing-,
sveitarstjórnar- og forsetakosningar auk Ice-
save-kosninganna tvennra. Aðrar þjóðir Evr-
ópu hafa ekki fengið sama tækifæri til áhrifa á
sitt samfélag samkvæmt forseta Íslands. Þetta
er eflaust rétt enda man ég ekki til þess að aðr-
ar þjóði í Evrópu hafi gengið jafnoft til kosninga
á sama tímabili. Forsetinn á sjálfur mikinn heið-
ur skilinn fyrir að hafa fært íslenskum kjós-
endum val um það hvort skuldum einkafyr-
irtækis yrði bætt ofan á aðrar skuldir sem
skattgreiðendum er gert að greiða. Niðurstöð-
una þarf ekki að fjölyrða um því að sjálfsögðu
stóðu Íslendingar í lappirnar og höfnuðu með
yfirgnæfandi meirihluta hugmyndinni að skuldir einkafyr-
irtækja væru settar á herðar skattgreiðenda.
Aðdragandi og niðurstaða Icesave-kosninganna var
merkileg og vottur um þann karakter sem býr í Íslend-
ingum. Ólafur þurfti ekki að minna nokkurn mann á það,
allra síst forsætisráðherrann sem sat heldur súr á svip
undir ræðu forsetans. Merkilegust af öllu var þó kosningin
sem Ólafur nefndi ekki og komst ekki á lista hans yfir lýð-
ræðislegar kosningar frá hruni, kosningin sem Hæstirétt-
ur ógilti.
Kosningin til stjórnlagaþings, sem Hæstiréttur sá
ástæðu til að úrskurða ógilda, uppfyllir því augljóslega
ekki þær kröfur sem lýðræðislegar kosningar
þurfa að uppfylla. Mikið var deilt um úrskurð
Hæstaréttar en niðurstaðan er samt sú að jafn-
vel minnstu formsatriði þurfa að vera rétt og
hafin yfir allan vafa. Eins og forystumenn
Sjálfstæðisflokksins bentu réttilega á eftir úr-
skurðinn verður ríkjandi valdhafi á hverjum
tíma að sjá til þess að lýðræðislegar kosningar
séu hafnar yfir allan vafa. Í ljósi þess er ótrú-
legt að enn skuli sama fólk vera við völd og
klúðraði jafnsjálfsögðum hlut og að halda kosn-
ingar rétt. Ríkisstjórn Jóhönnu getur ekki falið
sig bak við það að aðfinnslur Hæstaréttar hafi
verið smávægilegar. Það staðfesti hrópandi
þögn forsetans um stjórnlagakosninguna í inn-
setningarræðu hans á miðvikudaginn.
Af öllu því klúðri og áföllum sem verkstjór-
inn í stjórnarráðinu hefur orðið valdur að er
fátt alvarlegra en að klúðra því að halda lýðræðislegar
kosningar. Hún má hafa aðra skoðun en þjóðin í Icesave
og á aðild að ESB, hún má afneita fólksflóttanum og hún
má reyna að telja fólki trú um að aukin aflaverðmæti og
álútflutningur sé allt henni sjálfri að þakka en að klúðra
kosningu er annað og alvarlegra mál.
Lýðræðisleg skipan gerir þá kröfu að staðinn sé vörður
um minnstu smáatriði í leikreglum lýðræðis. Afstöðu fólks
til manna og málefna á ekki að rugla saman við kröfuna
um lýðræðislegar kosningar. Ógilding kosninga til stjórn-
lagaþings ætti að vera leiðarvísir fyrir allar kosningar og
Jóhanna á að taka pokann sinn og fara. vilhjalmur@mbl.is
Ógild kosning og kröfur lýðræðis
Pistill
Vilhjálmur A.
Kjartansson
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Hólmfríður Gísladóttir
holmfridur@mbl.is
Þ
eim fjölgar nú stöðugt ís-
lensku bókatitlunum
sem hægt er að fá í raf-
bókaformi en að minnsta
kosti fimm íslenskar vef-
síður hafa íslenskar rafbækur til
sölu. Þeir sem þekkja til segja mikla
sóknarmöguleika liggja í rafbók-
unum en innreið þeirra og innleiðing
er þó ákveðnum vandkvæðum háð.
Forlagid.is er ein þeirra heimasíðna
þar sem nálgast má íslenskar raf-
bækur, bæði frá Forlaginu og öðrum
útgefendum. Fyrsta rafbókin var
sett á vefinn í desember í fyrra og í
kjölfarið var jólabókunum bætt við
en nú er að finna um 40 íslenska titla
í vefversluninni.
„Við settum okkur það mark-
mið að byrja að selja og þjónusta
viðskiptavini fyrir jól,“ segir Erla
Björg Gunnarsdóttir, kynning-
arstýra Forlagsins, en hún segir eft-
irspurn hafa ráðið tímasetningunni.
