Skessuhorn


Skessuhorn - 19.12.2012, Side 86

Skessuhorn - 19.12.2012, Side 86
86 MIÐVIKUDAGUR 19. DESEMBER 2012 Hún er fædd á Hjarð ar hóli á Jök ul­ dal 2. jan ú ar 1921 þar sem for eldr ar henn ar voru í hús mennsku á þeim tíma. Flutti með þeim á Borg ar fjörð eystri áður en hún kláraði fyrsta árið sitt. Systk ina hóp ur inn var stór og síð an hef ur henni ætíð lík að vel að hafa stór an hóp af börn um í kring­ um sig. Frá Borg ar firði ligg ur leið­ in suð ur, al veg vest ur á Mýr ar þar sem búið var í ára fjöld. Nú býr Árný Ingi björg Jó hanns dótt ir, Inga á Ökrum, í Ána hlíð í Borg ar nesi þar sem knú ið er dyra. Boð ið er í bæ inn og tek ið til við spjall. Að vera örv hent ur var varla leyfi legt Líf ið á Borg ar firði eystri var blanda af sjó sókn og skepnu haldi. Um­ hverf ið er ægi fag urt sem eng an læt­ ur ó snort in er þang að hef ur kom ið, alla vega ekki að sumarlagi.„Pabbi var þó ekki út vegs bóndi, frek ar há­ seti en stund aði sjó á sumr in. Við vor um því alin upp við störf til sjós og lands. Ég fór hins veg ar frem­ ur snemma að heim an. Af kom an var þannig. Við systk in in mörg svo það þurfti að reyna fyr ir sér ann ars­ stað ar," seg ir Inga á Ökrum í upp­ hafi spjalls ins. Hún er örv hent og seg ir að sér leið ist að prjóna og af­ köstin séu lít il því hún hafi aldrei lært prjóna skap al menni lega. „Það var nefni lega þannig á mín um yngri árum þeg ar ég fór í skól ann þá var bara sagt að ég væri örv hent og gæti ekki gert neitt. Með an Helga syst­ ir fékk að sauma út og prjóna þurfti ég að sitja og læra að skrifa með hægri hendi sem mér fannst alltaf und ar legt og gríð ar lega erfitt. Afi hafði kennt mér að skrifa heima og fann aldrei að, en það eimdi lengi eft ir af þessu hjá mér." Blaða mað­ ur get ur ekki stillt sig um að spyrja hvort hún hafi signt sig skratt an um með því að nota vinstri hönd ina til þessa verks. Inga seg ist aldrei hafa heyrt þetta fyrr. „En kristn in hef ur löng um gert skratt an um hátt und­ ir höfði. Það er nokk uð merki legt að telja sig krist inn og vera ann­ að hvort fylgj andi guði eða djöfl in­ um," seg ir hún með kímn is glampa í aug um. „Það trúa reynd ar all ir á eitt hvað og ef mað ur verð ur fyr ir á falli er gott að hafa hálm strá in til að halda í." Mátti ekki vera að því að ger ast hjúkr un ar- kona Inga hleypti heim drag an um, fór til Reykja vík ur og vann á sjúkra hús inu Hvíta band inu en fór heim á sumr­ in þeg ar hún gat. Einnig stund aði hún vinnu á sjúkra hús inu á Seyð is­ firði. „Síð an fór ég til Vest manna­ eyja að vinna og það varð ör laga­ ríkt. Ég hafði ætl að að læra hjúkr­ un en mátti svo ekk ert vera að því vegna þess að í Vest manna eyj­ um eign að ist ég mann," seg ir Inga og bros ir við, „Ó laf ur Þórð ar son var minn lífs föru naut ur, sex árum eldri en ég. Við fór um til Reykja­ vík ur sam an, sett um þar okk ar bú. Þar vann Óli á véla verk stæði en ég á barna heim il um. Frá Reykja vík flutt um við í Stykk is hólm hvar við bjugg um í fimm ár. En á kváð um síð an að flytja í sveit. Það er árið 1949 sem við flutt um að Ökrum í Hraun hreppi." Á Ökrum var ým is legt svip að því sem Inga þekkti, búið nán ast í fjöru borð inu. Hún seg ir það hafa ver ið til vilj un eins og margt í líf­ inu. „Lík lega er þetta bara á skap­ að." Jörð in Akr ar þótti kosta jörð hér í eina tíð og það an var róið þótt því væri eig in lega hætt þeg ar Ó laf­ ur og Ingi