Morgunblaðið - Sunnudagur - 06.04.2014, Blaðsíða 49

M
argir hafa sett spurning-
armerki við að dæmdur
svikahrappur, Jordan
Belfort, komi hingað til
lands í maí til að kenna
sölutækni.
Íslendingar og heimurinn allur kynntust
sögu þessa manns í kvikmynd Martin
Scorsese The Wolf of Wall Street sem til-
nefnd var til nokkurra óskarsverðlauna.
Hún byggist á tveimur bókum sem Bel-
fort skrifaði um líf sitt og starf. Aðalleik-
ari myndarinnar, Leonardo DiCaprio segir
Belfort hafa verið grimmilega hreinskilinn
um allt sem hann gerði í fortíðinni og
enginn þurfi að efast um hæfileika hans.
Aðrir segja Belfort hvergi nærri breyttan
mann og kvikmyndin afvegaleiði almenn-
ing; geri það eftirsóknarvert að spila
djarft með peninga annarra og vera
hreinlega, eins og einn sagði, ekki úlfur á
Wall Street – heldur hreinlega hýena.
Belfort sat í fangelsi í 22 mánuði og
var dæmdur til að greiða 110 milljónir
dollara í skaðabætur til um 1.500 ein-
staklinga sem töpuðu miklum fjármunum
á blekkingum hans. Það liggur því beint
við að spyrja fyrst þegar Belfort svarar
símtali blaðamanns;
Af hverju ætti fólk að hlýða á fyr-
irlestur dæmds svikahrapps um sölutækni?
„Ég held að besta fólkið til að læra af,
í hverju sem er, hvort sem það tengist
viðskiptalífinu, siðfræði, sölutækni eða
samböndum, sé fólk sem gert hefur mis-
tök. Ef ég vildi læra á viðskiptalífið,
myndi ég trúlega vilja læra af einhverjum
sem gert hefur nóg af mistökum á því
sviði, dregið lærdóm af þeim og fer rétt
að í dag. Ef þetta snérist um ástarsam-
bönd, myndi ég vilja læra af manneskju
sem hefur upplifað sinn skerf af sorgum,
aðskilnaði og hefur loksins fundið út
hvernig sambönd virka. Maður getur jafnt
dregið lærdóm af því sem fór vel og því
sem fór miður.
Á margan hátt hefur fortíðin gefið mér
stórkostlegt ræðupúlt til að tala til fólks
úr. Og þá ekki aðeins um viðskipti og
sölumennsku heldur um lífið almennt.
Hvernig það er hægt að vinna sig út úr
eigin afglöpum og takast á við and-
streymi. Hvers vegna það er mikilvægt að
festast ekki í niðurrífandi aðstæðum.
Hvort sem þær eru sjálfskapaðar eða að
klúður ríkisstjórnar eða alþjóðkreppa hef-
ur ollið glundroða í efnahagsmálum.
Það er mjög auðvelt að festast í þessu
og láta þetta lita allt þitt líf og þitt sjón-
arhorn á það. Þér finnst að vegna þessa
getir þú ekki lengur uppfyllt drauma þína
og þér sé haldið niðri.
Ég er lifandi sönnun þess að þú getur
gert hræðileg mistök, þú getur algerlega
farið rangt að í öllu. En engu að síður ef
þú ert tilbúinn til að fara í gegnum ræki-
lega sjálfskoðun og gera breytingar á lífi
þínu, þá getur þú breytt um stefnu og
orðið meiri maður en þú varst í upphafi.
Þú getur orðið sterkari en þú varst. Mér
finnst fáránlegt að mistök á einhverjum
sviðum leiði til þess að viðkomandi geti
ekki komið boðskap á framfæri.“
Finnst þér siðferðilega rétt að þú ferð-
ist um heiminn og kennir fólki hvernig
eigi að stunda viðskipti?
„Já, mér finnst það. Það er starfið
mitt.“
Lögfræðingur sem sinnt hefur málefnum
nokkurra fórnarlamba þinna, Diane Nyga-
ard, sagði í viðtali við AP fréttastofuna
að enginn ætti að álíta sem svo að þú
værir breyttur maður og traustsins verð-
ur.
