Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.09.2012, Blaðsíða 44

44 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. 09. 2012
Þ
að hefur á ýmsu gengið þegar horft er til
„virðingar Alþingis“ og risið stundum verið
lágt, þótt það hafi ekki áður sópað botninn
jafnlengi og núna. Þá er verið að vísa í mæl-
ingar fyrirtækja sem sérhæfa sig í slíkum.
Engin ástæða er til að gera lítið úr mæling-
unni eða mikilvægi hennar. En á hinn bóginn
er ekki skýrt hvað í virðingarmælingu felst. En sennilegt er að
traustið sé stór hluti „virðingarinnar“ og þegar það er lítið fer
ekki mikið fyrir virðingunni. Hver kannast ekki við að hafa séð og
kynnst fólki á lífsleið sinni, sem er virðuleikinn uppmálaður,
puntar sem slíkt upp á samtíð sína og samkvæmi hennar, fer vel á
mynd við öll tækifæri, hvort sem það er fagnaðarríkt samsæti eða
vel lukkuð jarðarför með óaðfinnanlegri erfidrykkju. En vera má
að virðuleikinn standi næstum einn, ef að er gáð og ekki fyrir
neitt annað en sig sjálfan. Að því leyti er virðuleikinn líkastur
„óefnislegri eign“ sem safnaðist upp á útrásarárum, vottaður af
endurskoðendum í bak og fyrir, og ýtti mjög undir sjálftraust
fjárfesta og annarra gróðavonarmanna. Hin „óefnislega eign“
gerði í raun enn þá meira gagn en hitt, að hafa nokkra virðulega
menn í vafasömum hópi, sem ekki skal þó heldur vanmetið. Það
var hægt að slá óhemjulegt fé út á hana, þótt hún væri næstum
jafn óáþreifanleg og ævintýraþráin. Enda var óefnislegu eignina
hvergi að sjá þegar lánin féllu í gjalddaga og enginn virtist
nokkru sinni hafa heyrt á hana minnst.
Virðuleiki selur víxil
Bréfritari minnist þess þegar hann á háskólaárum vildi slá sér lán
út á víxil og hafði þegar farið sneyptur úr tveimur bankastofn-
unum. Þó var upphæðin sem barist var fyrir lítið hærri en sæmi-
legt smálán nútímans. Það var því lítill vindur eftir í viðkomandi
þegar hann hélt í þriðju lánastofnunina. Þar fyrir utan rakst hann
af tilviljun á einhvern virðulegasta mann sem hann hafði þá ná-
lægt komið og hafði verið með í kaffiboði ættingja skömmu áður.
Örvæntingin var mikil því virðingarmaðurinn var spurður sí svona
hvort hann vildi ekki fara með á fund bankastjórans! Og eins ólík-
legt og það var nú samþykkti sá það. Víxillinn var snarlega keypt-
ur, þótt virðulegi maðurinn skrifaði sjálfur ekki upp á neitt. Þessi
víxill var svo borgaður niður í áföngum, því sem næst á gjald-
dögum, með ekki allt of mörgum framlengingum. Hefði það ekki
verið gert hefði bankinn þó ekki átt neitt erindi við virðingarmann-
inn enda málið honum óviðkomandi. Nokkrum árum síðar gafst
tækifæri til að þakka hið einstaka góðverk og geta þess í leiðinni
að víxillinn væri úr sögunni. „Þú hefur þekkt bankastjórann vel?“
„Við þekkjumst í sjón, en mágkona hans er með systur minni í
kór.“ En það var ekki kórinn sem gerði útslagið. Það var virðingin.
Hún flutti með sér traust eins og óefnislegu eignirnar, þótt hún
hafi kannski verið jafn innantóm, loftkennd og óefnisleg og þær.
Veikluð virðing Alþingis
En „virðing Alþingis“ snýst á hinn bóginn öðru fremur um traust.
Forsætisráðherrann og fulltrúi stjórnarandstöðunnar, sem
ræddu í vikunni um dvínandi virðingu Alþingis, innanstokks í því
sjálfu, áttuðu sig hvorugar á því. Því er borin von að það tal verði
fallið til þess að efla „virðingu þingsins.“ Forsætisráðherrann
virtist telja að virðingarvandi þingsins fælist helst í því að stjórn-
arandstaðan sýndi málum stjórnarinnar, og þá ekki síst helstu
furðumálum hennar nægilegan stuðning. Og þingmenn (og þá
meinti ráðherrann stjórnarandstöðuna) virtust að hennar mati
hafa of rík tækifæri til að láta skoðanir sínar í ljós. Og það væri
helst af þessum ástæðum, sem virðing þingsins hefði fokið út í
veður og vind.
Þessi afstaða aðaltalsmanns ríkisstjórnarinnar þarf ekki að
koma á óvart og gerir það vísast ekki, þótt hún sýni í senn dóm-
greindarbrest og að brunnið hefur fyrir allar tengingar við það
sem fólkið í landinu er að hugsa. En það kom hins vegar óneit-
anlega á óvart að fulltrúi stjórnarandstöðunnar var ekki síður
rammvilltur og ráfandi um úti á þekju þinghússins. Það kann að
draga úr undruninni að stjórnarandstæðingurinn sem í hlut á er
einn af nokkrum sem hefur gengist hvað mest upp í því að nudda
sig utan í forystu ríkisstjórnarinnar. Þingkonurnar tvær höfðu
bersýnilega fest sig í því að ræðulengd, uppnám og einstök stór-
yrði í þingsal, væri megin ástæðan fyrir þeirri skömm og fyr-
irlitningu sem virðingarmælingarnar gefa til kynna að fólkið hafi
á þinginu sínu. Ekki er það líkleg skýring. Langar ræður í þing-
sal gera varla nokkrum einasta manni í landinu neitt til. Varla
nokkur þeirra er að hlusta á langar þingræður. Ekki gera þing-
menn það sjálfir. Þingsalurinn er galtómur við þær aðstæður.
Enginn maður mun nokkru sinni líta á þessar löngu ræður eftir
að síðasta prófarkalestri þeirra er lokið. Og ef landsmenn myndu
fá fregnir af því að langhundarnir hefðu orðið til þess að rík-
isstjórnin hefði fyrir vikið ekki náð að binda í lög eða gilda sam-
„Ég vanmet hann
alveg hiklaust“
*Það eru allt aðrar skýringar áþví að traustið vék fyrir tor-tryggninni og virðingin með. Það
hefur lítið og sennilega ekkert að gera
með þær umbúðir sem ráðherrann og
þingmaðurinn, sem nuddaði sér utan
í hann, einbeittu sér algjörlega að.
Reykjavíkurbréf 21.09.12