björg koma þang að en fólk hafði kom ið af bæj un um til að róa það an. Jörð in er einnig gíf ur­ lega land mik il en mik ið af fúafló­ um sem þýddi engja hey skap út um allt og ekki síst var erfitt að koma hey fengn um heim. „Það sem verra er, það er svo erfitt að ræsa fram á Ökrum. Land hall inn er svo lít ill að það hreins ar sig varla." Haf ist handa og sum ar dvöl in Eins og fram hef ur kom ið fluttu hjón in að Ökrum árið 1949. Ingu finnst aldrei hafa ver ið mik il vinna á þeim hjón um sem þó byggðu allt upp á jörð inni en sá tími finnst henni ekki síst ur í end ur minn ing­ unni. „Eins merki legt og það kann að hljóma þá vor um við hálf ein­ angr uð til að byrja með. Veg ur­ inn að Ökrum var afar slæm ur og ekki var það betra fyr ir bæ ina suð­ ur frá sem þurftu yfir Akra land til að kom ast upp á veg. Þetta lag að ist heil mik ið þeg ar veg ur inn var lagð­ ur um mið sveitna. Við bjugg um með kýr og kind ur til að byrja með en síð an bara með kýr enda Akr ar betri kúa jörð og dugði til hey skap ar þótt blaut sé, eins og ég sagði áðan. Okk ur hjón um varð ekki barna auð­ ið sjálf um svo við tók um tvö börn í fóst ur sem eru Ó lafs börn. Síð an á kváð um við að fara út í að bjóða upp á sum ar dvöl, með fram bú­ rekstri til að kom ast af, það var ekki of gott í bú skapn um. Einnig var mik il þörf fyr ir að koma börn um í sveita dvöl þar sem önn ur úr ræði voru ekki í kaup stöð um þá. Mað ur þurfti auð vit að leyfi og svo kom eft­ ir lit ið í heim sókn fyrstu árin og eins þeg ar börn in voru. Hús næði varð að vera í lagi og á kveð ið rými fyr ir hvert barn. Við vor um með sum ar­ dval ar heim ili í þrjá mán uði á sumr­ in. Skipt um mik ið við Fé lags mála­ stofn un fyrst en svo vildu þeir fara að ráða of miklu svo ég hvíldi mig á þeim. Ég hafði unn ið á Tjarn ar­ borg og fleiri stöð um og var með góð með mæli sem ekki var verra. En það ligg ur við að manni þyki það hálf leið in legt í dag að við ur­ kenna að hafa rek ið svona heim ili, vegna um ræð unn ar, en ó hætt er um að segja að á sókn in var mik il." Fjölg ar í kot inu Fram hef ur kom ið að Inga er alin upp í stór um systk ina hópi. Henni fannst því ekk ert leið in legt að hafa fullt hús af börn um. Aldrei var svo þröngt skip að ur bekk ur inn á henn­ ar bernsku heim ili að ekki væri pláss fyr ir fleiri enda seg ir Inga að hafa hjarta rými sé ekki á við hús rými. En með al þeirra barna sem dvöld­ ust á Ökrum á þess um árum voru tvö elstu börn Þor steins frá Hamri og Ástu Sig urð ar dótt ur. En svo skip uð ust veð ur í lofti. „Ég þekkti þessi tvö sem hérna höfðu ver ið en þeg ar heim il ið leyst ist upp tók ég öll börn in, líka þau þrjú sem ekki höfðu ver ið hjá okk ur áður. Mér fannst al veg nauð syn legt að þau yrðu öll sam an og held að það skipti miklu máli. En þeg ar hin þrjú loks komu til mín, voru þau búin að þvæl ast mik ið. Það var alla vega bund inn endi á það með þess ari ráð stöf un. Það varð sam komu lag hjá okk ur hjón un um að hafa þetta svona. Ég hefði jafn vel vilj að taka fleiri börn en Óla fannst sjö al veg nóg," seg ir Inga. „Börn in gengu síð an öll í Varma lands skóla, og lík­ aði þar vel, enda afar mik il vægt að skóla vist in sé góð. En þetta var fóstr un, ekki ætt leið ing. Þrjú elstu voru sitt á hvoru ár inu og svo hin tvö. Og í dag á ég hjá þeim fullt af ömmu börn um sem ég hitti reglu­ lega. Það er dá sam legt." Líf í tusk un um Eins og nærri má geta