Fréttablaðið - 06.03.2014, Blaðsíða 20

6. mars 2014 FIMMTUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Álfrún Pálsdóttir alfrun@frettabladid.is VIÐSKIPTI: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is
DÆGURMÁL: Lilja Katrín Gunnarsdóttir liljakatrin@frettabladid.is VÍSIR: Kolbeinn Tumi Daðason, kolbeinntumi@365.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
R
ökleysurnar sem forystumenn ríkisstjórnarinnar hafa
borið á borð fyrir almenning undanfarna daga, sem
réttlætingu á að svíkja loforð sín um þjóðaratkvæða-
greiðslu um framhald aðildarviðræðna við Evrópu-
sambandið, eru með ólíkindum. Það getur varla verið
að ráðherrarnir trúi þessum málflutningi sjálfir og það er nánast
útilokað að þjóðin geri það. Tökum nokkur dæmi.
1. Bjarni Benediktsson segir í fréttum RÚV á mánudag að óraunsætt sé að kjósa um málið þar sem fyrir Alþingi liggi
engin tillaga um að ganga í ESB eða halda aðildarviðræðunum
áfram. En fyrir Alþingi liggur tillaga um að slíta viðræðum og
draga aðildarumsóknina til baka. Er ekki hægt að kjósa um hana?
2. Sigmundur Davíð segir í Fréttablaðinu í gær að kannski verði hægt að breyta stjórnarskránni á kjörtímabilinu þannig að
þjóðaratkvæðagreiðslur verði bindandi og hægt að halda „alvöru“
atkvæðagreiðslu. Núna sé það þannig að þjóðaratkvæðagreiðsla sé
bara ráðgefandi og þingmenn séu bundnir af sannfæringu sinni.
Hann er með þessu að segja að
jafnvel þótt þjóðin vildi halda
áfram viðræðum myndu stjórnar-
liðar greiða atkvæði gegn því. Af
hverju sögðu þeir Bjarni okkur
þetta ekki fyrir kosningar? Gátu
kjósendur gengið út frá öðru en
að atkvæðagreiðslan færi fram
samkvæmt núverandi löggjöf? Og ef það var alls ekki meiningin að
fara eftir niðurstöðum þjóðaratkvæðis, til hvers þá að lofa því?
3. Sigmundur segir í Kastljósi í fyrrakvöld að ESB þrýsti á ákvörðun og þess vegna verði að drífa tillöguna um að slíta
viðræðunum í gegnum Alþingi. Jafnvel þótt það væri rétt – sem
það er ekki, vegna þess að í ESB er ríkur vilji til að halda dyr-
unum opnum fyrir Ísland – þýddi það ekki að ákvörðunin gæti
bara verið á annan veginn. Ef ESB vill fá svar fljótt, þarf stjórnin
að flýta sér að halda atkvæðagreiðsluna sem hún lofaði.
4. Forsætisráðherrann segir í Kastljósi að ekki sé verið að taka neitt vald af þjóðinni af því að hún hafi ekki fengið að koma
að ákvörðuninni um að sækja um. Það var vitað fyrir kosningar,
samt lofuðu stjórnarflokkarnir þjóðaratkvæðagreiðslu. Nú heitir
það allt í einu að ákvarðanir fyrri ríkisstjórnar núlli út kosninga-
loforðin. Það er ekki heil brú í þessu.
5. Sigmundur Davíð Gunnlaugsson ítrekar „ómöguleikann“ í Kastljósi og segir að ákvarðanir þjóðarinnar verði að vera
„framfylgjanlegar“; það sé „ekki hægt að kjósa um að ríkisstjórn
sem er andvíg inngöngu eigi að vera í viðræðum um að komast inn
í sambandið“. Hann er eins og fleiri stjórnarliðar lengi að skilja
þetta. Ef ríkisstjórnin treystir sér ekki til að fara eftir niðurstöðu
þjóðaratkvæðagreiðslunnar sem stjórnarflokkarnir lofuðu, fer
hún frá og önnur stjórn framkvæmir þjóðarviljann.
Á tímabili leit út fyrir að stjórnarflokkarnir væru byrjaðir að
hlusta á kröfur kjósenda um að þeir stæðu við loforð sín. Nú blasir
við að þeir hafa heldur forherzt í afstöðu sinni. Þeir ætla að hunza
45.000 undirskriftir, mörg þúsund manna mótmælafundi og þau
ríflega 80 prósent sem segjast í skoðanakönnunum vilja þjóðar-
atkvæðagreiðslu um framhald aðildarviðræðna.
Kjósendur eiga í bili ekki marga kosti. Kannski helzt að fleiri
skrifi upp á kröfuna um atkvæðagreiðslu og mæti á útifundi – og
voni að stjórnarherrarnir leggi um síðir við hlustir og dragi rök-
réttar ályktanir.
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
Stjórnarmeirihlutinn forherðist í afstöðu sinni:
Rökleysur ráðherra
„Ógeðslegt fólk“ voru orðin sem forseti
Úganda lét falla um samkynhneigða nýlega.
Þetta hljómaði kunnuglega en við Jónína,
eiginkona mín, fengum svipuð skilaboð frá
Úganda árið 2010 þegar hjónaband okkar
vakti heimsathygli. „Samfélag þeirra er
búið að vera, þær eru siðlausar,“ var haft
eftir talskonu stjórnarflokksins í Úganda.
