Fréttablaðið - 27.06.2014, Qupperneq 19

FÖSTUDAGUR 27. júní 2014 | SKOÐUN | 19
Í þriðja skipti á örskömmum
tíma er lagasetningu, eða í það
minnsta hótun um lagasetn-
ingu, beitt í þágu fyrirtækis
sem getur ekki samið um kaup
við starfsfólk sitt. Lög voru sett
á verkfall flugmanna hjá Ice-
landair, lög hefðu án efa verið
sett á verkfall flugfreyja hjá
Icelandair og það var nánast
búið að setja lög á verkfall flug-
virkja hjá Icelandair áður en
flugvirkjarnir hættu við sínar
aðgerðir.
Enn á ný hófst tal um að
fámenn hálaunastétt ætti ekki
að fá að lama samgöngur til og
frá landinu. Ágætlega heppnuð
áróðursrök. Fólki er illa við að
fólk hafi há laun. Fólki er illa
við fólk sem truflar sumarfrí
annars fólks. Við Íslendingar
erum háðir flugi þegar kemur
að samgöngum til og frá landinu
og auðvitað mætti fallast á það
að ein stétt á ekki að fá að „lama
samgöngur“ sama hve há eða
lág laun hennar eru.
En þessi rök hefðu kannski átt
við um flugumferðarstjóra eða
aðrar opinberar eða hálfopin-
berar stéttir þar sem erfiðara
er að ímynda sér samkeppni. En
hvorki flugmenn, flugfreyjur
eða flugvirkjar eru dæmi um
þannig stéttir. Vel að merkja
eru flugmenn, flugfreyjur og
flugvirkjar eins fyrirtækis alls
ekki „stéttir“. Þetta eru starfs-
menn eins fyrirtækis.
Lömuðust samgöngur?
Verkfall flugvirkja hjá Ice-
landair hófst 16. júní klukkan
6.00. Það sem eftir leið dags
fóru 15 flug frá Íslandi. Átta
þeirra voru á vegum Wow en
það fóru einnig flugvélar frá
Delta Air, SAS, Atlantic Air-
ways, easyJet og Lufthansa.
Til viðbótar fljúga AirBerlin,
GermanWings og Norwegian til
landsins auk nokkurra leigu-
flugfélaga. Ekkert áðurnefndra
flugfélaga lenti í vandræðum
með kaup á nauðsynlegri þjón-
ustu fyrir flug sín þennan dag.
Öll þeirra græddu. Icelandair
tapaði.
Segjum að verkfallið hjá Ice-
landair hefði staðið yfir í viku.
Það hefði verið glatað fyrir Ice-
landair. Það hefði verið glat-
að fyrir marga aðila í ferða-
þjónustubransanum. Það hefði
verið svolítið glatað fyrir marga
Íslendinga sem hefðu keypt sér
miða með Icelandair þá vikuna.
Þeir hefðu þurft að breyta sínum
plönum. Þeir hefðu væntan-
lega fengið endurgreitt og hefðu
getað keypt sér far með öðrum
flugfélögum. Önnur flugfélög
hefðu hugsanlega getað bætt inn
flugferðum til að dekka eftir-
spurnina. Þau hefðu getað stokk-
ið inn í bestu afgreiðslutímana
á Keflavíkurflugvelli sem Ice-
landair heldur í krafti hefðar-
réttar. Samkeppni hefði eflst.
Lög á bensínverkfall hjá N1?
Segjum sem svo að bensínaf-
greiðslumenn hjá N1 færu í
verkfall. Það væri alveg glatað
fyrir fyrirtækið N1 og kannski
líka íbúa Hríseyjar og Grímseyj-
ar eða annarra staða sem reiða
sig á bensín frá þessu eina olíu-
félagi en væri einhver ástæða til
setja lög á slíkt verkfall? Auð-
vitað ekki.
Það má auðvitað alveg skilja
áhyggjur sem fólk hefur af þjóð-
hagslegum áhrifum til skamms
tíma. Og það er vissulega minni
fyrirhöfn að skipta um bensín-
stöð en að breyta flugi. En sam-
keppni er samt betri en fákeppni.
Annað dæmi: Veitingastaðir
þurfa mjólk. Ef Mjólkursam-
salan lenti í vandræðum með
að semja við sitt fólk væri það
líka vont fyrir ferðaþjónustuna.
En ef það myndi skapa rými á
markaðnum fyrir aðra framleið-
endur væri það gott fyrir alla til
lengdar.
Of stórir til að semja
Á ensku er stundum talað um að
fyrirtæki séu „too big to fail“ –
of stór til að geta fallið. Þá er átt
við að stjórnvöld telji fyrirtækið
gegna það mikilvægu hlutverki
í gangverki samfélagsins að því
muni örugglega verða bjargað
ef það lendir í ruglinu. Það er
auðvitað frábært fyrir fyrir-
tæki að koma sér í þá aðstöðu.
Og varla verða merkin um það
skýrari en þegar þing er kallað
saman vegna þess að fyrirtækið
getur ekki lengur sjálft samið
um kaup á nauðsynlegri þjón-
ustu.
Kannski hugsuðu menn um
almannahag, en þá var það
almannahagur til fremur
skamms tíma. Til lengdar ætti
að styðja við samkeppni í stað
þess að klappa fákeppninni á
bakið.
Too big to semj
Í DAG
Pawel Bartoszek
stærðfræðingur
Kannski hugsuðu
menn um almanna-
hag, en þá var það
almannahagur til fremur
skamms tíma. Til lengdar
ætti að styðja við sam-
keppni í stað þess að klappa
fákeppninni á bakið.
Frábærar McCain
franskar á 5 mínútum
Franskar kartöflur í sérflokki sem þú töfrar fram á
augabragði. Einföld og fljótleg matreiðsla og algjör
sæla fyrir bragðlaukana. Prófaðu núna!
TÍSTIÐ
Atli Fannar
Bjarkason
@atlifannar
Fjölmiðlar erlendis
birta nú fréttir af litlu
bjánaþjóðinni sem er með asnalega
ströng lög um nöfn. Takk, manna-
nafnanefnd. #leggjaniður
Gísli Marteinn
Baldursson
@gislimarteinn
Eru allir með það á
hreinu að appelsína
þýðir bókstaflega epli frá Kína?
Næstum of gott til að vera satt.
AF NETINU
Ókannaðar víddir andans
Ef einhver hefði spáð því fyrir 200 árum að hægt
yrði að senda mynd og hljóð um víða veröld eftir
250 ár hefði sá hinn sami verið talinn fullkomlega
geggjaður, enda hefði engum heilvita manni dottið
slíkt í hug.
Sama hefði verið sagt um mann sem fyrir 50 árum
hefði spáð fyrir um það að hægt yrði að stýra bíl
með hugsunum sínum einum saman.
Ég hef upplifað atburði og fyrirbæri sem engin leið
er að útskýra nema með því að álykta sem svo að máttur hugans, hraði
hans og víddir, sem spanna óendanleikann og eilífðina, sé staðreynd
sem nær út fyrir þann efnislega þrívíddarheim sem við viðurkennum
og vísindin fást við.
http://omarragnarsson.blog.is/
Ómar Ragnarsson