„Ég á ekki von á því að sú kona muni
mæta á fyrirlestrana mína. En ég held
hún ætti að gera það. Hún er eflaust
kristin manneskja sem sækir kirkju dag-
lega, flettir í biblíunni og talar um frels-
unina. En þegar kemur að því að lifa
raunverulega eftir þeim boðskap, er hún
þröngsýn. Í þessum heimi eru tvær
manngerðir og önnur er fullkomlega
þröngsýn og telur það hlutverk sitt að
hefja sjálfan sig á stall meðan hin gerir
það ekki.
Öllum verður á í lífinu en allir eiga
skilið annað tækifæri. Ekki aðeins ég.
Gjörðir mínar frá degi til dags sanna það.
Ef þú skoðar allt sem ég hef gert, hvert
skref sem ég hef tekið eftir að ég kom
úr fangelsi muntu eiga erfitt með að
finna einn einasta einstakling sem hefur
ekki notið góðs af því að kynnast mér.
Ef einhverjum á Íslandi finnst að vegna
fortíðar minnar eigi ég ekkert erindið
þangað – ekki koma! Það er til meira en
nóg af fólki í heiminum sem vill koma og
sjá mig tala. Ég reyni ekki að sannfæra
neinn um að hann verði að koma og sjá
mig tala. Ekki eyða einum dollara í að
koma og sjá mig ef þetta er þín skoðun.
Ég virði þína skoðun en ég er ekki sam-
mála henni. Þú hefur rétt á því að trúa
hverju því sem þú vilt en komdu þá bara
ekki að sjá mig. Ég vil þá ekki hitta þig
og þú vilt ekki hitta mig. Það er meira
en nóg af fólki í heiminum sem ég vil
tala við og vill heyra mig tala.“
En ertu hissa á þeirri staðreynd að
fólk virðist sífellt efast um þig?
„Aðeins fáeinir efast. Árangur minn
sem fyrirlesara er sönnun þess. Ef allir
væru að efast um mig væri ég ekki að
ferðast um allan heim og gera það sem
ég geri.“
Rof milli fantasíu og
raunveruleika
Fannst þér þú breyttur maður eftir fang-
elsisvistina?
„Ég er ekki breyttur maður. Ég er
maðurinn sem mér var ætlað að vera. Sú
persóna sem ég var á þessu tímabili í lífi
mínu, þegar ég var villtur og óður, það
er ekki sú persóna sem ég var fæddur til
að vera. Það var ekki sama manneskja og
foreldrar mínir sendu út í þennan heim.
Það var persónuleiki sem þróaðist frá
dyggðugum einstaklingi, sem langaði að
njóta velgengni en villtist af leið. Í dag
er ég sú manneskja sem mér var ætlað
að verða. Ég er ekki breyttur maður. Ég
er sá sem ég átti að verða.“
Af hverju heldurðu að þú hafir villst af
leið?
„Samspil ýmissa atriða. Ég held að það
sé mjög auðvelt á Wall Street, því pen-
ingar flæða svo hratt inn. Maður þurfti
ekki að leggja mjög hart að sér til að
eignast peningana og það var ekki til
neinn áþreifanlegur hlutur, sem þú skap-
aðir sjálfur, sem orsakaði það að þú
græddir. Virði peninganna sem þú upp-
skerð er vefengjanlegt. Ég nefni sem
dæmi að það tók mig heilt ár að skrifa
bókina mína. Og sex eða sjö ár liðu áður
en myndin var gerð. Svo að þegar ég lít
til þeirrar velgengni sem ég nýt í dag sé
ég svart á hvítu að hún er eðlilegur af-
rakstur mikillar, margra ára vinnu. Á
Wall Street verður rof milli fantasíu og
raunveruleika. Það sem gerist þar er að
þú ferð að kaupa hluti. Þú kaupir Ferr-
ari, þú kaupir stórt hús. Þú reynir að
tengja raunveruleg verðmæti við pen-
ingana.
Öllum stafar hætta af þessum að-
stæðum. En aðeins sumir sogast inn í
þær. Milljón dollara spurningin er þessi:
Af hverju láta sumir glepjast en aðrir
ekki? Hvað mig varðar er skýringuna að
hluta til að finna í því að þegar ég fór
21 árs gamall út í heiminn gat ég ekki
beðið eftir því að uppskera. Ég held að
mjög margt ungt fólk sé í þeim sporum.
Í fyrirlestrum mínum vara ég fólk við
því. Góðir hlutir taka tíma.