Og svo klykkti hún út með því að segja að
hjónaband okkar væri „viðurstyggilegt“.
Maður verður orðlaus að heyra fordóm-
ana og hvernig raunveruleikinn er algjör-
lega afskræmdur, eins og þegar því er
haldið fram að samkynhneigðir séu hættu-
legir samfélaginu, einkum og sér í lagi
börnum.
Já, staðan í Úganda er skelfileg og sam-
kynhneigðir þar í landi hafa þurft að búa
við hræðileg mannréttindabrot. Fyrir það
eitt að elska aðra manneskju þurfa þeir að
lifa í stöðugum ótta, sæta miskunnarlausu
ofbeldi, grimmd, ofsóknum og kúgun. Og
nú hefur lífstíðardómur fyrir samkyn-
hneigð verið lögfestur í Úganda.
Lagasetningin hefur þegar haft þau áhrif
að dauðalistar, svartir listar með persónu-
upplýsingum um hinsegin fólk, eru birtir
í götublöðum í Úganda og birting þeirra
hefur leitt til árása á þetta fólk og til sjálfs-
víga samkynhneigðra.
Alþjóðasamfélagið þarf að bregðast
miklu harðar við þessum hrikalegu mann-
réttindabrotum en það hefur þegar gert.
Og Ísland ekki síst, sem á margan hátt
hefur verið í fararbroddi í heiminum varð-
andi sjálfsögð réttindi samkynhneigðra.
Fordæming utanríkisráðherra er ekki
nægjanleg. Kröftug ályktun frá stjórn-
völdum og Alþingi gegn þessum mannrétt-
indabrotum væri fyrsta skrefið. Síðan þarf
að koma frumkvæði stjórnvalda í samráði
við önnur norræn ríki um hvernig best
væri að beita sér fyrir breiðri alþjóðasam-
stöðu í málinu.
Íslandsdeild Amnesty International og
Samtökin ‘78 gangast þessa daga fyrir
sameiginlegu átaki og fjársöfnun í þágu
samkynhneigðra í Úganda, m.a. með
glæsilegum stórtónleikum í Hörpu í kvöld.
Vonandi styður íslenska þjóðin dyggi-
lega þetta átak. Það væri til fyrirmyndar
og myndi skipta miklu máli.
Ákall til alþjóðasamfélagsins
MANNRÉTTINDI
Jóhanna
Sigurðardóttir
fv. forsætisráðherra
➜ Maður verður orðlaus að heyra
fordómana og hvernig raunveru-
leikinn er algjörlega afskræmdur,
eins og þegar því er haldið fram
að samkynhneigðir séu hættulegir
samfélaginu, einkum og sér í lagi
börnum.
Eygló situr heima
Eygló Harðardóttir félagsmálaráð-
herra ætlar ekki að vera viðstödd
Ólympíumót fatlaðra í Sotsjí og segir
það vegna þróunar mála í Úkraínu
síðustu daga. Ráðherrann segir að
það sé sitt mat, að höfðu samráði við
utanríkisráðuneytið, að það ekki rétt
að heimsækja Rússland á þessum
tíma. Fyrir Vetrarólympíuleikana í
Sotsjí var bent á bága réttarstöðu
hinsegin fólks í Rússlandi og
mannréttindabrot rúss-
neskra stjórnvalda. Það
aftraði ekki Ólafi Ragnari
Grímssyni forseta frá að
fara á leikana. Hann hitti
Pútín en sagðist ekki
hafa verið í aðstöðu
til að ræða málefni
þeirra sem stjórn-
völd beita mannréttindabrotum þar
sem forsetarnir hittust ekki form-
lega. Raunar sagði hann í samtali
við RÚV að Ólympíuleikarnir væru
íþróttahátíð, ekki pólitísk hátíð. Illugi
Gunnarsson menntamálaráðherra
fór líka til Sotsjí. Hann kvaðst heldur
ekki hafa haft færi á að ræða mann-
réttindamál við ráðamenn en sýndi
samhug sinn með samkynhneigðum
með því að skarta trefli í litum
regnbogans á setningar-
hátíðinni. Því ber að
fagna að Eygló skuli
hafa hætt við förina
og sýnt í verki að hún
sé ósátt við fram-
komu rússneskra
stjórnvalda.
Jafna eða Jafnræðisstofa
Velferðarráðuneytið auglýsti eftir
nafni á nýja stofnun sem á að fjalla
um jafnréttismál í víðum skilningi.
Tillögurnar sem fólk gat kosið á milli
voru ekki sérlega frumlegar en þær
voru Jafnréttisstofnun, Umboðs-
maður jafnréttismála og Mann-
réttindastofa, svo mátti koma með
tillögur frá eigin brjósti. Mannrétt-
indastofa fékk flest atkvæði. Meðal
annarra tillagna eru: Jafna, Jafnaðar-
stofa, Jafnréttiseftirlitið, Jafnræðis-
stofa, Mannhelgisstofa, Réttindaver,
Réttindastofa, Stofnun Bríetar
Bjarnhéðinsdóttur um mannrétt-
indi á Íslandi og loks Umboðs-
maður mannhelgi. Flest mun
skemmtilegri nöfn en Mann-
réttindastofa.
johanna@frettabladid.