Skessuhorn - 19.12.2012, Qupperneq 40

40 MIÐVIKUDAGUR 19. DESEMBER 2012
,,En hvað ætl ar þú svo að hafa í
jólamat inn" spurði kon an og hélt
glað hlakka leg á ham borg ar hryggn­
um og hljóm aði þannig í rödd inni
að nú væri jól un um redd að. Ég?
Spurði ég og klór aði mér í hausn­
um. Tja, ég er eig in lega bara ekki
búin að á kveða það enn þá, svar­
aði ég og sá það á svip kon unn ar að
þetta var ekki svar ið sem hún bjóst
við.
Nú í ár eru 20 ár síð an ég hélt
fyrst upp á jól með ,,kærast an­
um" sem nú er eig in mað ur minn.
Það er gam an að láta hug ann reika
og hugsa til baka og velta fyr ir sér
hvað það hef ur í raun ó trú lega
margt gerst ­ og breyst ­ á þess um
tveim ur ára tug um. Svo er ann að
sem ein hvern veg in breyt ist aldrei.
Hefð ir og venj ur eru að mínu mati
skemmti legt fyr ir bæri, en þó er það
þannig að ég á líka mjög auð velt
með að breyta út af því sem venju­
bund ið er, án þess að því fylgi nokk­
ur efi, eft ir sjá eða önn ur ó þæg indi!
Jóla mat ur inn er með al þess sem
á mörg um heim il um rík ir sterk
hefð fyr ir. Ég hef meira að segja
heyrt fólk segja að það komi eng in
jól ef eng in fæst jólarjúp an. Á mínu
heim ili þurfti að gera mála miðl an­
ir þeg ar fyrstu jól in voru hald in, því
á æsku heim il um okk ar hjóna var
jóla mat ur inn ekki sá sami. Nið ur­
stað an varð sú að skapa nýj ar venj­
ur. Fyrstu árin geng um við sjálf til
rjúpna og höfð um rjúpu á að fanga­
dags kvöld. Það hef ur breyst og í
dag er það breyti legt á milli ára
hvað er í mat inn á að fanga dags­
kvöld. Mörg um finnst ansi djarft
teflt, og sum ir hrista haus inn yfir
þessu upp á tæki ­ hvað ef nú sjálf ur
jóla mat ur inn mis tekst?
Mat ur, mat ar hefð ir, mat væla­
fram leiðsla, mat væla fram leið end­
ur og fleira því tengt hef ur ver­
ið mér hug leik ið und an farn ar vik­
ur. Ég hef átt því láni að fagna að
fram reiða mat fyr ir fólk af ýmsu
þjóð erni, eiga hlut deild í jóla mat
fjölda fjöl skyldna og taka þátt í
mat ar mörk uð um með öðr um smá­
fram leið end um, en mik il gróska
er einmitt á þess um vett vangi um
þess ar mund ir. Þessi reynsla hef ur
sýnt mér, svo ekki verð ur um villst,
að mat ur er ekki bara mat ur. Mat ur
er menn ing, upp lif un og skemmt­
un. Mat ur er líka upp spretta um­
ræðu, t.d. í mat ar boð um og matn­
um fylgja gjarn an sög ur. Auð vit­
að skipt ir hrá efn ið líka máli, nær­
ing ar gild ið, holl ust an og all ir þeir
þætt ir.
Í nokk ur ár höf um við hjón­
in stund að mat væla fram leiðslu, en
það sem hef ur breyst, m.a. með
til komu hags muna fé lags ins Beint
frá býli, eru tengsl in við neyt end­
ur. Per sónu leg sam skipti og ó met­
an leg tengsl milli fram leið enda og
neyt enda skap ast við við skipt in sem
eiga sér stað, ann að hvort heima á
bæj un um sjálf um eða á mörk uð­
um þar sem fram leið end ur koma
sam an með vör urn ar sín ar. Fólki
er um hug að um ýmsa þætti mat­
væla fram leiðsl unn ar, svo sem eins
og að bún að dýra og dýra vel ferð,
fóðr un, um gjörð bús ins og að gengi
að því og margt fleira mætti nefna.
Þessi tengsl og þessi sam ræða er
ó met an leg ur hlekk ur í ferl inu og á
senni lega eft ir að verða enn mik il­
væg ari.
Ein hvers stað ar las ég að mat­
ur inn okk ar væri í raun ó rjúf an­
leg ur hluti af því að vera Ís lend­
ing ur. Að minnsta kosti held ég að
jólasteik in sé ó rjúf an leg ur hluti af
jól un um hjá mörg um Ís lend ing­
um. Þó það sé ekki búið að taka
á kvörð un um það hvað verð ur í
jólamat inn á þessu heim ili þetta
árið, er ég sann færð um að ilm ur­
inn úr eld hús inu verð ur lokk andi
og in dæl is steik verð ur færð upp
á stærð ar fat. Þakk lát er ég fyr ir
það.
