Morgunblaðið - 25.09.2013, Blaðsíða 16

16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. SEPTEMBER 2013
ur líka meðal nemenda í framhalds-
skólum. „Ég hef rætt þetta við nem-
endur mína og þeir fullyrða að það
sé auðvelt að nálgast stera,“ segir
hann. Báðir íþróttakennararnir
tengja vaxandi steranotkun við þær
tegundir líkamsræktar sem leggja
alla áherslu á útlitið. Þar sé mikið
lagt upp úr áti á alls kyns fæðubót-
arefnum, jafnvel steraneyslu, en
heilsusamlegt mataræði og líferni
skipti minna máli.
Ómögulegt er að leggja mat á
hversu mikil neysla stera er og það
er ekki hægt að slá því föstu, ein-
göngu út frá því að lagt er hald á
meira magn, að neyslan hafi stór-
aukist.
Líkt við fljótandi kókaín
Í skýrslu greiningardeildar rík-
islögreglustjóra um skipulagða
glæpastarfsemi og hættu á hryðju-
verkum er settur þessi fyrirvari við
mat á steraneyslu en engu að síður
tekið fram að allar tiltækar upplýs-
ingar deildarinnar séu á þann veg að
steranotkun fari vaxandi á Íslandi.
„Sterum er líkt við „fljótandi kók-
aín“ og algengar eru rang-
hugmyndir um afleiðingar neyslu
þeirra,“ segir í skýrslunni. Hætta sé
á að heilbrigðisvandi sem tengist
steraneyslu sé ekki að fullu kominn
upp á yfirborðið.
Við þetta má bæta að þegar fréttir
berast af því að hald hafi verið lagt á
stera hefur um leið verið lagt hald á
fíkniefni. Sölumennirnir eru oft þeir
sömu.
Meira um meðaljóna á sterum
 Piltar á framhaldsskólaaldri nota vaxtaraukandi stera  Dæmi um pilta á fermingaraldri sem
prófa  Ranghugmyndir um að sterar séu ekki skaðlegir  Heilbrigðisvandi sem er undir yfirborðinu
Stofna heilsu í hættu
» Við misnotkun stera eru þeir
yfirleitt notaðir í tífalt meiri
mæli en þegar þeir eru notaðir
til lækninga.
» Skaðlegar aukaverkanir eru
m.a.: Breytingar á blóðfitu sem
leiða til æðakölkunar, hárlos
og bólumyndun.
» Karlmenn geta orðið getu-
lausir, eistu minnkað og brjóst
myndast.
» Konur geta fengið tíðastopp
og skalla. Hárvöxtur getur auk-
ist.
AFP
Svindl Lögreglan á Spáni lagði í sumar hald á mikið magn ólöglegra efna
sem er ætlað að auka árangur íþróttamanna, þ.m.t. stera.
FRÉTTASKÝRING
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Ungir karlmenn eru helstu neyt-
endur stera og svo virðist sem sífellt
yngri drengir prófi eða fikti við
steraneyslu. Neysla þekkist á meðal
pilta í framhaldsskóla – eða á fram-
haldsskólaaldri – og jafnvel eru
dæmi um að drengir á ferming-
araldri hafi prófað efnin. Þetta er
viðkvæðið meðal þeirra sem þekkja
til málsins og Morgunblaðið hefur
rætt við.
„Áður fyrr voru þetta þeir sem
voru í kraftlyftingum en núna er
meira um að meðaljóninn leiðist út í
þetta,“ segir íþróttakennari í fram-
haldsskóla sem Morgunblaðið ræddi
við. Honum finnst sem núorðið telji
fleiri að ólögleg efni, hvort sem það
eru sterar eða kannabis, séu ekki
eins hættuleg og þau hafi áður verið.
Kennarinn tók skýrt fram að alls
ekki væri mikið um steraneyslu í
skólanum, hugsanlega innan við
fimm piltar. Neyslan væri líklega
meiri meðal pilta sem væru utan
skólans.
Annar íþróttakennari í framhalds-
skóla á höfuðborgarsvæðinu segir að
í skólanum neyti nokkrir skólapiltar
á aldrinum frá sautján ára upp í tví-
tugt stera. Notkunin leyni sér ekki,
piltarnir bólgni út og oft fylgi húð-
vandamál; þeir fái bólur og húðin
slitni undan ofurvexti vöðvanna. Það
sé hins vegar erfitt að sanna stera-
neyslu og hann hafi ekki rætt við
piltana sem um ræðir um neysluna.
Skólinn hafi hins vegar fengið for-
mann lyfjaráðs ÍSÍ til að ræða við
nemendur um steranotkun og afleið-
ingar hennar.
Öll áhersla á útlitið
Kennarinn hóf störf í skólanum
fyrir tæpum áratug en honum finnst
sem fyrst hafi byrjað að bera á
steraneyslu fyrir um fimm árum.
Neyslan sé að aukast í samfélaginu,
á líkamsræktarstöðvum og því mið-
Konur áttu 44% hlut í nefndum,
stjórnum og ráðum ráðuneyta árið
2012 en karlar 56%. Það var örlítil
aukning frá árinu á undan, þegar kon-
ur voru 43% en karlar 57%.
Árið 2008 var kynjakvóti leiddur í
lög í nefndum, stjórnum og ráðum á
vegum ríkisins og hefur Jafnréttis-
stofa haft eftirlit með framkvæmd
hans. Í nýrri skýrslu Jafnréttisstofu
þar sem greining er gerð á kynja-
skiptingunni á starfsárinu 2011 og
2012 segir að ljóst sé að áfram þurfi
að vinna markvisst að því að skipa
konur og karla til jafns í nefndir, ráð
og stjórnir á vegum ráðuneytanna.
