Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.09.2014, Qupperneq 46

46 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14.9. 2014
S
um hugtök hafa um sig ljóma, þótt
ekki sé endilega vitað hvaðan hann
stafar. Og sá ljómi er ekki fráleitur
þrátt fyrir það. Jafnrétti kynjanna
er eitt. Það er svo sannarlega mik-
ilvægt hugtak og er varið á Vest-
urlöndum, eins og á Íslandi, bæði með lögum og í
stjórnarskrá. Stundum mætti ætla að það væri haf-
ið yfir sérstaka umræðu En samt er það mikið rætt,
einmitt í slíkum löndum.
Önnur veröld
Svo eru önnur lönd og fjölmenn þar sem ekkert er
um slíka hluti rætt en væri þó brýnni umræða þar
en flestar aðrar. Þær konur sem þar eiga heim-
ilisfesti fá sig hvergi hreyft. Mörgum þeirra er
sjálfsagt ókunnugt um það að kynsystur þeirra all-
víða annars staðar búa í allt öðrum heimi þótt hann
sé á sömu jarðarkringlunni. Þessar konur, þær sem
helst þyrftu á umræðu að halda eftir aldalanga und-
irokun, myndu ekkert botna í veruleikanum í þeim
sælureit þar sem spurt sé hvort fullt launajafnrétti
sé örugglega komið á miðað vð kynjaviðmiðun eða
hvort enn skakki prósentum. Færustu reiknimeist-
arar háskólanna koma raunar ekki auga á það.
Vandinn kann að vera sá að hin heita umræða um
meint launamisrétti kynja hangir oftast í með-
altölum sem ekki er auðvelt að festa hendur á.
Launamunur af kynjalegum ástæðum er óheimill á
Íslandi. Ekki nokkur einasti maður mælir honum
bót. Jafnvel gróðapungar vita að þeir myndu tapa á
honum þegar til lengri tíma er horft. Því væri æski-
legt að þeir sem á hann trúa greindu frá einstökum
dæmum. Þá væri skylt að taka á þeim og ríkur vilji
er til að gera það.
Það er ekki auðvelt að hringja í gæslumenn laga
og réttar og veifa framan í þá óljósum meðaltölum.
Seinast þegar skoðað var í Hádegismóum virtust
konur, að meðaltali, vera með örlítið hærri laun en
karlar. Ekki hefur sá munur þó dugað til þess að
jafnlaunaslökkviliðið hafi verið ræst út. Enda er
ekkert sem bendir til þess að konur, sem slíkar,
hafi haft örlítið forskot (að meðaltali) af því að þær
séu konur. Það hefur ekkert sérstakt verið gert til
þess að þetta komi svona út. Einstaklingar raðast í
störf af margvíslegum og ólíkum ástæðum. Vel gæti
það gerst að eftir fáein ár litu meðaltölin öðru vísi
út. Lögmálin eru ekki meitluð í stein. Ekki er víst
að umræða um launamál á kynjagrundvelli hafi gert
mælanlegt gagn á síðustu áratugum. Til þess hefur
hún ekki verið nægjanlega markviss.
Frelsi fjölmiðla
En það eru mörg önnur hugtök sem rætt er um
eins og séu þau hluti af boðorðunum. Eitt af því er
„frelsi fjölmiðla“. En þrátt fyrir það er næsta aug-
ljóst hvað í hinum gildishlöðnu orðum felst. Í meg-
inatriðum eru fjölmiðlar frjálsir í lýðræðisríkjum og
ófrjálsir í alræðisríkjum. Umræðan hér snýst því
Hvers vegna er ekki einu sinni
hálf sagan sögð þegar sagna-
menn fara með aðalhlutverkin?
* Ritstjórnir og blaðamenn hafa áorði að þeirra verkefni sé ekkisíst að upplýsa sína lesendur um
fréttir og undirrót þeirra. Og þeim
þykir ekki verra þegar þeim lánast að
upplýsa um það sem leynt á að fara.
En það hefur enginn þessara manna
upplýst hvers vegna öll þessi ósköp
gengu á hjá Fréttablaðinu.
Reykjavíkurbréf 12.09.14