Frúin - 01.10.1963, Page 61

ar í skelfingu sinni og augnaráðið
bar vott um það, að frá okkur hlyti
hún að fá hjálp. Við hlaupum allt
hvað við gátum í áttina til orustu-
vallarins með hrópum og handleggja-
slætti, en við urðum of seinar. Álft-
irnar komu tíkinni í vökina áður en
við komumst nógu nálægt til að
skakka leikinn.
En okkur datt ekki í hug að svíkja
vin okkar í tryggðum. Við héldum
því rakleitt að vökinni, þar sem vesal-
ings .skepnan klóraði með framlöpp-
unum í skörina, en álftirnar flugu
yfir henni hlakkandi og ögrandi. En
nú tók ísinn allt í einu að ganga í
bylgjum undir fótum okkar, og svo
fór að braka í honum, þegar nær dró
vökinni. Þá var að skríða, og það
gerðum við. En allt í einu tók ísinn
aftur að bresta og svigna, svo við
urðum að snúa frá. En nú vorum
við komnar í vígahug engu síður en
álftirnar. Okkur datt það ráð í hug
að hlaupa fram að ósnum og kalla
í tíkina, og vildum láta hana synda
eftir vökinni til lands við ósinn. Hún
reyndi þetta, en álftirnar réðust á
svipstundu á hana, svo hún sneri
við að .skörinni aftur. Systir mín kom
með þá tillögu, að ráðast að álftun-
um með grjótkasti, en það var ekki
hægt um vik. Jörð var öll gadd-
freðin eftir langvarandi frost. Samt
náðum við nokkrum smáhnullungum
upp og hentum þeim í áttina til álft-
anna. En það var eins og að stökkva
vatni á gæs, þær hreint og beint tóku
ekki eftir því. Þetta var nú farið
að dragast í tímann og við sáum, að
farið var að draga af Tátu í vökinni.
Okkur var báðum ljóst, að nú
þyrfti að grípa til skjótra aðgerða,
ef ekki ætti illa að fara. Aldrei datt
okkur til hugar, að gefast upp. Systir
mín var heldur lítil og grönn eftir
aldri og mjög létt, ég aftur á móti
stór og þung. Okkur kom nú saman
um að hún reyndi að skríða ein
fram að vökinni og freista þess að
ná til tíkurinnar. En bandlaus mátti
hún ekki fara, það var okkur ljóst.
Við vorum í buxum og með mittis-
ólar, og nú voru þær spenntar sam-
an og þeim hnýtt um fót henni. En
þetta var of stutt band. Þá tókum
við treflana okkar, sem báðir voru
langir ullartreflar, og bættum þeim
við spottann, en það nægði ekki. Þá
hugkvæmdist okkur að fara úr sokk-
unum, háum ullarsokkum, og hnýta
þeim við. Þetta kostaði þó nokkra
fyrirhöfn og tíma, og ég minnist þess,
hve ég sá eftir því efni, sem fór í
hnútana. Nú var vaðnum hnýtt um
annan ökla systur minnar og síðan
lögðumst við flatar á ísinn. Hún
mjakaði ,sér eftir ísnum í áttina að
vökinni og ég ríghélt í spottann. Þetta
var mikið hættuspil. Við gátum átt
von á því á hverri stundu, að álft-
irnar réðust á systur mína, en það
gerðu þær ekki, sem betur fór. Þeg-
ar tíkin sá, að hjálp var á næstu
grösum, steinhætti hún að emja i
vökinni, en horfði full trúnaðar-
trausts á systur mína, sem hlykkj-
aðist eins og ormur í áttina til henn-
ar, þumlung fyrir þumlung. Loks náði
hún til hennar og greip í hnakka-
drambið á henni, miklu taki. Tíkin
hefði áreiðanlega undir öðrum kring-
umstæðum ýlfrað ámátlega undan
þessu taki, en nú gaf hún ekkert
hljóð frá sér.