„Það var bara komin krafa um þetta.
Fólk var farið að kaupa meira af les-
tækjum. Það er komið með iPad og
síma og vill bara nota græjurnar sín-
ar,“ segir hún. Forlagið hafi viljað
mæta þessum óskum.
Engin aldurstakmörk
Erla segir móttökurnar hafa
verið góðar, bætt hafi verið við úr-
valið jafnt og þétt og einnig unnið að
því að setja eldri bækur inn. Þá hafi
Forlagið verið meðvitað um að reyna
að hafa fjölbreytni í rafútgáfunni og
m.a. sett inn barnabækur fyrir sum-
arið. Hún segir rafbókakaupendur
spanna breiðara aldursbil en marg-
an gruni. „Það er fólk á öllum aldri
að kaupa rafbækur, ekki bara unga
fólkið eins og margir kannski halda,“
segir Erla. Við símann sitji þol-
inmóður þjónustufulltrúi, reiðubú-
inn að hjálpa þeim sem eru að kaupa
rafbók í fyrsta sinn en fólk hafi líka
einfaldlega komið með tölvurnar sín-
ar í verslunina og fengið aðstoð.
Það eru þó ekki allir lestölvu-
eigendur sem geta keypt rafbók á
forlagid.is, því þær eru ekki sam-
rýmanlegar hinum vinsælu Kindle-
tölvum bókavefrisans Amazon. Erla
segir Forlagið, að vel ígrunduðu
máli, hafa ákveðið að gefa út bæk-
urnar á svokölluðu ePub-formi en
því miður sé ekki hægt að lesa slíkar
skrár með Kindle-lestölvunni.
Önnur vefsíða sem selur ís-
lenskar rafbækur, og þjónustar þá
sem vilja gefa slíkar bækur út, er
emma.is, en annar stofnenda fyr-
irtækisins, Óskar Þór Þráinsson,
segir þá hafa viljað fara aðra leið
varðandi skráarformið. „Við
ákváðum frá upphafi að allar bækur
hjá okkur yrðu fyrir öll lestæki,“
segir hann og segir takmarkað gagn
af því að hafa skrár læstar, þar sem
alltaf verði til leiðir til að komast
framhjá slíku. „Það sem fólk vill, er
að fá bók, fá hana strax og á hag-
stæðu verði,“ segir hann. Að upp-
fylla þær kröfur sé besta afrit-
unarvörnin.
Tækifæri fyrir rithöfunda
Íslenskir titlar Emmu verða
orðnir hundrað talsins eftir viku eða
tvær en fyrirtækið hefur m.a. gefið
út á rafbókarforminu áður óútkomn-
ar bækur og bækur sem hafa verið
ófáanlegar um einhvern tíma. Þá
hefur það sérhæft sig í að gefa út
rafbækur fyrir sjálfstæða rithöf-
unda. „Við bjóðum það að ef þú átt
handrit og gerir það tilbúið eftir
ákveðinni handbók sem við erum
með, þá gerum við þetta frítt, gegn
því að sú útgáfa verði bara til sölu
hjá okkur,“ segir Óskar. Hann segist
þess viss að sjálfstæð útgáfa af
þessu tagi muni færast í vöxt og
jafnframt, að eftirspurn og sala á
rafbókum eigi eftir að aukast, eftir
því sem titlum í boði fjölgar.
Íslenskur rafbóka-
markaður í sókn
Morgunblaðið/Ómar
Rafbækur Eymundsson selur rafbækur á vefsíðu sinni en þær má ennig fá á
skinna.is og lestu.is. Stór meirihluti íslenskra rafbóka er skáldsögur.
Kristján B. Jónasson, formaður
Félags íslenskra bókaútgefenda,
segir rafbókaútgáfu hérlendis
glíma við þann vanda að fjöldi
neytenda hafi keypt lestæki eins
og Kindle frá Amazon, sem séu
sérstaklega útbúin til að nýta
eina söluleið. Hann segir útgef-
endur enn að átta sig á hvernig
þeir rúmist á alþjóðamarkaði
með risum.
„Ég bendi á að Evrópusam-
bandið er mjög á móti því að
söluaðilar geti læst sölu bóka
inn í sín snið og sín tæki,“ segir
Kristján en sambandið vilji jafn-
vel grípa til lagasetningar til að
tryggja að hægt sé að lesa allar
rafbækur í öllum lestölvum.
Hann segir það hafa verið
kappsmál útgefenda að virð-
isaukaskattur á rafbókum yrði
lækkaður og að almennilega yrði
staðið að dreifingu bókanna og
þær vistaðar í vöruhúsi eins og
því sem snara.is starfrækir. Þá
segir hann að stjórnvöld ættu að
líta á það sem hluta af málstefn-
unni að bjóða upp á rafrænt efni.
Allar bækur á
öllum tölvum
RAFBÆKUR