Skessuhorn - 02.06.2010, Blaðsíða 14

14 MIÐVIKUDAGUR 2. JÚNÍ
„ Þetta var fimm tug asta og fjórða
ver tíð in mín. Ég hef ekki misst úr
ver tíð í all an þenn an tíma . Ég byrj­
að á grá sleppu 13 ára árið 1957,“
seg ir Jó hann es Ey leifs son trillu karl
á Akra nesi og út gerð ar mað ur Leifa
AK­2, eða Hanni á Lög bergi, eins
og hann er jafn an kall að ur. Lík lega
er Jó hann es með mesta reynslu
allra grá sleppukarla sem nú róa af
Skag an um. Hann seg ir ver tíð ina
núna senni lega þá bestu sem ver­
ið hafi á Akra nesi. „Ann ars var góð
ver tíð fyr ir 10 árum og lík lega hef­
ur ver ið á líka mik ið af grá sleppu þá
þótt minna hafi kom ið að landi. Það
voru færri bát ar á þessu og menn
voru með miklu færri net.“
Sótt um bát inn
í rosa veðri
Jó hann es á ekki langt að sækja
sjó mann seðlið því hann er son­
ur Ey leifs heit ins Ís aks son ar, mik­
ils sjó sókn ara af Skag an um, sem
þekkt ast ur var fyr ir að finna fiski­
mið stutt und an Akra nesi sem varð
til þess að Ak ur nes ing ar hættu að
gera út báta sína frá Sand gerði á
vetr ar ver tíð um eins og ver ið hafði
fram að því. Hanni ólst upp á Lög­
bergi við Mána braut ina þannig að
stutt var í sjó inn og á bryggjuna.
„Ég var lít ið á sjó með pabba, að­
eins sem krakki á grá sleppu. Ég
var alltaf svo sjó veik ur. Hann sagði
karl inn að ég yrði aldrei sjó mað ur.
Svo vor um við seinna sam an á báti
sem við keypt um 1963 og öðr um
sem ég keypti 1972. Það gerði rosa­
veð ur þeg ar við vor um í Reykja vík
að ná í þenn an bát árið 1963. Þá
lentu stór ir bát ar í vand ræð um og
síld ar bát ur inn Súl an EA fórst við
Reykja nes ið. Við fór um suð ur með
Akra borg inni og Elli Guð munds á
Ferj unni ætl aði svo að draga bát inn
upp á Skaga því við kunn um ekk ert
á vél ina og treyst um okk ur ekki til
að sigla hon um heim. Þeg ar við vor­
um á leið inni suð ur seg ir pabbi að
við þyrft um að flýta okk ur að þessu
því hann ætti eft ir að rjúka upp í
kvöld, hann var svo veð ur glögg ur
karl inn. Þeg ar ég var svo á leið inni
með bát inn yfir höfn ina í Reykja vík
frá Örfiris ey og yfir að kolakran an­
um rauk veðr ið upp eins og hendi
væri veif að, al gjört mann skaða veð­
ur. Við fór um nú samt með bát inn
upp eft ir aft an í Ferj unni. Elli fór
með landi upp að Kjal ar nest öng um
og skaust svo yfir Hval fjörð inn. Það
sást ekki í bát inn alla leið ina og við
héld um að hann væri kom inn nið ur
fyr ir löngu. Þetta hafð ist þó.“
Fór ör ugg lega yfir um
Jó hann es rifj ar upp þeg ar hann
datt í sjó inn fram af bryggj unni, að­
eins 9 ára gam all. „Ég fór á bólakaf
og mér var far ið að líða vel, ég man
ekk ert eft ir mér þarna fyrst fyrr en
ég var far inn að hlæja og að reyna
að ná til ufsanna. Mér leið orð ið
vel þarna í sjón um hjá smáufsa torf­
unni og lík lega hef ég nán ast ver­
ið kom inn yfir um þeg ar pabbi náði
að veiða mig upp aft an við bát inn
al veg við skrúf una og bar mig heim.
