Morgunblaðið - Sunnudagur - 05.05.2013, Page 56

56 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5.5. 2013
Mér þykir vænt um Harry Hole ognú þegar fréttir herma að JoNesbø sé að skrifa síðustu bók
sína um þennan drykkfellda lögreglu-
mann þá er mér ekki alveg rótt. Við sem
höfum fylgst með Harry Hole gegnum
árin vitum að hann er brotinn maður,
þrek hans er svo að segja þrotið, bæði
andlega og líkamlega. Ekki er ólíklegt að
skapari hans, Jo Nesbø, veiti honum nú
náðarhöggið.
Kannski átti Harry Hole aldrei fram-
tíð fyrir sér. Leiðin lá stöðugt niður á við.
Sjálfseyðingarhvötin var of mikil. Ekki
vissi maður glöggt ástæðu þess að Harry
Hole var svo brotinn maður, en þá er
þess að gæta að fyrsta bókin um Harry
Hole hefur ekki verið þýdd á íslensku og
ekki hafði maður rænu á að útvega sér
hana á norsku. Bókin kom hins vegar ný-
lega út á ensku og
nefnist The Bat en
Nesbø hlaut á sínum
tíma Glerlykilinn,
norrænu glæpa-
sagnaverðlaunin,
fyrir þessa frumraun
sína. Bókin var ekki
fyrr komin í Ey-
mundsson á Skóla-
vörðustíg en ég
greip hana um leið
og ég rak upp fagnaðaróp. Nú er ég búin
að lesa hana og skilningur minn á innri
vansæld Harry Hole hefur eflst og samúð
mín aukist, og var hún þó allmikil áður.
„Alkóhólismi er skelfilegur sjúkdómur,“
sagði ég við vinnufélaga minn sem les
bækur Jo Nesbø af næstum því sama
ákafa og ég, þótt mér finnist reyndar
stundum vanta upp á sanna innlifun hans.
Enda varð hann eins og spurningarmerki
við þessi orð mín. „Ég er að tala um
Harry Hole, ég var að lesa fyrstu bókina
um hann,“ sagði ég og bætti við: „Ég vissi
ekki að hann hefði lent í svona skelfileg-
um aðstæðum svona ungur. Ekki skrýtið
að hann hafi aldrei almennilega jafnað
sig.“
Vinnnufélaginn var fljótur að ná sér í
The Bat og höfum við síðustu daga skipst
á athugasemdum um bókina og erfiða
lífsreynslu Harry Hole. Enn finnst mér
þó skorta á að vinnufélaginn sýni nægileg
tilfinningaleg viðbrögð við því sem hann
les. En hann er auðvitað afar jarðbund-
inn karlmaður sem er ekki mikið fyrir að
kippa sér upp við ógæfu sögupersóna.
Hann sér þær sem tilbúning og eyðir ekki
of miklum tíma í að vorkenna þeim. Það
sparar honum angistarstundir.
Orðanna hljóðan
Á HARRY
FRAM-
TÍÐ?
Jo Nesbø. Hvað verður um Harry Hole?
Upphafið
Innsævi er ný ljóðabók eftir FerdinandJónsson. Þetta er fyrsta bók Ferdin-ands sem starfar sem geðlæknir í fá-
tækrahverfi í miðborg Lundúna. „Ég hef
verið að yrkja í tuttugu ár með hléum en
megnið af þessum ljóðum er frá seinustu
árum,“ segir Ferdinand. Spurður hvort eitt
efni umfram önnur sé honum hugleikið í
bókinni segir hann: „Íslensk náttúra er mér
hugleikin. Ég yrki um landslag innra og
ytra. Ég hef alla tíð verið mikill nátt-
úruunnandi og ljóð mín endurspegla það.
Þegar ég var sjö ára tók Ingibjörg Þor-
bergs, sem er mikil vinkona móður minnar,
viðtal við mig í Æskuna. Ég las það viðtal
nýlega og sá að ég hef enn mikið til sömu
hugmyndir og þá. Sem er gaman en ef til
vill ákveðið áhyggjuefni.
Ég er náttúruverndarmaður. Ég skil hins
vegar mjög vel að fólk hafi brennandi til-
finningu fyrir því að ná stjórn á þessu
landi og lifa af, því óblíð náttúra Íslands
getur drepið okkur. Svo er það saga for-
feðra okkar og þeirra neyð. Ég hef hins
vegar miklar áhyggjur af því að við förum
offari. Við verðum að bera gæfu til að
leysa þessi mál og stíga hægt til jarðar.
Það er mín skoðun að margir af fjörðum
landsins eigi að vera á heimsminjaskrá því
þeir eru dýrgripir. Hingað koma ferðamenn
ár eftir ár og standa á öndinni yfir fegurð
fjarðanna. Þetta sambland lands og himins-
ins íslenska minnir ekki á neitt annað.“
Hefurðu mikla unun af skáldskap?
„Ég ólst upp við ást á bókmenntum og
myndlist. Guðrún heitin Bjartmarsdóttir
þjóðsagnafræðingur kenndi mér íslensku í
menntaskóla. Sautján ára gamall spurði ég
hana hvaða bækur maður ætti að lesa til
að geta talað við fólk. Hún gaf mér lista
með nöfnum og ég las samkvæmt honum.