— Dragðu nú, ísinn er að brotna,
kallaði systir mín, og ég lét ekki á
mér standa. Ég þaut á fætur, lagði
vaðinn um þverbak og dró svo bæði
hana og hundinn í áttina til mín.
Þetta gekk vel, en systir mín sagði
mér, þegar að landi var komið, að
svo mikið hefði skörin verið farin
að svigna undan sér, þegar hún náði
í hundinn, að hún hefði ekki þorað
að kippa honum upp úr vatninu af
ótta við að þá mundi ísinn brotna
undan sér. Við vöfðum Tátu strax
inn í peysu og flýttum okkur heim.
Ekki varð henni neitt meint af volk-
inu og ekki sögðum við neinum frá
þessu þegar heim kom, enda ekki
með sem hreinasta samvizku, eftir
að hafa stolizt á vatnið.
Ef til vill er þetta ekki í frásög-
ur færandi, hélt sögumaður áfram, og
sjálfsagt barnalega að farið í björg-
unarstarfinu. En þetta hefði getað
kostað líf okkar þriggja. En ég er
viss um, að þótt um mannslíf hefði
verið að ræða þarna í vökinni, hefði
okkur systrunum ekki verið meiri
fögnuður í huga af afloknum raun-
um, en okkur varð, þegar okkur hafði
tekizt að bjarga blessaðri skepnunni
henni Tátu litlu, sem sannarlega var
vinur okkar.
M. Th.
HVERNIG FULLNÆGJUM VIÐ DAGSÞÖRFINNI?
Hér fer á eftir yfirlit um heiidar dagsþörf þeirra fæðuefna, sem
reiknuð eru út i línuritunum.1)
Hitaeiningar ............... 3000 — 100% af dagsþörf
Eggjahvíta ................. 70 g = 100% af dagsþörf
Kalk ........................ 0.7 g = 100% af dagsþörf
Fosfór....................... 1.3 g = 100% af dagsþörf
Járn .................... 12 mg = 100% af dagsþörf
A-vitamín ........... 3000 a.e. = 100% af dagsþörf
B,-vitamin........... . 300 a.e. = 100% af dagsþörf
C-vitamin 30 mg = 100% af dagsþörf
Linuritin i bókinni eru reiknuð út samkvæmt þessan dagsþörf, sem
er meðalþörf manns, er vinnur létta vinnu og vegur 70 kg. Þörf hans
eru sýnd með linuriti á næstu siðu Honum eru ætluð 100r/r af dagsþörf
Niðurlagsorð
Línuritin i þessari bók eru fyrst og fremst gerð til þess, að fljótlegt
sé fyrir þá, sem nota hana að fá yfirlit yfir efnainnihald réttanna i að-
alatriðum. Hægt er siðan að hafa hliðsjón af þvi við samsetningu
fæðisins.
Efnainnihald fæðunnar er reiknað út eins nákvæmt og kostur er.
Miðað er við upprunalegt efnainnihald eins og það er i ósoðnum mat-
vælunum. Linuritin eru ætluð til hliðsjónar fyrir leikmenn en ekki
sem grundvöllur fyrir visindalegar rannsóknir.
Við útreikninginn á linuritunum var farið eftir næringarefnatöflu
prófessors Júlíusar Sigurjónssonar, danskri töflu frá „Statens vita-
minlaboratorium" og amerískri töflu „Food Composition Tables for
International Use“.
Gera má ráð fyrir einhverri rýrnun á efnainnihaldi fæðunnar, bæði
við geymslu og matreiðslu. Er þar fyrst og fremst um að ræða stein-
efnin og vatnsuppleysanleg vitamin, þ. e. B-vitaminin og C-vitaminið.
Þessi efni fara út i suðuvatnið. Það ætti þvi að vera föst regla að nota
það til matar. Þvi lengur sem maturinn er soðinn, þvi meir fer út í
soðið af þessum verðmætum efnum.
Úr „Matreiðslubókin mín“, sjá auglýsingu bls. 17
FRÚIN
61