Þeg ar þetta gerð ist var ég það vit­
laus að ég ætl aði að vega mig upp á
bryggj una með því að krækja sting í
hana en bryggj an var sleip og sting­
ur inn rann því fram af og ég með
í sjó inn.“ Jó hann es seg ir þetta hafa
orð ið til þess að hann varð vatns­
hrædd ur og þorði aldrei í sund.
„ Jonni heit inn Berg þórs narraði
mig svo með í sund þeg ar ég var
tólf ára og ég var alltaf í laug inni
eft ir það. Fór tvisvar á dag og tók
sund próf ið upp úr tólf ára bekk.
Náði þá fín ni ein kunn 8,9 og var
ann ar hæst ur í skól an um.“
Alltaf á sjón um
í frí tím um
Hanni seg ir alla leiki hafa ver ið
við sjó inn þeg ar hann var að al ast
upp og þrátt fyr ir að sjó mennsk an
yrði ekki hans að al starf fyrr en árið
1987 þá var hann alltaf að hluta til
á sjó. „Ég var að vinna í Sem ents­
verk smiðj unni og síð an var ég alltaf
eitt hvað á bátn um á kvöld in, um
helg ar og í öðr um frí tím um. Mest
þó með an á grá sleppu ver tíð stóð
en líka tals vert mik ið með lúðu­
lóð. Pabbi var með mér í því með an
hann lifði og kenndi mér á mið in,“
seg ir Hanni en hann þekk ir mik ið
af þeim land mið um sem sjó menn af
Skag an um not uðu áður fyrr.
Jó hann es hætti svo í Sem ents­
verk smiðj unni 1987 og fór þá al veg
í sjó mennsk una með nýj an plast bát
Leifa AK­2, sem hann ger ir enn þá
út en tals vert breytt an með al ann­
ars er búið að lengja bát inn. Bát inn
lét Jó hann es smíða fyr ir sig í Hafn­
ar firði. „Ég var á öll um veiði skap,
sem hægt var að stunda á svona
báti; fær um, línu, lúðu lóð, þorska­
net um og ekki síst grá slepp unni.
Einna minnst hef ég þó ver ið á fær­
un um.“
Lúð urn ar eru marg ar og stór­
ar sem hann hef ur inn byrt en sú
stærsta var 300 punda lúða sem
Jó hann es og pabbi hans drógu.
„ Pabbi fékk einu sinni rosalúðu.
Það var eng in smá skepna. Hún var
462 pund og hann kom henni ekki
um borð í bát inn. Hann varð að
slefa henni í land. Það komu fleiri
manns ofan úr Heima skaga hús inu
til að toga í spott ann þeg ar hann
kom með hana að landi en pabbi
var líka að vinna í Heima skaga þá.“
Ekki þorska net
í sjó á há ver tíð
Jó hann es seg ist aldrei hafa haft
neinn kvóta að ráði því hann hafi
vant að við mið un þeg ar kvót inn var
sett ur á um það leyti sem hann byrj­
aði út gerð af al vöru. „ Þetta voru
örfá tonn. Ég hef ver ið að leigja
kvóta að und an förnu en það hef ur
ver ið gott verð fyr ir fisk inn þannig
að þetta hef ur bjarg ast. Núna er ég
með eitt ýsutonn og eitt þorsktonn.
Ég gerði ekk ert út á ýsu í fyrra, það
hækk aði svo mik ið leigu verð ið á
henni.“
Hanni seg ir vel hafa fiskast að
und an förnu. „Það er nóg af fiski í
sjón um og þetta eru ekki nema 2­3
bát ar hérna á Skag an um sem eru
með þorska net. Lík lega hef ur það
aldrei gerst áður að eng inn bát­
ur væri með þorska net í sjó héð an
á há vetr ar ver tíð í apr íl eins og var
núna. Ég skil ekki af hverju ekki er
bætt við kvót ann, það er full ur sjór
af fiski. Það er ekki nokk ur stjórn
á þessu hel víti. Þetta er al veg fer­
legt.“
Jó hann es seg ist hafa alist upp
við smá báta sjó mennsku í fjöl skyld­
unni og ekki bara hjá pabba sín um.