Með ein lægri ósk um kær leiks­
ríka jóla há tíð, gleði og frið.
Arn heið ur Hjör leifs dótt ir,
Bjart eyj ar sandi í Hval firði.
Des em ber er kom inn vel á veg
og jóla ljós in hafa ver ið að koma
í glugg ana, einn af öðr um. Fal­
legu að ventu stjak arn ir sem hvergi
munu vera eins vin sæl ir og á Ís landi
eru á ber andi. Það er al veg maka­
laust hvað mað ur gleðst yfir þess um
ljós um. Og þó ekki því að í þessu
svartasta skamm degi er þetta kær­
kom in upp lyft ing. Sum ir dag ar
byrja eig in lega aldrei, grám inn er
al ger. Það er eins og jól in hafi ver­
ið sett á þenn an árs tíma fyr ir okk­
ur hér á norð ur hveli jarð ar svo við
þrauk um vet ur inn. Eft ir að hafa
rek ið versl un í hart nær 19 ár er ég
nú hætt þeim rekstri. Versl un in
Sjáv ar borg er nú auð og tóm og það
er eins og berg máli þögn in í hús­
inu sem alltaf á þess um árs tíma hef­
ur iðað af lífi. Það hef ur ver ið rek­
in versl un í Sjáv ar borg allt frá fjórða
ára tug síð ustu ald ar. Það er ekki ör­
grannt um að ég vor kenni hús inu
að eins. En það mun verða á fram
versl un í mið bæn um, við rekstr­
in um tóku ungt fólk og stofn uðu
Bóka verzl un Breiða fjarð ar. Og hún
flutti rétt yfir göt una, þau fengu
leigt hús næði gamla ap ó teks ins. Er
ó trú legt að sjá hversu skemmti lega
versl un þau hafa skap að þar á stutt­
um tíma. Von andi verð ur svo tek­
ið til hönd um og hús ið tek ið í gegn
ut andyra næsta sum ar. Í þessu húsi
á að vera versl un, það er svo vel til
þess fall ið. Og leið in legt að hafa
það tómt. Ég óska nýj um versl un­
ar eig end um inni lega til ham ingju
með búð ina sína og líka eig end um
húss ins fyr ir að hafa leigt þeim hús­
næð ið. Pláss ið verð ur á fram lif andi
svæði. Og það er ekki eins og Sjáv­
ar borg verði dauð ur stað ur lengi.
Þar mun stór huga fólk reka fyr­
ir tæki í ferða þjón ustu sem gam­
an verð ur að fylgj ast með. Er þeg­
ar byrj uð vinna við að rífa inn an úr
kjall ar an um og mikl ar fram kvæmd­
ir fara í gang fljót lega. Allt skap ar
þetta at vinnu og at vinn an er kraft­
ur þess að bær inn blóm stri. Ferða­
þjón usta er vax andi at vinnu veg ur
og við hér í Stykk is hólmi höf um svo
mik ið upp á að bjóða. En bæj ar yf ir­
völd verða líka að styðja og styrkja
vel við af þrey ing ar mögu leik ana
í bæn um. Því þó að það sé fal legt
hérna þarf að eins meira. Það er svo
margt sem má bæta og sem þarf að
hugsa sem fjár fest ingu en ekki út­
gjöld. Þetta má nú reynd ar yf ir fær­
ast á lands vísu.
Eitt kvöld fyr ir skömmu fór ég í
smá göngutúr um pláss ið með tík­
ar grey sem er í minni um sjá. Það
var nærri því al heið ur him inn og
tunglið nán ast fullt. Ég fór fram á
bakk ann fyr ir neð an vigt ar skúr inn
og þá allt í einu log aði him in inn og
norð ur ljós in hrein lega döns uð um
um him in hvolf ið. Stjörn u rn ar skinu
líka afar skært og ég varð hrein lega
agn dofa. Þó er þetta eitt hvað sem
ég hef séð margoft. En alltaf verð ur
mað ur jafn hug fang inn. Er nokk uð
und ar legt að ferða menn vilji koma
og skoða þessa feg urð? Ég heyrði
öld una gjálfra á stein un um og sá
bát ana rísa og hníga við fest arn ar.
Þar sem ég stóð var ég þess full viss
að þó að ég flytji brátt frá höfn inni
og öllu þessu lífi sem ég hef haft þau
for rétt indi að geta horft á og not ið
dag hvern þá muni ég á vallt geyma
þessa upp lif un í huga mín um.
Gleði leg jól frá höfn inni
í Stykk is hólmi.
Dag björt Hösk ulds dótt ir.
Jóla kveðja úr
Stykk is hólmi til
les enda Skessu horns
Ilm ur inn
úr eld hús inu...
Kveðj ur úr hér aði