Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.09.2012, Blaðsíða 45

þykkt eitthver af sínum vondu málum með endalausum óheyri-
legum kostnaði fyrir almenning, þá myndu þeir vísast telja að
hverri mínútu hefði verið einkar vel varið.
Hinar raunverulegu skýringar
Það eru allt aðrar skýringar á því að traustið vék fyrir tortryggn-
inni og virðingin með. Það hefur lítið og sennilega ekkert að gera
með þær umbúðir sem ráðherrann og þingmaðurinn, sem nudd-
aði sér utan í hann, einbeittu sér algjörlega að. Alþingi er sá stað-
ur sem horft er til þegar heilindi stjórnmálamanna þjóðarinnar
eru metin. Það er ekki í önnur hús að venda með það mat. Það er
þar og hvergi nema þar sem fyrirheitin eiga að fullkomnast. Það
er þar sem orð frambjóðenda eiga að breytast í gerðir þjóðkjör-
inna þingmanna. Og það er einmitt þar sem draumar fólks, sem
uppörvaðir voru þegar það var í mestu uppnámi urðu síðar að
martröð, þegar að í ljós kom að það var ekkert að marka og ekki
orði að treysta. „Skjaldborgina“ sló þetta lið ekki um neitt nema
sína eigin valdastóla. Það var ekki pláss fyrir neitt annað innan
hennar.
Velferðin var sömuleiðis aðeins þeirra sjálfra. Hún var hvorki
innlend né norræn. Þær miklu væntingar sem ýtt var undir
steyttu hver af annarri á skerjum í þingsalnum eða þeim var ekki
einu sinni ýtt þar úr vör. Þess vegna getur þingheimur ekki átt
tilkall til væntumþykju, trausts eða álits, sem eru innihald sannr-
ar virðingar. Og þingið varð því að merkisteini um að ekkert var
að marka það sem heitið var, loforðin voru loftið eitt. Fólkið sem
hafði gripið þau sem sitt haldreipi á hættulegum tímum uppgötv-
aði sér til skelfingar að það hafði gripið í tómt.
Það horfir á í forundrun að ekki er lengur hægt að meðhöndla
dauðveikt fólk í samræmi við þá þekkingu sem er fyrir hendi á
spítulum því tæki og tól eru ónýt eða þeim er ekki lengur treyst-
andi, ekki einu sinni þegar dauðans vá er annars vegar. Og í sömu
andrá sér það að þeytt er þúsund milljónum króna í óskiljanlegt
gæluverkefni fólks sem vill atast út í stjórnarskrána og gera hana
að ómerkilegum óskalista á borð við þær ályktanir þingsins sjálfs
sem minnst er að marka. Halda menn að sú skömm sem almenn-
ingur hefur á slíku minnki við það eitt að hert verði á skömmtun
ræðutíma stjórnarandstöðu á hverjum tíma?
Í tvígang þurfti þjóðin að grípa í taumana og gera ríkisstjórn-
ina afturreka í máli sem hún sjálf fullyrti að væri hið stærsta sem
fengist væri við. Og því var bætt við að gengi vilji þjóðarinnar
fram en ekki ríkisstjórnarinnar „yrði efnahagsöngþveiti í land-
inu“. Engin ríkisstjórn hefur fengið annan eins skell úr hendi eig-
in þjóðar og samt setið sem fastast. Hún hafði reynt að fá þjóðina
til fylgilags með ósannindum og alvarlegustu hótunum sem rík-
isstjórn getur haft uppi. Hún stóð berstrípuð eftir. Og það var ljót
sjón lítil. En samt fór hún ekki. Hún hékk. Og hún hrósaði sjálfri
sér jafnvel fyrir þá ósvinnu. Vettvangur þessa alls var litla snotra
þinghúsið við Austurvöll. Við það var ekki að sakast. En skömmin
sem slík framganga kallar á verður ekki leyst með því að tak-
marka þann tíma sem stjórnarandstaða hefur til að veita rík-
isstjórn aðhald.
Vinstri grænir leituðust við að lýsa sér sjálfum sem hinum
sönnu vinum þjóðarinnar, sem einum mætti treysta til að verjast
vondum öflum og áformum þeirra, hvort sem þau væru innan eða
utan íslenskra landsteina. Vinstri grænir eru í formlegri og ríkari
ábyrgð á loftárásum NATO á Líbíu en þeir „Davíð og Halldór“
voru á árásum Breta og Bandaríkjanna á Írak. Án beins sam-
þykkis „norrænu velferðarstjórnarinnar“ hefði ekki verið hægt
að varpa ógrynni af sprengjum á Líbíu. Þótt þeir „Davíð og Hall-
dór“ hefðu ekki lýst stjórnmálalegum stuðningi við aðförina að
Saddam Hussein og Írak hefði það engu breytt um styrjaldar-
átökin. En ríkisstjórn VG og Samfylkingar hafði í hendi sér að
stöðva sprengjuárásir á almenning í Líbíu. Þingsalurinn er reit-
urinn þar sem þessi ömurlega tvöfeldni afhjúpaðist. Sú sjón er
ekki þeim sem verma þar bekki stjórnarliðsins til framdráttar.
Þvert á móti. Hún er ógeðfelld. Því verður ekki breytt með því að
takmarka svigrúm stjórnarandstöðu enn frekar en þegar er orð-
ið.
Og það var í sjálfum þingsalnum sem fólkið í landinu þurfti að
horfa upp á söguleg svik VG í stærsta málinu sínu, málinu sem
tryggði þeim ekki síst góðan sigur vorið 2009. Lengd ræðutíma
er hjómið eitt hjá þeim ósköpum öllum.
Fordæmi er til
Fyrir ekki svo löngu var upprennandi íslenskur stjórnmálafor-
ingi í framabaráttu við annan innan síns flokks. Honum þótti ekki
mikið til andstæðingsins koma og átti bágt með að leyna því. Svo
fór að jafnvel góðum stuðningsmönnum leist ekki á blikuna. Þeir
sögðu að hinn kappsami frambjóðandi mætti alls ekki gera sig
sekan um að vanmeta andstæðing sinn. Frambjóðandinn reisti
sig og sagði: „Ég vanmet hann alveg hiklaust.“ Kappinn varð
undir í kosningunum. Ef núverandi ríkisstjórn lítur í eigin barm,
horfir til verka sinna og skoðar viðmót þjóðarinnar í ljósi þeirra
ætti henni að verða ljóst að froða og fagurgali sem jafnan um-
breytist í svik eða athafnaleysi dugar henni ekki. Ekki lengur að
minnsta kosti. Henni og liðsmönnum hennar ætti að vera orðið
ljóst að það felst mikil hætta í því að vanmeta getu þjóðarinnar til
að sjá að lokum í gegnum lygavef og spuna. En reynslan af þess-
ari ríkisstjórn kennir að líklegasta svar hennar muni felast í af-
neituninni. Hún mun þybbast við og hrópa út í tómið: „Ég vanmet
þjóðina alveg hiklaust.“ Og fordæmið segir okkur hvað þá muni
gerast.
Morgunblaðið/Eggert
23. 09. 2012 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45