„Þeir voru nátt úru lega trillukarl­
ar eldri bræð ur mín ir, Guð mund­
ur og Ár sæll. Mað ur fylgd ist með
þeim. Svo var mað ur að snigl ast á
verk stæð inu hjá Inga á Mel, báta­
smið, þeg ar hann var á Mána braut­
inni. Hann smíð aði nú flest ar trill­
urn ar hérna.“
Sjó slys ið 1993
var mik ið á fall
Jó hann es seg ir það hafa ver ið
mik ið á fall þeg ar tveir smá bát ar frá
Akra nesi fór ust rétt við Suð ur flös­
ina í aftaka veðri árið 1993 og með
þeim þrír menn. „ Þetta var rosa­
legt slys og erfitt. Það skall skart
á al veg snar brjál að veð ur. Ég var
að draga net hérna rétt utan við
róðra baujuna þeg ar ég sá bakk­
ann koma. Ég var bú inn að draga
fjög ur net og hætti að draga. Sneri
bara á þessu og lagði aft ur. Lór an­
inn datt út þeg ar élið skal yfir, það
var svo svört snjó koma og ég fann
ekki baujuna, sást ekki í botn eða
neitt. Ég keyrði svo ró lega á fram
og fann eina neta bauju sem ég vissi
hver átti. Ég hélt mig bara við hana,
lón aði þar upp í og hlust aði á tal­
stöð ina. Þeir voru að koma til lands
stóru bát arn ir, Vík ing ur, Bjarni
Ó lafs son og fleiri loðnu bát ar. Þeir
sögðu okk ur á trill un um að bíða
bara. Við vor um þrír þarna rétt hjá
hver öðr um; ég, Odd ur á Hliði og
Berg þór á Ökrum. Það þýddi ekki
fyr ir okk ur að reyna neitt það var
svo kol brjál að veð ur, suð vest an
og stór hríð. Svan ur inn var svo við
Reykja vík og var alltaf að til kynna í
tal stöð inni að það liðu tíu mín út ur
á milli élja. Ég var alltaf að kíkja út
og at huga hvort það væri glufa. Svo
allt í einu kom gamli vit inn í ljós.
Ég komst þá í land en svo þeg ar ég
var við bryggj una og byrj að ur að
gera að þá heyri ég að Skarp héð inn
Árna son kall ar í tal stöð ina og bið­
ur um sjúkra bíl á bryggj una því það
hafi orð ið slys. Hann hafði þá náð
þeim tveim ur sem voru á Mark­
úsi AK, sem sökk, upp í bát inn hjá
sér en þeir voru látn ir þeg ar hann
kom í land. Það var enga á falla hjálp
eða neitt að fá þarna og þetta var að
brjót ast fram í mönn um mörg um
árum seinna. Þetta var aga legt á fall
og ég veit um menn sem hafa aldrei
náð sér eft ir að hafa orð ið vitni að
þessu,“ seg ir Jó hann es.
Trillu saga Skag ans í
mynda albú m um
Við rifj um upp sögu smá báta á
Akra nesi með því að skoða mynda­
albúm Jó hann es ar. Hann á ó grynni
mynda sem eru mikl ar sögu leg ar
heim ild ir um trillu út gerð á Akra­
nesi. Fjög ur stór albúm full af
mynd um og flest ar eru þær merkt­
Hanni á Lög bergi hef ur ver ið á grá sleppu í meira en hálfa öld
Ólst upp við trillu báta út gerð og hef ur
ver ið við loð andi sjó inn alla tíð
Drífa og Jó hann es heima á Dal braut inni.
Við beitn inga skúr inn á horni Báru götu og Vest ur götu.
Með sult ar dropa í nefi fer Hanni mjúk um
hönd um um væna grá sleppu, enda eins
gott að vera ekki harð hent ur svo hrogn­
in spraut ist ekki úr henni.
Á grá sleppu mið un um um borð í Leifa AK­2 rétt norð ur af Akra nesi á
ný lið inni ver tíð.
Hanni skoð ar hert an stein bít í beitn inga skúrn um.
Sjómannadagurinn