Stígandi - 01.07.1945, Side 36

210
NOKKRAR NAFNASKÝRINGAR
STÍGANDI
bæjarnafnið að Ufsum dregið af landslagi þar. Orðið er einnig til
í gotnesku (ubizva) og flestum germönskum málum (eaves á ensku
= ufsir). Egill Skalla-Grímsson skaut eitt sinn eldibrandi í óvina-
itús og upp undir ufsina, svo að þakið logaði (Egla, 46. kap.). Ufsa-
dropar hétu í fornmáli þakdroparnir, og svo kveður Jón Helgason
í alkunnu ljóði:
Drýpur af hússins ufsum erlent regn.
ókunnir vindar kveina þar við dyr.
Úlfdalir og Kvíabekkur
Úlfur víkingur og Ólafur bekkur fóru samskipa til íslands.
Úlfur nam Úlfsdali vestan Siglufjarðar og bjó þar. Ólafur byggði
í Ólafsfirði að Kvíabekk, og heitir fjörðurinn eftir honum. Heim-
ild um þetta er Landnáma.
Nú er að jafnaði sagt Úlfdalir, og Úlfá heitir bær inni í Eyja-
fjarðardal, kennd við mann, sem heitið hefir Úlfur. F.kki er víst,
að neitt s hafi verið í þessum orðum í öndverðu, þótt Landnámu
höfundur hafi þann rithátt sakir landsvenju. Talið er, að Gaut-
lönd í Mývatnssveit muni heitin eftir ntanni, en ekki Óðni (Gaut),
og er ekki hægt að gera ráð fyrir, að þau hafi nokkurn tíma heitið
Gautslönd.
Kvíabekkur þýðir Kvíalækur. Orðið bekkur hefir jafnan verið
fátítt í íslenzku og lifað þó. Því kveður Hallgrímur Pétursson:
„Yfir um Kedrons breiðan bekk“ — og á við lækinn Kedton.
Betra er að stilla í bekk en á, segir málsháttur, sent þýðir, að auð-
veldara sé að stífla lækinn en ána. í sögum Tlieodóru segir: „. . . .
á síðustu árum hennar var breiður bekkur milli okkar“. Að
Sökkvabekk, sem var lækur með glymjandi unnum, dvöldust þau
Óðinn og Sága, gyðja sögu og vísinda, og þaðan er kornið að kalla
lindir vizkunnar Sökkvabekksbrunna. Brunnur er upphaflega
lind, án mannvirkja, eins og örnefni sýna.
Hugsanlegt er, að Ólafur „bekkur“ hafi liaft viðurnefnið af bæ
í norskum átthögum sínum og kallað Kvíabekk eftir þeim bæ.
Einnig má vera, að hann hafi ekki hlotið viðurnefnið fyrr en
seinna og jafnvel dauður og verið kenndur við hinn íslenzka bæ
sinn með fágæta nafninu.