Morgunblaðið - Sunnudagur - 02.06.2013, Blaðsíða 45

settir, ríkulegar fyrir brjósti en annað fólk í stjórn-
málum. Styrmir Gunnarsson segir í nýlegum pistli sín-
um að um þetta efist enginn. Það er nú svo. En hann
bætir við: „Hins vegar er ljóst, þegar horft er til baka
yfir farinn veg, að hún átti afar erfitt með að eiga sam-
neyti við þetta sama fólk.“ Ekki er þarna fastara kveðið
að en efni standa til. Þekkt er að Jóhanna bauð engum
manni í Félagsmálaráðuneytinu góðan dag nema ráðu-
neytisstjóranum. En eftir að hún hafði fengið bróður
sinn ráðinn sem skrifstofustjóra í sama ráðuneyti fjölg-
aði þeim um helming sem ráðherrann heilsaði við komu
í ráðuneytið. Öðrum ansaði hún í engu.
Það er vel hugsanlegt að Jóhönnu hafi verið hlýtt til
alþýðunnar eins og hún birtist henni í skýrslum Hag-
stofunnar og samantektum skriffinna um laun og lána-
kjör. En hitt er staðreynd að þeir sem voru lakast settir
í þjóðfélaginu þegar hún varð félagsmálaráðherra 2007
og síðar forsætisráðherra 2009 voru það flestir enn
þegar Jóhanna hvarf úr ráðherrastarfi. Því er hins veg-
ar haldið á lofti, í einhvers konar tilraun til að milda
þessa staðreynd, að Jóhönnu hafi óneitanlega tekist að
veikja stöðu þeirra sem höfðu það áður skár eða jafnvel
gott og er látið eins og það sé eitthvert hjálpræði fyrir
hina „lakast settu“. Er sú kenning raunar í góðu sam-
ræmi við sérvisku sumra á vinstrikantinum.
Nokkrar ábendingar
Árni Páll getur leitað í smiðju til Sighvats Björgvins-
sonar vilji hann vita hvers vegna svo illa fór. Sighvatur
dregur upp þá mynd að í upphafi kjörtímabilsins hafi
Samfylkingarmenn þeyst úr hlaði á gæðingum en
„voru hestlausir“ er þeir komu í hlað á ný. Sighvatur
segir að framganga Evrópusambandsumsóknar hafi
verið „fádæma klúður“. Og varðandi stjórnarskrár-
málið nefnir hann að Stjórnlagaráð hafi skilað tillögum
til þingsins og hafi sumar verið góðar en aðrar fráleit-
ar. En Alþingi hafi fengið með tillögunum skrítin skila-
boð frá leiðtogum ríkisstjórnarinnar: „Stjórnarskrár-
gjafinn, sem samkvæmt gildandi stjórnarskrá er
Alþingi Íslendinga, átti ekki að mega hafa neina skoð-
un á tillögunni! Þar mætti ekki stafkrók breyta.“ Báðar
þessar athugasemdir Sighvats eru gildar.
En í leit sinni að skýringu gæti Árni Páll einnig horft
annað. Sé það rétt mat hjá honum að Samfylkingin hafi
verið búin að missa sambandið „við fólkið“ er hitt jafn-
rétt að hann gerði ekkert til að koma slíku sambandi á
aftur. Hann undirstrikaði sterklega þá mynd af Sam-
fylkingunni að hún væri aðeins einsmálsflokkur. Aðild
að ESB og evra myndi og gætu ein bjargað nokkru á
Íslandi. Þess vegna gat enginn gert þá kröfu til Árna
eða Samfylkingarinnar að hann fjallaði um önnur
bjargráð. Árni Páll Árnason virtist jafn fjarri fréttum
af ástandinu í Evrópu og íslenskir menn á myrkustu
miðöldum voru um fjarlæga atburði á sinni tíð. Þeir
höfðu afsakanir en Árni Páll engar.
Menn setja upp hneykslunarsvip og lyfta yfirlætis-
brún ef einhver vill ekki taka þátt í klisjuganginum um
„hrunið“ á Íslandi. Vissulega varð hér mikið og alvar-
legt bankaáfall og ýmsir fengu þungan skell af því og
margir saklausir. En eigin gjaldmiðill þjóðar og
ákvarðanir sem teknar voru á örfáum dögum eftir
bankaáfallið, björguðu ótrúlega miklu og ótrúlega
hratt. Atvinnuleysi á Íslandi fór aldrei yfir 10 prósent
þrátt fyrir „hrun“. Atvinnuleysi í evrulöndunum Spáni
og Grikklandi er 27% og þar varð ekki algjört banka-
hrun eins og hér. Nýjustu tölur um atvinnuleysi í ESB
löndunum 27 sýna nú 11% atvinnuleysi. En ef evru-
löndin eru tekin sér er atvinnuleysið þar 12,2%.
Ástandið er sem sagt mun lakara þar sem evrunnar
„nýtur“ en annars staðar á svæðinu.
Kreppan sem skall á Evrópu og Bandaríkin barst
auðvitað hingað og lemstraði banka til ólífis. Það varð
vegna þess hvernig umgengni um þá hafði verið og
kom ekki í ljós að fullu fyrr en bækur voru opnaðar. En
verst var þó að einn aðili á Íslandi var kominn með boð-
vald á öllu bankakerfinu, annars vegar vegna eignar-
halds í einum bankanna og hins vegar vegna yfir-
gengilegra skulda í þeim öllum.
En fimm árum eftir þessa atburði er atvinnuleysi
helmingi meira í evrulöndum en á Íslandi, þar sem
þjóðarmynt lagar sig að íslenskum veruleika. Þetta sér
þjóðin og veit. Þess vegna starði hún furðu lostin á
Samfylkinguna lýsa í kosningunum evru og ESB sem
undrameðali sem virkaði eitt á allan hinn íslenska
þjóðarlíkama, bæði innvortis og útvortis.
Auðvitað er það rétt sem Sighvatur segir og Árni
Páll gefur í skyn að Jóhanna (og Steingrímur soltni)
hafi ekki bara slitið sambandi við „fólkið“ heldur bein-
línis fælt það frá. En vilji Árni Páll finna einn sökudólg-
inn til, er honum í vinsemd bent á næsta spegil, en þeir
eru vísast margir innan hans seilingar.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
* En í leit sinni að skýringu gæti Árni Páll einnig horft annað. Sé það rétt mat hjá honum
að Samfylkingin hafi verið búin
að missa sambandið „við fólkið“
er hitt jafnrétt að hann gerði ekkert
til að koma slíku sambandi á aftur.
Sjórinn á Jökulfjörðum.
2.6. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45