Og á þessum tímapunkti, þegar ég vildi
græða hratt á Wall Street, var ég mjög
hæfileikaríkur og góður sölumaður. Fyrir
tilviljun komst ég í kynni við fólk, sem
kom inn í líf mitt, og sumir þessara ein-
staklinga höfðu áhrif á mig. Og megi ég
skammast mín fyrir það að hafa ekki ver-
ið nógu sterkur á þessum tímapunkti í lífi
mínu til að segja; „Veistu hvað, þetta er
ekki rétt.“ Og halda aðra leið. Ég gerði
mistök. En flugvél sem á að fara frá Los
Angeles til Íslands getur endað á tunglinu
jafnvel þótt hún fari ekki nema örlítið út
fyrir áætlaða flugleið. Það þarf ekki að
taka stóra u-beygju til að það hafi áhrif á
allt. Margt smátt, á löngum tíma hefur
sömu áhrif. Sérstaklega í þessu umhverfi.“
Heldur þú að kvikmyndin The Wolf of
Wall Street geti afvegaleitt fólk, að líf
þitt sé í myndinni gert eftirsóknarvert,
eins og sumir gagnrýnendur myndarinnar
vilja meina?
„Ég held að ef fólk kemur út af mynd-
inni og langar til að taka eiturlyf og sofa
hjá vændiskonum sé eitthvað meiriháttar
að hjá viðkomandi. Þetta er ein sú mesta
della sem ég hef heyrt í fjölmiðlum. Að
fólk muni horfa á myndina og langa til að
tileinka sér svona lífsstíl. Það liggur í
augum uppi hvað kom fyrir mig. Jú,
myndin var skemmtileg áhorfs en það er
ekki eins og myndin hafi endað á þann
veg að ég hafi komist upp með þetta. Ég
fór í fangelsi og tapaði öllu. Ég missti
fjölskyldu mína, líf mitt var ónýtt. Sú
staðreynd að mér tókst að vinna mig upp
úr þessu og öðlast farsælt líf getur reynst
öðrum andlega hvetjandi. Sú hugmynd að
taka einhvern sér til fyrirmyndar snýst
ekki aðeins um að taka það góða úr lífi
þeirrar manneskju og tileinka sér það eft-
ir heldur jafnframt að skoða mistök við-
komandi og læra af þeim. Ég held að ég
sé góður leiðbeinandi því í lífi mínu
bregður mörgu mjög góðu fyrir en einnig
mörgu slæmu. Og þú getur lært alveg
jafn mikið af því slæma og fundið út
hvernig megi forðast það. Þetta virkar í
báðar áttir. Ég trúi því ekki að tilveran
sé svört og hvít. Þar á milli eru margir
gráir tónar. Galdurinn á bak við það að
njóta velgengni er að þekkja gráu tónana.
Fólk sem nýtur velgengni skilur það.“
Allt er snerti einkalífið
í myndinni er satt
Ertu sáttur við þá mynd sem kvikmyndin
gefur af þér og lífi þínu?
„Á suma vegu já en á annan hátt ekki.
Viðskiptahliðin er mjög ónákvæm en ég
skil hvaða ástæður lágu þar að baki. Ég
skil að þeir höfðu aðeins fáeinar klukku-
stundir til að koma því til skila að ég
framdi glæpi. En sú mynd sem dregin
var upp af glæpunum var mjög röng. Ég
var ekki að selja hluti í fyrirtækjum sem
voru einskis virði. Þetta voru alvöru fyr-
irtæki, sum þeirra urðu stór og farsæl en
önnur urðu líka gjaldþrota. En ekkert
þeirra var tilbúningur einn, þetta snerist
aldrei um það. Ég gerðist sekur um
markaðsmisnotkun. Þetta eru mjög ólíkir
hlutir. Ég er ekki að segja að annað sé
verra en hitt en þetta atriði í myndinni
er einfaldlega ónákvæmt. Ég veit að það
„Aðeins fáeinir efast“
Í EINKAVIÐTALI VIÐ SUNNUDAGSBLAÐ MORGUNBLAÐSINS SEGIR JORDAN BELFORT AÐRA GETA LÆRT AF FORTÍÐ SINNI.
HANN SEGIR ÞAÐ OFSÖGUM SAGT AÐ FÓLK EFIST UM SIG. FJÖLMIÐLAR SKRIFI LYGAR.
Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is
6.4. 2014 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 49