Árið 2010 voru konur aðeins 40%
þeirra sem skipuð voru í nefndir, ráð
og stjórnir ráðuneytanna, en karlar
60%. Árið 2011 náðu 7 ráðuneyti af 10
að uppfylla 40% lágmarks hlut annars
kynsins að jafnaði, en meðaltalið er
ólíkt milli ráðuneyta.
Um áramótin 2011 og 2012 voru
nokkur ráðuneyti sameinuð, þeim
fækkað úr 10 í 8 og málaflokkar færð-
ir til á milli þeirra. Þetta þarf að hafa í
huga þegar meðaltöl áranna 2011 og
2012 eru borin saman. Milli ára jókst
hlutfall kvenna úr 43% í 44%.
Árið 2012 var velferðarráðuneytið
með jafnasta þátttöku kynjanna í
nefndum á sínum vegum og einnig
eina ráðuneytið með fleiri konur
(52%) en karla (48%). Skekkjan er
mest í atvinnuvega- og nýsköpunar-
ráðuneytinu, þar sem hlutfall kvenna
í nefndum er 39%.
Hin ráðuneytin ná öll tilsettum hlut
kynjanna, eða 40% viðmiðunarmark-
inu. Sex ráðuneyti eru því með hlut-
fall kynjanna innan viðmiðunarmarka
og munar eingöngu einu prósentu-
stigi á þeim ráðuneytum sem ekki ná
viðmiðunarmarkinu.
Kynjahlutföll
innan marka hjá
sex ráðuneytum
 Konur áttu 44%
hlut í nefndum og
ráðum árið 2012
Kynjaskipting Hlutfall kvenna í
stjórnum og nefndum jókst lítillega.
Tollgæslan hefur undanfarin ár
lagt hald á sífellt meira magn af
sterum.
Tölur fyrir árið 2013 markast
vissulega af því að upp kom eitt
gríðarstórt mál á Keflavíkur-
flugvelli þegar tollverðir þar
stöðvuðu tæplega sjötugan karl-
mann sem var með um 70 þúsund
skammta af sterum og fleiri ólög-
legum lyfjum í farangrinum. Hann
var með töflur, ampúlur og lyfja-
túpur auk sprautunála.
Magnið var líka mikið í fyrra.
Þá var mest lagt hald á duft, alls
um níu kíló. Hjá tollinum fengust
þær upplýsingar að um þrjár töfl-
ur væru ígildi eins gramms. Það
þýðir að í fyrra var lagt hald á
jafngildi um 92.000 sterataflna.
Síðast var stór sterasending
stöðvuð í póstmiðstöðinni á Stór-
höfða. Steraduft hafði verið falið
inni í tússlitum sem sendir höfðu
verið hingað frá Hong Kong til Ís-
lendings á fimmtudagsaldri. Að
auki var í pakkanum töluvert af
umbúðum fyrir duftið sem bendir
til þess að efnið hafi verið ætlað
til sölu.
Við húsleit hjá manninum fannst
töluvert magn af sterum, all-
nokkuð af skotfærum og búnaður
til lyfjaframleiðslu.
Kári Gunnlaugsson, yfir-
deildarstjóri tollgæslunnar á
Keflavíkurflugvelli, segir að þeir
sem teknir eru
við sterasmygl
hafi ekkert endi-
lega komið við
sögu áður vegna
annars smygls,
s.s. á fíkniefnum.
Stundum séu
þetta þó menn
sem séu í öllum
pakkanum, þ.e.
smygli fíkniefn-
um og sterum.
Mikið hafi verið stöðvað af
hraðsendingum, s.s. frá Kína, Ind-
landi, Taílandi og Singapúr. Þar
sem ólöglegur innflutningur á
sterum falli undir brot á lyfjalög-
gjöfinni, en ekki fíkniefnalöggjöf-
inni, ljúki málunum oft með lágum
sektum.
Í skýrslu greiningardeildar
ríkislögreglustjóra er bent á að
smygl á sterum sé ábatasöm iðja
og áhættuminni en smygl á fíkni-
efnum.
Skúli Skúlason, formaður lyfja-
ráðs ÍSÍ, er einn af þeim sem hafa
lagt til að ólöglegur sterainnflutn-
ingi verði settur undir sama hatt
og fíkniefnasmygl. Þá myndu þeir
sem smygla sterum, en ekki fíkni-
efnum, væntanlega hætta smygl-
inu. Vinna sé hafin við þessar
breytingar innan stjórnkerfisins
og hann vonast eftir að þær verði
að veruleika á næsta þingi.
Sterar sem tollgæsla hefur lagt hald á
Sterar 2010 2011 2012 2013
Ampúlur stk. 351 1.112 340 300
Duft g 1.375,36 200 9.082,43 500
Ml 811 128 1.379 4.636
Túbur stk. 0 0 13 0
Töflur stk. 39.116 34.685 37.322 64.742
Stöðva smyglara í Leifsstöð en líka hrað-
sendingar frá Kína, Singapúr og Indlandi
Kári
Gunnlaugsson
Skotbómulyftarar
mest seldi
skotbómulyftarinn
2012
Vesturvör 32, 200 Kópavogur, Sími 564 1600 islyft@islyft.is - www.islyft.is
Lyftigeta 2.5 til 12 tonn
Fáanlegir með
• Vinnukörfum
• Skekkingju á bómu
• Bómu með lengd allt að 18 metrum
• Roto útfærsla með bómu
allt að 25 metrum