Þarna voru Hamsun, Laxness, Kafka,
Lorca, Hemingway og aðrir bókmenntaris-
ar. Guðrún var frábær kennari og ég las
sumarlangt og naut þess mjög. Eftir að
Bubbi Morthens söng Þjóðlag eftir Snorra
Hjartarson fór ég að kynna mér skáldskap
hans. Snorri var mikið skáld. Margir hafa
áhyggur af íslenskri tungu en meðan við
eigum verk stórskálda eins og Laxness og
Snorra þá held ég að móðurmálinu sé
borgið.“
Ferdinand starfar sem geðlæknir í Tower
Hamlets, einu fátækasta hverfi Lund-
únaborgar. „Ég vinn með fólki sem hefur
alls konar bakgrunn sem er gott þegar ver-
ið er að fást við erfið vandamál, þá vinna
margir heilar að því að leysa málið,“ segir
hann. „Stór hluti af vinnu minni snýst um
að sinna heimilislausum og aðstoða það
góða fólk við snúa lífi sínu til betri vegar.
Það gerist ekki hratt því sumt af þessu
fólki hefur verið veikt áratugum saman.
Vinnan felst að einhverjum hluta í því að
hjálpa fólki til að taka ábyrgð á veikindum
sínum og það er mjög gleðilegt þegar það
tekst.
Samstarfsfólk mitt hefur alls konar bak-
grunn. Í heilsugæslunni vinnur til dæmis
ritari, Dorothy, sem sagði mér eitt sinn for-
vitnilega sögu af fjölskyldu sinni.
Langamma hennar, sem var uppi um 1880,
átti átta börn. Eiginmaður þessarar konu
varð fárveikur og hún sat yfir honum á Ro-
yal London-sjúkrahúsinu í Whitechapel og
vissi að hann ætti ekki langt eftir. Hún
varð hins vegar að sinna börnum sínum og
um hálffjögur um nóttina fór hún út í
Lundúnaþokuna. Hún var einsömul í myrkri
þegar heldri maður vék sér að henni. Hún
var sem í öðrum heimi í sinni sáru angist
en talaði við þennan mann sem spurði mik-
ið um hennar einkahagi meðan þau gengu
áfram. Þegar komið var að heimili hennar á
hliðargötu Bricklane, sagði hún: Maðurinn
minn er fárveikur og nú þarf ég að fara
inn og sinna börnunum mínum átta. Þá
rétti hann henni pening, allnokkra fjárhæð,
og sagði: You have had the honour of walk-
ing with Jack the Ripper. Hvarf svo út í
myrkrið. Þetta er saga sem hefur lifað með
fjölskyldu Dorothy og það er ágætt að hún
komist á prent í íslensku blaði.“
JACK THE RIPPER KEMUR VIÐ SÖGU Í VIÐTALI VIÐ FERDINAND JÓNSSON
Sambland lands og himins
Ferdinand Jónsson „Íslensk náttúra er mér hugleikin. Ég yrki um landslag innra og ytra. Ég hef alla
tíð verið mikill náttúruunnandi og ljóð mín endurspegla það.“
Morgunblaðið/Kristinn
FERDINAND JÓNSSON GEÐLÆKNIR
OG NÁTTÚRUUNNANDI SENDIR
FRÁ SÉR FYRSTU LJÓÐABÓK SÍNA.
Ég er mikið fyrir vísinda- og sjálfshjálparbækur. Í gamla daga var
Fritjof Capra, austurrískur eðlisfræðingur, uppáhaldshöfundur
minn, kannski af því ég hef alltaf verið að spyrja mig spurningar-
innar: Hvaðan kem ég? Annar höfundur sem ég
hef dálæti á er Indverjinn Vikram Seth og ég
pantaði mér á dögunum hnausþykka bók hans,
Suitable Boy. Sú bók Seths sem hefur snert mig
einna mest er An Equal Music sem er ástarsaga
um fólk í strengjakvartett.
Ég las verk Kafka og Dostójevskíj þegar ég
var ung en hef ekki dottið í þau aftur. Ég get hins
vegar endalaust lesið Sjálfstætt fólk og Brekku-
kotsannál eftir Halldór Laxness. Ein af falleg-
ustu bókum seinni ára finnst mér vera ævisaga
Sigríðar Dúnu Kristmundsdóttur um Björgu C. Þorláks-
son. Bækurnar um Karitas eftir Kristínu Marju Baldursdóttur
heilluðu mig óskaplega, en Kristín Marja er höfundur sem ég held
mikið upp á. Svo hef ég líka gaman af bókum Kristínar Ómars-
dóttur. Guðbergur Bergsson finnst mér svo óskaplega
skemmtilegur rithöfundur því hann er óhræddur við að spegla nýja
fleti.
Í UPPÁHALDI
MARGRÉT PÁLMADÓTTIR
KÓRSTJÓRI
Margrét J. Pálmadóttir kórstjóri kemur víða við þegar hún nefnir uppá-
haldsbækur sínar enda hefur hún fjölbreyttan smekk.
Morgunblaðið/Ómar
Sigríður Dúna
Kristmundsdóttir
BÓK VIKUNNAR Sjáðu með hjartanu er ljóðabók eftir
Sigurbjörn Þorkelsson sem nýkomin er út. Hún er sjöunda
ljóðabók höfundar og inniheldur 155 ljóð.
Bækur
KOLBRÚN BERGÞÓRSDÓTTIR
kolbrun@mbl.is