hef ur stund­ um ver ið líf í tusk un um á þessu mann marga heim ili og regla og skipu lag nauð syn leg svo allt gengi upp. Ingu hef ur aldrei fund ist vera mik ið ann ríki í kring um börn in. „Ég var með stúlk ur í vinnu þeg­ ar mest var. Þær voru með lista yfir nöfn allra barn anna og áttu að kíkja eft ir þeim reglu lega. Ef ein­ hver var ekki í sjón máli, var far­ ið að gá. Krakk arn ir voru auð­ vit að látn ir vinna, höfðu á kveð in skyldu verk sem voru í þeirra hönd­ um. Sem dæmi áttu þau að sjá um að sækja og fara með kýrn ar. Ég lét þau sjálf raða því nið ur hvenær hver ynni hvað. Það þýddi ekk­ ert að koma með þau mál á mín borð, þau urðu að leysa úr þeim sjálf. Einu sinni ætl aði einn dreng­ ur að strjúka. Krakk arn ir komu inn með önd ina í háls in um og sögðu mér frá. Ég lét hann nú eiga sig nokkra stund. Leyfði hon um að labba svo lít ið. Eft ir nokkurn tíma fór ég á eft ir hon um á trakt orn um og spurði hvort hann væri nógu vel nestað ur til svona langr ar ferð ar. Ja, hann hélt það kannski. Var með tyggjó og tann burst ann," seg ir Inga og hlær. Hún seg ir að yf ir leitt hafi fyrsta og síð asta vik an ver ið erf ið­ ust. Sú fyrsta á með an þau voru að að lag ast og svo var yf ir leitt erfitt að kveðja í lok in. „Ég var með koj­ ur í her bergj un um og lét þau líka hafa tösk urn ar inni hjá sér. Það var oft mik ið dund að laga til í tösk un­ um en það eina sem lækn ir inn fann að, þeg ar hann tók heim il ið út var að það vant aði s kápa. Ég held hins veg ar að þetta hafi ver ið til góðs, að hafa svona fyr ir komu lag." Fyrsta og eina kon an í hrepps nefnd Inga á Ökrum er afar orð vör kona. Seg ist lok uð, hafa átt erfitt með að tjá sig. Henni hefði kom­ ið vel að fara á ræðu nám skeið. Kannski hún geri það bara núna þar sem hún hafi all an tíma fyr­ ir sig, seg ir hún. Er reynd ar sjálf mjög undr andi á því að hafa ver­ ið kos in í hrepps nefnd með glimr­ andi kosn ingu, hvar hún sat í átta ár. Eina kon an sem þar hef ur ver­ ið, fyrr og síð ar, með an Hraun­ hrepp ur var sér stakt sveit ar fé lag. Inga hef ur á kveðn ar skoð an ir á hlut un um en við ur kenn ir ekki að hafa ver ið flokkspóli tísk, allavega ekki á þess um tíma, „en lík lega hef ég ver ið komm ún isti þeg ar ég var ung, hafi ég ver ið ein hvers stað­ ar en veit ekk ert hvern ig það yrði núna. Ég gæti ekki gert mér grein fyr ir því hvað ég ætti að kjósa, yrði það gert í dag, þyrfti alla vega að skoða það vel." Vatns veit an stærsta verk efn ið Stærsta verk efni hrepps nefnd ar á með an Inga sat þar var vatns veit­ an um hrepp inn. Haft hef ur ver ið á orði að Inga á Ökrum hafi ver­ ið bar áttu kona og beitt sér fyr­ ir fram för um í sveit inni m.a. að lagt væri þar raf magn. Hún gef­ ur fátt út á það. „Vatns leiðsl an „ Hefði al veg vilj að ala upp fleiri börn“ -seg ir Árný Ingi björg Jó hanns dótt ir, bet ur þekkt sem Inga á Ökrum Árný Ingi björg Jó hanns dótt ir fyrr ver andi hús freyja á Ökrum í Hraun hreppi. Hún vildi láta taka af sér mynd með Borg ar fjörð hinn eystri í bak grunni þar sem hún sleit barns skón um og hef ur enn þá sterk ar taug ar til. Hjón in frá Ökrum, Árný Ingi björg Jó hanns dótt ir og Ó laf ur Þórð ar son.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104

x

Skessuhorn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skessuhorn
https://timarit.is/publication/1096

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.