Helgafell - 01.11.1954, Page 57

LISTIR
55
dreift kröftum hans um of hin síðari
árin.
Þó þjóðskáldið okkar, Grímur
Thomsen, hafi lagt Skúla mörg óvæg
orð í munn um seinagang samferða-
manna sinna, og telji jafnvel að hann
hafi ógnað þeim, sem rúmlatastir voru,
með hita helvítisglóða, munu fleiri
þeirrar skoðunar að honum hefði ekki
orðið jafnmikið ágengt fyrir íslenzka
verzlunarstétt, ef liann hefði ekki lát-
ið sér í léttu rúrni liggja, að „hör-
undið tæki af lófum“, er hann stýrði
lekri skútu skjólstæðinga sinna und-
an sjóum. En þessi saga verður ekki
endurtekin eða betur sögð en Grímur
gerði. Minnismerkið um Skúla fógeta
er að mörgu leyti misheppnað, því
miður, og skjótlega munu heyrast
raddir í þá átt að þreytandi sé að
hafa þennan herðabreiða járnkarl
stöðugt fyrir augum.
Um Vatnsbera Ásmundar er það að
segja, að hann ber það með sér að
höfundurinn hefur raunveruega lifað
með þessu merkilega fólki, skynjað
með eigin vitund þennan merkilega
þátt þjóðlífsins, ekki aðeins horft á
vatnsberana lyfta hinum þungu klök-
ugu ílátum og séð þá þeysa með þau
upp hálar brekkur og steinóttar göt-
ur, heldur fundið og vegið þetta sér-
stæða átak í þjóðfélaginu, og reist því
óbrotlegt minnismerki, sem mun verða
dáð því meira sem fólk nýtur þess
lengur.
R. J.
Úlfaþytur að engu tilefni
Allsnarpur úlfaþytur hefur orðið
hér út af því að Listasafn ríkisins var
lánað fyrir samsýningu nokkurra
kunnra listmálara, og er flest, sem
sagt hefur verið opinberlega í gagn-
rýnisátt út af þeirri ráðstöfun, næsta
óviðfelldið. Aðsókn að listasafninu
er oftast sáralítil á þessum tíma árs
og því sannarlega gleðilegt. menning-
artákn að svo mikið skuli vera um
sýningar nýrra mynda að þörf reynist
að vera íyrir tvo stóra sýningarsali.
Þeim, sem ráða salarkvnnum þjóð-
minjasafnsins, er vitanlega miklll
vandi á höndum, þar sem óhugsandi
er að lána hana öllum sem þess kunna
að óska. En þegar um er að' ræða
sýningu á nýjum verkum eftir Asgrím
Jónsson, einn mesta velgerðarmann
þjóðarinnar, hlýtur hverjum heiðar-
legum manni að vera það svo sjálf-
sagður hlutur að ekki orki tvímælis
um svör við þeim tilmælum. Að leyfa
sér að telja slíkt eftir, um svipað leyti
og þessi mikli listamaður og braut-
ryðjandi er að afhenda. þjóðinni að
gjöf mikinn hluta síns fagra og mikla
lífsstarfs, er í raun réttri ósæmilegt
og því fremur full ástæða til þess að
óttast að þetta geti orðið i síðasta
sinn sem liann sýnir ný stórverk.
Ekki spillir það fyrir þessari sýn-
ingu, að við hlið Ásgríms á sýning-
unni er annar af meisturum í íslenzkri
list, Jón Stefánsson, og mörgum mun
finnast að hinn ötuli og úrræðagóði
leiðtogi myndlistarmanna um langt
skeið, Jón Þorleifsson, ætti annað
fremur skilið af þjóðinni og lista-
mönnum en smáskítlegt nöldur í sinn
garð. Hitt, að sýningin sé þýðingar-
minni fyrir það að sumar myndirnar
hverfa að henni lokinni til ýmissa ein-
staklinga hér, er næstum því skopleg
viðbára. Þegar leitað hefur verið til
einstaklinga, eigenda málverka í bæn-
uin, um lán á myndum á opinberar
sýningar hér eða erlendis, hafa flestir
þeirra sýnt aðdáanlega lipurð og vel-
vild, svm að segja án undantekningar,